Chiều 26/12, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành chủ trì cuộc họp trực tuyến với các bộ, ngành, địa phương về tháo gỡ khó khăn trong hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa qua các tỉnh biên giới phía Bắc.

Sau khi nghe ý kiến của các địa phương, bộ, ngành liên quan, kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng cho biết, thời gian qua, trước ảnh hưởng của đại dịch COVID-19 và các quy định của phía Trung Quốc liên quan đến vấn đề lưu thông và quản lý xuất nhập khẩu, Chính phủ đã có nhiều cuộc họp với các Bộ, ngành, địa phương và có những chỉ đạo kịp thời nhằm tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy lưu thông hàng hoá, phục hồi sản xuất.

Mặt hàng tồn chủ yếu (chiếm tới 80-90%) tại các cửa khẩu đường bộ với Trung Quốc là hàng nông sản và thủy sản.

Ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân dẫn số liệu của Tổng cục Hải quan cho thấy với thời gian thông quan lên đến 20-30 ngày như hiện nay, hầu hết hàng hóa nông, thủy sản này sẽ bị hỏng, dự kiến phải đổ bỏ, không còn khả năng tiêu thụ. Thiệt hại về tiền hàng, theo ước tính của Hiệp hội Rau quả Việt Nam, lên đến 2.000 tỉ đồng.

Bên cạnh đó, tình trạng quá tải ở mọi bến bãi, cửa khẩu cộng với tốc độ thông quan chậm còn ảnh hưởng tới nhiều mặt hàng xuất, nhập khẩu khác, đặc biệt là hàng linh kiện điện tử, hàng nguyên liệu phục vụ sản xuất trong nước, mà hiện các doanh nghiệp đang rất cần để gấp rút hoàn thành các đơn hàng đã ký dịp cuối năm.

Theo báo cáo của bộ Công Thương, hiện nay trên toàn tuyến biên giới Việt Nam-Trung Quốc chỉ còn 7/76 cửa khẩu, lối mở đang hoạt động. Tính đến sáng ngày 25/12 tổng lượng xe tồn tại TP.Móng Cái là 1.555 xe, tại Lạng Sơn là 4.200 xe, chủ yếu là các mặt hàng như: hoa quả, linh kiện điện tử, đồ mỹ nghệ và hải sản tươi sống.

Lý giải về nguyên nhân, Thứ trưởng bộ Công Thương Trần Quốc Khánh cho biết: nguyên nhân khách quan là do thủ tục giao nhận thực hiện chặt chẽ hơn, lái xe Việt Nam không được vào nội địa Trung Quốc, đồng thời quy trình kiểm dịch cũng phức tạp hơn.

Về nguyên nhân chủ quan, theo ông Khánh, đây là những điểm yếu cố hữu của sản xuất và xuất khẩu nông sản của Việt Nam trong thời gian qua. Đó là sản xuất nông nghiệp không theo tín hiệu, nhu cầu thị trường, xuất khẩu chủ yếu theo hình thức trao đổi cư dân (tiểu ngạch), không xuất khẩu chính ngạch vào Trung Quốc…

Trước tình trạng ùn ứ hàng hóa tại khu vực cửa khẩu phía Bắc, Chính phủ, các bộ, ngành và các địa phương đã kịp thời có nhiều chỉ đạo nhưng tình hình vẫn chưa được cải thiện và giải quyết triệt để.

Trước mắt, Phó Thủ tướng yêu cầu các Bộ Ngoại giao, Công Thương, các cơ quan và địa phương biên giới làm việc, phối hợp chặt chẽ hơn nữa với các bộ, ngành, địa phương của Trung Quốc để tạo điều kiện thuận lợi hơn cho thông quan hàng hoá của cả hai nước đang ùn tắc tại cửa khẩu. Trong đó ưu tiên cho các hàng nhập khẩu phục vụ sản xuất trong nước và các xe hàng, container hiện đang ùn ứ.

Phó Thủ tướng giao Chủ tịch UBND các địa phương có hàng hoá ùn tắc tại cửa khẩu thông báo rộng rãi cho các bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp và người dân biết về tình hình thông quan, xác định rõ số lượng phương tiện có thể được vận tải hàng hoá lên cửa khẩu mỗi ngày và kiểm soát chặt chẽ, bảo đảm không ùn tắc tại cửa khẩu.

Phó Thủ tướng nêu rõ, phấn đấu để giải phóng sớm nhất lượng xe ùn ứ ở các cửa khẩu thuộc tỉnh Quảng Ninh và Lạng Sơn. “Trong thời gian này, các đồng chí được quyền thông báo gửi các địa phương, doanh nghiệp không đưa hàng hóa đến” - Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Về lâu dài, Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Y tế, Hải quan, UBND các tỉnh, phối hợp với các bộ, ngành liên quan để bàn bạc, hình thành các “vùng xanh”, “luồng xanh” an toàn dịch bệnh tại khu vực biên giới.