Hai nhà lãnh đạo hoan nghênh việc thống nhất Tuyên bố chung Việt Nam – Hoa Kỳ về Khuôn khổ Hiệp định thương mại đối ứng, công bằng và cân bằng, đánh dấu sự hoàn tất của thỏa thuận thương mại được Trump công bố trên Truth Social.
Việt Nam cam kết miễn thuế nhập khẩu (0%) cho hàng hóa Mỹ, đặc biệt là các sản phẩm như xe ô tô phân khối lớn, để mở cửa thị trường cho doanh nghiệp Mỹ. Hoa Kỳ đồng ý áp thuế 20% đối với hàng hóa Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ (thấp hơn mức 46%) và 40% đối với hàng hóa chuyển tải từ các quốc gia khác (nhằm hạn chế việc lách thuế, đặc biệt từ Trung Quốc).
Tổng Bí thư Tô Lâm đề nghị Mỹ sớm công nhận Việt Nam là nền kinh tế thị trường và gỡ bỏ hạn chế xuất khẩu đối với các mặt hàng công nghệ cao, nhằm thúc đẩy hợp tác trong các lĩnh vực như chuyển đổi số, AI, và công nghệ bán dẫn.
Hai bên nhấn mạnh việc tăng cường trao đổi đoàn cấp cao, hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư, và các lĩnh vực đột phá như khoa học công nghệ.
Thông điệp từ Tổng thống Trump: Ngay sau cuộc điện đàm, Tổng thống Trump đăng bài trên Truth Social, gọi đây là một “thỏa thuận thương mại lịch sử” với Việt Nam, nhấn mạnh việc Việt Nam mở cửa thị trường với thuế 0% và cơ hội cho các sản phẩm Mỹ như xe SUV.
Ý nghĩa của cuộc điện đàm
Củng cố quan hệ song phương: Cuộc điện đàm thể hiện sự phát triển mạnh mẽ của quan hệ Việt Nam – Hoa Kỳ trong khuôn khổ Đối tác Chiến lược Toàn diện, được thiết lập trước đó. Cả hai nhà lãnh đạo bày tỏ sự hài lòng với tiến triển quan hệ và cam kết thúc đẩy hợp tác vì lợi ích hai bên, đồng thời đóng góp cho hòa bình và ổn định khu vực.
Thành công trong đàm phán thương mại: Việc đạt được thỏa thuận thuế quan (20% thay vì 46%) là một thắng lợi ngoại giao của Việt Nam, giúp giảm áp lực từ chính sách bảo hộ của Mỹ. Điều này cho thấy sự linh hoạt và thiện chí của Việt Nam trong việc đáp ứng các yêu cầu của Mỹ, đặc biệt là kiểm soát hàng hóa chuyển tải từ Trung Quốc.
Tín hiệu tích cực cho thị trường: Thông tin về cuộc điện đàm và thỏa thuận thương mại đã giúp xoa dịu tâm lý lo ngại trên thị trường. Ví dụ, cổ phiếu của các công ty như Nike, có cơ sở sản xuất lớn tại Việt Nam, tăng hơn 5% sau khi thông tin được công bố, cho thấy sự lạc quan về tác động tích cực của thỏa thuận.
Tác động đến Việt Nam
Tác động kinh tế
Giảm áp lực thuế quan: Mức thuế 20% thấp hơn đáng kể so với mức 46% ban đầu, giúp các ngành xuất khẩu chủ lực của Việt Nam (như dệt may, điện tử, giày dép) duy trì lợi thế cạnh tranh tại thị trường Mỹ, vốn chiếm khoảng 30% tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam.
Mở cửa thị trường nội địa: Việc miễn thuế cho hàng hóa Mỹ tạo cơ hội nhập khẩu các sản phẩm công nghệ cao, máy móc, và ô tô từ Mỹ, thúc đẩy chuyển giao công nghệ và nâng cấp năng lực sản xuất. Tuy nhiên, điều này cũng đặt áp lực cạnh tranh lên các ngành sản xuất trong nước.
Tăng cường đầu tư từ Mỹ: Cam kết mở cửa thị trường và lời mời thăm Việt Nam của Tổng Bí thư Tô Lâm có thể thu hút thêm đầu tư từ các công ty Mỹ, đặc biệt trong các lĩnh vực công nghệ cao, bán dẫn, và AI.
Tác động chính trị và ngoại giao
Củng cố vị thế địa chính trị: Cuộc điện đàm khẳng định vị thế của Việt Nam như một đối tác quan trọng của Mỹ trong khu vực châu Á – Thái Bình Dương, đặc biệt trong bối cảnh cạnh tranh Mỹ - Trung. Việt Nam thể hiện vai trò chủ động trong việc cân bằng quan hệ với các cường quốc.
