Theo nguồn tin từ Wall Street Journal, Huawei đang chuẩn bị thử nghiệm dòng chip Ascend mới nhất, được đánh giá có hiệu suất tiệm cận, thậm chí vượt qua Nvidia H100 – dòng GPU đang thống trị các trung tâm dữ liệu đào tạo trí tuệ nhân tạo toàn cầu. Mục tiêu của Huawei rất rõ ràng: phá thế độc quyền của các hãng Mỹ như Nvidia trong mảng chip AI cao cấp và đồng thời tự chủ công nghệ lõi giữa lúc Mỹ tiếp tục gia tăng áp lực lên lĩnh vực bán dẫn Trung Quốc.
Việc Huawei tự phát triển các dòng chip Ascend không chỉ là động thái phản ứng với lệnh cấm xuất khẩu GPU của Mỹ. Đó là kết quả của một chiến lược “tái cơ cấu kháng cấm vận” kéo dài hơn nửa thập kỷ. Kể từ khi bị Washington đưa vào “Entity List” năm 2019, Huawei buộc phải phát triển hệ sinh thái phần cứng và phần mềm nội địa, từ thiết kế vi xử lý, hệ điều hành đến trung tâm dữ liệu và AI framework.
Sự trở lại đầy bất ngờ của Huawei trong lĩnh vực smartphone với Mate 60 năm 2023 – được trang bị chip 7nm “cây nhà lá vườn” – đã từng khiến nhiều chuyên gia bán dẫn phương Tây phải giật mình. Giờ đây, với dòng Ascend mới, Huawei đặt cược ở một sân chơi lớn hơn: hạ tầng điện toán AI, lĩnh vực mà Nvidia đang là ông vua gần như không có đối thủ.
Điều thú vị là Huawei không đi theo lối mòn “làm ra một con chip mạnh nhất” như cách Nvidia từng làm với H100 hay mới nhất là Blackwell. Thay vào đó, họ chọn cách tối ưu sức mạnh từ nhiều con chip kết hợp – điển hình là hệ thống CloudMatrix 384, kết nối tới 384 chip Ascend 910C để tạo ra một cụm điện toán AI khổng lồ.
Cách tiếp cận này cho thấy một thực tế: Huawei không thể tiếp cận các công nghệ sản xuất chip tân tiến nhất của TSMC hay ASML. Nhưng thay vì bỏ cuộc, họ lựa chọn giải pháp “scale-out” – mở rộng theo chiều ngang bằng cách gộp sức mạnh từ nhiều chip có hiệu suất vừa phải. Đây là chiến lược vừa thực dụng, vừa táo bạo trong hoàn cảnh bị bóp nghẹt nguồn cung thiết bị sản xuất chip thế hệ mới.
Động lực lớn cho Huawei đến từ một yếu tố mà Nvidia không có: chính sách “ưu tiên dùng hàng nội địa” từ chính quyền Trung Quốc. Trong bối cảnh lo ngại về an ninh mạng và kiểm soát công nghệ, Bắc Kinh đã yêu cầu các trung tâm dữ liệu và tổ chức AI nhà nước đẩy mạnh sử dụng phần cứng do doanh nghiệp Trung Quốc sản xuất.
Nhờ đó, Huawei nhanh chóng có được khách hàng lớn như ByteDance và các doanh nghiệp nhà nước. Trong năm 2025, Huawei dự kiến giao hơn 800.000 chip Ascend 910B và 910C – một con số đáng gờm ngay cả với một “gã khổng lồ” như Nvidia nếu xét về thị phần tại thị trường Trung Quốc.
Dù vậy, con đường của Huawei không hề dễ dàng. Hiệu suất thực tế của chip Ascend vẫn gây tranh cãi. Một số kỹ sư AI tại Trung Quốc cho biết dù thông số trên giấy tờ rất ấn tượng, chip Huawei vẫn gặp thách thức về tối ưu phần mềm, khả năng tiêu thụ điện, và hiệu suất ổn định khi đào tạo mô hình lớn.
Ngoài ra, bài toán về kỹ sư phần mềm, trình điều khiển (drivers), và framework AI nội địa vẫn còn là điểm yếu cố hữu của Trung Quốc so với hệ sinh thái CUDA của Nvidia – vốn được cộng đồng toàn cầu phát triển trong suốt gần 2 thập kỷ.
Cuộc đua giữa Huawei và Nvidia không chỉ là sự cạnh tranh giữa hai công ty công nghệ. Đó là biểu tượng cho sự đối đầu giữa hai mô hình phát triển – một bên là thị trường mở, tập trung vào đổi mới tự do, và một bên là sự huy động nguồn lực quốc gia để phục vụ chiến lược tự chủ công nghệ.
Trong kỷ nguyên AI, ai làm chủ được phần cứng lõi sẽ chiếm ưu thế chiến lược lâu dài. Và với mỗi con chip Ascend được sản xuất, Huawei đang gửi đi một thông điệp rõ ràng: Trung Quốc sẽ không đứng ngoài cuộc chơi quyền lực công nghệ toàn cầu – dù cái giá phải trả có thể rất lớn.