Hôm qua, thứ Ba 14/12, Tổ chức Y tế Thế giới đã cảnh báo việc biến thể Covid-19 mới Omicron đang lây lan nhanh hơn bất kỳ chủng nào trước đây và nó có thể hiện diện ở hầu hết các quốc gia trên thế giới.
“Omicron đang lây lan với tốc độ mà chúng tôi chưa từng thấy với bất kỳ biến thể nào trước đó”, Tổng giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus cho biết trong một bản cập nhật của Covid-19 ở Geneva. “Bảy mươi bảy quốc gia hiện đã báo cáo các trường hợp nhiễm biến thể Omicron. Và thực tế là Omicron có thể có ở hầu hết các quốc gia, ngay cả khi nó chưa được phát hiện."
Tedros cho biết WHO lo ngại rằng các quốc gia đang loại bỏ Omicron như một biến thể nhẹ. Mặc dù Omicron dễ lây lan hơn, nhưng vẫn chưa rõ liệu chủng vi-rút này gây ra bệnh nhẹ hay nặng hơn so với các biến thể trước đây của vi-rút này.
Ông Tedros nói: “Chúng tôi đã biết được rằng, chúng ta đang đánh giá loại virus này ở mức nguy hiểm thấp". Nhưng ông cũng cho biết: “Ngay cả khi Omicron gây ra bệnh ít nghiêm trọng hơn, số lượng trường hợp mắc bệnh vẫn có thể áp đảo một lần nữa các hệ thống y tế chưa được chuẩn bị".
Ông Tedros cảnh báo rằng chỉ riêng vắc xin sẽ không thể bảo vệ các quốc gia khỏi Omicron, nhấn mạnh tầm quan trọng của khẩu trang và giãn cách xã hội.
“Vắc xin không thay thế được mặt nạ. Vắc-xin cũng không thay thế được việc giãn cách xã hội. Vắc xin không thay thế được việc cần để thông thoáng hay vệ sinh tay. Cần phải làm tất cả. Cần làm tất cả những điều này một cách nhất quán. Và hãy làm thật tốt", ông Tedros nhấn mạnh.
Biến thể omicron làm giảm đáng kể khả năng bảo vệ chống lại sự lây nhiễm do vắc-xin hai liều của Pfizer và BioNTech cung cấp, theo dữ liệu phòng thí nghiệm sơ bộ được các công ty công bố vào tuần trước. Các nhà khoa học tại Đại học Oxford đã công bố một nghiên cứu hôm thứ Hai cho thấy vắc-xin Pfizer và AstraZeneca kém hiệu quả hơn đối với Omicron.
Tuy nhiên, vắc-xin hai liều vẫn có thể bảo vệ khỏi bệnh nặng. Pfizer và BioNTech phát hiện ra rằng tiêm nhắc lại cung cấp mức độ bảo vệ đáng kể chống lại nhiễm trùng bởi Omicron.
Tiến sĩ Mike Ryan, giám đốc điều hành chương trình khẩn cấp y tế của WHO, cho biết các biện pháp giảm thiểu như đeo mặt nạ và giãn cách xã hội sẽ không ngăn chặn hoàn toàn sự lây truyền của vi rút, nhưng chúng sẽ giảm áp lực lên các hệ thống y tế trên toàn thế giới.
Ryan cho biết tại cuộc họp giao ban với Tedros: “Nếu tất cả chúng ta áp dụng những biện pháp đó, tuy sẽ không ngừng được việc lây truyền biến thể omicron hoặc delta - vì rất khó để ngăn chặn. Nhưng những gì chúng ta sẽ làm là giảm đáng kể lực lây nhiễm, chúng ta sẽ giảm làn sóng áp lực đó, và sau đó hy vọng vượt qua làn sóng này theo cách mà chúng ta không làm gián đoạn hoặc sụp đổ hệ thống y tế công cộng của chúng ta."
Ryan cho biết các chính phủ trên khắp thế giới cần chuẩn bị cho làn sóng lây nhiễm bằng cách đảm bảo các bệnh viện có nhân viên, phân loại và cung cấp oxy tại chỗ. Ông cũng cho biết các chính phủ cần tiếp tục thúc đẩy những người chưa được tiêm chủng được chủng ngừa.
Ông nói: “Hệ thống y tế hiện nay yếu hơn so với thực tế một năm trước đây". “Thật không may, đôi khi bạn có thể đứng dậy sau cú đấm đầu tiên, nhưng rất khó đứng dậy sau cú đấm thứ hai. Và đó là khó khăn. Chúng tôi đang dựa vào các nhân viên y tế của hệ thống y tế đã bị suy yếu do phản ứng này”.
Ông Tedros cho biết WHO lo ngại rằng các quốc gia giàu có tung ra liều tăng cường cho toàn bộ dân số trưởng thành của họ sẽ làm trầm trọng thêm tình trạng bất bình đẳng về vắc xin trên toàn thế giới. Ông nói rõ rằng WHO không chống lại việc sử dụng thuốc tăng cường cho những người có nguy cơ mắc bệnh nặng, nhưng ưu tiên chính vẫn là tiêm chủng cho những người chưa được tiêm.
Giám đốc WHO cho biết 41 quốc gia chưa tiêm phòng được 10% dân số và 98 quốc gia chưa đạt 40% dân số.
Tedros nói: “Chúng tôi cũng nhận thấy sự bất bình đẳng đáng kể giữa các nhóm dân cư trong cùng một quốc gia. “Nếu chúng ta cho phép sự bất bình đẳng tiếp tục, chúng ta cho phép đại dịch tiếp tục.”
Ryan cho biết các lệnh cấm đi lại trong từng khu vực tạo ra cảm giác an toàn sai lầm vì các biến thể như Omicron lây lan trước khi bị phát hiện. Tháng trước, Hoa Kỳ đã cấm du khách đến từ Nam Phi, Botswana, Zimbabwe, Namibia, Lesotho, Eswatini, Mozambique và Malawi.
“Các quốc gia có quyền tự vệ và bảo vệ mình, họ có quyền kiểm soát biên giới của mình, họ làm điều đó vì đủ loại lý do khác”, Ryan nói. “Nhưng nó phải được thực hiện theo cách duy trì ở mức tối đa có thể cho sự di chuyển tự do của mọi người, các quyền của cá nhân con người và có quan tâm đến những tác động kinh tế mà các biện pháp đó gây ra đối với các quốc gia”.