Theo các nguồn tin được Reuters trích dẫn, động thái này diễn ra trong bối cảnh Mỹ vừa muốn duy trì ưu thế công nghệ, vừa phải cân bằng áp lực lợi ích kinh tế từ các tập đoàn công nghệ lớn.

Công nghệ chip AI: “vũ khí mềm” trong cạnh tranh siêu cường
H200 là một trong những dòng chip AI mạnh nhất hiện nay, được thiết kế phục vụ mô hình trí tuệ nhân tạo quy mô lớn và có khả năng ứng dụng vào phân tích quốc phòng, mô phỏng chiến lược và phát triển hệ thống AI tự động. Trước đó, Mỹ từng áp dụng các biện pháp kiểm soát nghiêm ngặt đối với những chip cao cấp hơn như H100 và A100 nhằm ngăn Trung Quốc tiếp cận công nghệ có giá trị chiến lược.

Việc cân nhắc mở lại kênh xuất khẩu cho thấy Washington có thể đang chuyển từ “ngăn chặn tuyệt đối” sang “kiểm soát có điều kiện”.

Lợi ích của Mỹ: giành lợi thế bằng quyền lực thị trường
Trung Quốc là một trong những thị trường trọng yếu của Nvidia. Việc hạn chế xuất khẩu đã khiến doanh thu công ty sụt giảm, đồng thời thúc đẩy sự trỗi dậy của các công ty bán dẫn Trung Quốc. Nếu được phép xuất khẩu, Nvidia có thể mở rộng thị phần và duy trì vai trò trung tâm trong chuỗi cung ứng AI toàn cầu.

Từ góc nhìn chiến lược, Mỹ có thể đạt ba mục tiêu: 

• Giữ Trung Quốc phụ thuộc vào công nghệ Mỹ, thay vì tự chủ hoàn toàn.
• Tạo nguồn thu lớn cho doanh nghiệp nội địa, củng cố nền tảng công nghiệp công nghệ cao.
• Duy trì vai trò dẫn dắt tiêu chuẩn công nghệ toàn cầu.

Tuy nhiên, lợi ích kinh tế càng lớn thì rủi ro đối với cạnh tranh công nghệ càng cao.

Nguy cơ: tiếp sức cho đối thủ chiến lược
Những người theo quan điểm cứng rắn tại Washington lo ngại rằng việc bán chip quá mạnh sẽ tạo động lực cho Trung Quốc tăng tốc phát triển hệ thống AI phục vụ quân sự và năng lực tính toán chiến lược.

Điều này đặt ra câu hỏi căn bản: Liệu Mỹ có vô tình trang bị cho Trung Quốc công cụ để thu hẹp khoảng cách công nghệ mà Washington muốn duy trì?

Lịch sử cấm vận chip những năm gần đây đã thúc đẩy Trung Quốc đầu tư mạnh vào tự chủ bán dẫn. Việc mở cửa trở lại, dù mang tính kiểm soát, có thể giúp Trung Quốc tiếp cận năng lực tính toán cao hơn để đẩy nhanh chính quá trình tự lực này.

Thế lưỡng nan chiến lược của Washington
Mỹ đang đứng giữa hai hướng đi đối nghịch:

Cách tiếp cận hiện tại của Mỹ cho thấy họ đang chọn con đường thứ hai: cạnh tranh thông qua kiểm soát thị trường thay vì phong tỏa. Nhưng đây là con đường hẹp, đòi hỏi chiến lược dài hơi và năng lực giám sát chặt chẽ.

Cán cân quyền lực trong thời đại AI: ai kiểm soát nguồn tính toán, người đó kiểm soát tương lai
Trong kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo, chip tính toán không chỉ là sản phẩm công nghiệp; chúng là tài nguyên chiến lược tương đương dầu mỏ của thế kỷ 21. Quyền lực không còn chỉ nằm ở năng lượng hay quân sự, mà nằm ở năng lực xử lý dữ liệu, mô phỏng và dự đoán.

Quyết định của Mỹ đối với chip H200 vì vậy không chỉ là quyết định thương mại, mà là lựa chọn liên quan đến trật tự công nghệ toàn cầu.

Kết luận
Nếu Mỹ cho phép Nvidia bán chip H200 cho Trung Quốc, bước đi này sẽ mở ra một thử nghiệm chiến lược mới: duy trì ảnh hưởng thông qua lưu thông công nghệ, không phải phong tỏa tuyệt đối.

• Nếu thành công, Mỹ củng cố vị thế là trung tâm hệ sinh thái AI toàn cầu.
• Nếu thất bại, Trung Quốc có thể tận dụng chính công nghệ Mỹ để tăng tốc vượt lên, rút ngắn khoảng cách quyền lực.

Xuất khẩu chip trong thời đại AI không đơn thuần là bán phần cứng. Đó là xuất khẩu ảnh hưởng, lợi ích và cả rủi ro chiến lược.