Ngày 4/11/2025, gã khổng lồ thương mại điện tử Amazon đã chính thức công bố hợp đồng điện toán đám mây trị giá 38 tỷ USD với OpenAI – một bước đi được giới phân tích đánh giá là “cú lội ngược dòng ngoạn mục” của Amazon Web Services (AWS) sau chuỗi ngày bị coi là “kẻ chậm chân” trong cuộc đua trí tuệ nhân tạo (AI) toàn cầu. Không chỉ là một hợp đồng lớn, thương vụ này còn là lời khẳng định mạnh mẽ rằng AWS đang lấy lại phong độ, sẵn sàng cạnh tranh sòng phẳng với Microsoft Azure và Google Cloud.
Sau nhiều năm thống trị thị trường điện toán đám mây với biên lợi nhuận cao ngất ngưởng, AWS bất ngờ chứng kiến thị phần trượt từ 34% (trước khi ChatGPT ra đời năm 2022) xuống còn 29% tính đến tháng 9/2025, theo số liệu từ Synergy Research Group. Trong khi đó, Microsoft và Google liên tục “hốt bạc” nhờ các hợp đồng hàng trăm tỷ USD với chính những startup AI đình đám như OpenAI hay Anthropic.
Nhà đầu tư từng chỉ trích Amazon vì chậm ra mắt mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) chủ lực và không có chatbot dành cho người dùng cuối tương tự ChatGPT. Thay vào đó, công ty bị đánh giá là “đi sau một bước” trong cuộc đua AI tiêu dùng. Tuy nhiên, mọi thứ đã thay đổi nhanh chóng trong vài quý gần đây.
Chỉ trong tháng trước, Amazon khánh thành trung tâm dữ liệu AI Project Rainier trị giá 11 tỷ USD tại Indiana, nơi các mô hình của startup Anthropic được huấn luyện trên chính chip Trainium do Amazon tự phát triển. Động thái này không chỉ thể hiện tham vọng phần cứng mà còn khẳng định AWS đang xây dựng hệ sinh thái AI khép kín, từ chip đến dịch vụ đám mây.
Thương vụ với OpenAI được công bố đúng vào thời điểm kết quả kinh doanh quý 3 vượt kỳ vọng, tạo nên hiệu ứng kép mạnh mẽ. Cổ phiếu Amazon lập tức tăng 5% ngay trong phiên giao dịch đầu tuần, chạm mức cao nhất lịch sử sau nhiều tháng “nằm im” trong khi các ông lớn công nghệ khác như Microsoft, Google hay Nvidia liên tục lập đỉnh nhờ các hợp đồng AI “khủng”.
Phân tích từ Mamta Valechha – chuyên gia tại Quilter Cheviot – nhận định: “Dù quy mô 38 tỷ USD còn khiêm tốn so với các hợp đồng khác của OpenAI, đây là bước đi đầu tiên mang tính biểu tượng. Amazon đang đặt một chân vào cánh cửa dẫn đến khoản chi tiêu hơn 1 nghìn tỷ USD cho hạ tầng điện toán mà OpenAI dự kiến thực hiện trong những năm tới.”
Để so sánh, Microsoft vừa công bố cam kết 250 tỷ USD với OpenAI cho nền tảng Azure, Oracle ký hợp đồng 300 tỷ USD, còn Google có thỏa thuận chip trị giá hàng chục tỷ USD với Anthropic. Trong bối cảnh đó, 38 tỷ USD của Amazon không phải con số lớn nhất – nhưng lại là tín hiệu rõ ràng nhất rằng AWS đã quay trở lại cuộc chơi.
Brian Pitz, nhà phân tích tại BMO Capital Markets, dự báo thương vụ này có thể tăng backlog (hợp đồng chờ thực hiện) của AWS thêm khoảng 20% trong quý 4/2025, từ mức 200 tỷ USD tính đến cuối tháng 9. Đây là con số quan trọng, bởi backlog chính là “ống dẫn doanh thu” trong tương lai của mảng đám mây.
William Lee, nhà đầu tư tại SuRo Capital (sở hữu cổ phần OpenAI), nhận xét: “Rõ ràng Amazon cuối cùng cũng đã bắt nhịp được dòng chảy của các mô hình ngôn ngữ lớn. Trước đây họ bị tụt lại, nhưng giờ thì khác rồi.”
Để đạt được bước ngoặt này, Amazon đã phải trả giá không nhỏ. CEO Andy Jassy đã thực hiện hàng loạt biện pháp mạnh tay: cắt giảm 14.000 nhân sự cấp quản lý – một trong những đợt sa thải lớn nhất lịch sử công ty, tinh gọn bộ máy, thậm chí cài đặt đường dây khiếu nại ẩn danh để loại bỏ lãng phí. Đồng thời, chi tiêu vốn (capex) cho AI được đẩy lên mức kỷ lục: 125 tỷ USD trong năm 2025 và còn tăng tiếp trong năm 2026 – ngang ngửa Microsoft và vượt xa kế hoạch 93 tỷ USD của Google.
Tuy nhiên, hành trình không trải đầy hoa hồng. Tháng 6/2025, Reuters đưa tin một phó chủ tịch phụ trách phát triển AI tạo sinh đã rời công ty sang đối thủ, gây xáo trộn nội bộ. Một sự cố mất điện toàn hệ thống AWS gần đây cũng khiến hàng loạt dịch vụ internet lớn bị gián đoạn, làm dấy lên lo ngại về độ tin cậy.
Dù vậy, với thương vụ OpenAI trong tay, cùng hệ sinh thái chip Trainium và trung tâm dữ liệu mới, AWS đang chứng minh rằng họ không chỉ đuổi kịp – mà còn sẵn sàng dẫn dắt trong giai đoạn tiếp theo của cuộc đua AI.
Sự kiện cũng đánh dấu một chương mới trong cuộc chiến đám mây: không còn là cuộc đua về thị phần đơn thuần, mà là về ai kiểm soát hạ tầng cho các mô hình AI tỷ đô. Và với 38 tỷ USD từ OpenAI, Amazon đã chính thức ghi tên mình vào danh sách ứng viên hàng đầu.