Giảm rủi ro từ chính sách bảo hộ: Thỏa thuận này giúp Việt Nam tránh được kịch bản xấu nhất (thuế 46%) và tạo nền tảng cho các cuộc đàm phán tiếp theo, đặc biệt về công nhận nền kinh tế thị trường và gỡ bỏ hạn chế công nghệ cao.
Tác động đến ngành công nghiệp chế biến chế tạo và điện tử
Cơ hội: Ngành điện tử, vốn phụ thuộc lớn vào xuất khẩu sang Mỹ (ví dụ: sản phẩm của Samsung, LG), được hưởng lợi từ mức thuế 20%, giúp duy trì lợi thế cạnh tranh. Ngoài ra, việc Mỹ có thể gỡ bỏ hạn chế xuất khẩu công nghệ cao sẽ mở ra cơ hội hợp tác trong lĩnh vực bán dẫn và AI.
Thách thức: Yêu cầu kiểm soát hàng chuyển tải từ Trung Quốc đòi hỏi các doanh nghiệp điện tử phải minh bạch hóa chuỗi cung ứng, giảm phụ thuộc vào linh kiện Trung Quốc, và đầu tư vào công nghiệp hỗ trợ nội địa. Điều này có thể làm tăng chi phí ban đầu.
Thách thức và cơ hội từ cuộc điện đàm
Thách thức
Áp lực minh bạch chuỗi cung ứng: Mỹ yêu cầu Việt Nam kiểm soát chặt chẽ hàng hóa chuyển tải, đặc biệt từ Trung Quốc. Điều này đòi hỏi đầu tư lớn vào hệ thống quản lý và công nghệ, đồng thời đặt các doanh nghiệp vào tình thế phải điều chỉnh nguồn cung linh kiện.
Cạnh tranh nội địa: Miễn thuế cho hàng hóa Mỹ có thể làm tăng sức ép cạnh tranh cho các ngành sản xuất trong nước, đặc biệt là các lĩnh vực như ô tô, máy móc, và thiết bị công nghệ cao.
Rủi ro từ chính sách bảo hộ của Mỹ: Dù đạt được thỏa thuận, Trump đã để ngỏ khả năng sửa đổi hoặc bỏ lệnh tạm dừng thuế quan, tạo ra sự bất định cho các doanh nghiệp Việt Nam trong dài hạn.
Cơ hội
Thu hút đầu tư công nghệ cao: Yêu cầu gỡ bỏ hạn chế xuất khẩu công nghệ cao của Tổng Bí thư Tô Lâm mở ra cơ hội cho Việt Nam tiếp cận các công nghệ tiên tiến, đặc biệt trong lĩnh vực bán dẫn, AI, và chuyển đổi số.
Củng cố chuỗi cung ứng nội địa: Áp lực giảm phụ thuộc vào Trung Quốc thúc đẩy Việt Nam phát triển công nghiệp hỗ trợ, từ đó nâng cao giá trị gia tăng của các sản phẩm xuất khẩu.
Mở rộng thị trường xuất khẩu Mỹ: Thỏa thuận này giúp các doanh nghiệp Việt Nam duy trì và mở rộng thị phần tại Mỹ, đồng thời tạo cơ hội để đàm phán các ưu đãi thương mại khác trong tương lai.
Thấy gì từ cuộc điện đàm giữa hai nhà lãnh đạo?
Sự linh hoạt ngoại giao của Việt Nam: Cuộc điện đàm cho thấy Việt Nam đã chủ động và linh hoạt trong việc đàm phán với Mỹ, tận dụng quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện để đạt được thỏa thuận có lợi. Việc Tổng Bí thư Tô Lâm trực tiếp trao đổi với Trump thể hiện sự ưu tiên cao cấp trong quan hệ song phương.
Tín hiệu lạc quan cho doanh nghiệp: Thỏa thuận thuế 20% và cam kết hợp tác kinh tế tạo ra tâm lý tích cực cho các doanh nghiệp xuất khẩu, đặc biệt là trong các ngành như dệt may, điện tử, và giày dép. Điều này được minh chứng qua sự tăng giá cổ phiếu của các công ty như Nike sau cuộc điện đàm.
Chiến lược cân bằng địa chính trị: Việt Nam tiếp tục thể hiện vai trò trung lập, cân bằng giữa Mỹ và Trung Quốc. Trong khi đáp ứng yêu cầu của Mỹ về kiểm soát hàng chuyển tải, Việt Nam cũng đề xuất các biện pháp thúc đẩy hợp tác công nghệ cao, cho thấy tầm nhìn chiến lược trong việc định vị mình trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
Tầm quan trọng của hợp tác cấp cao: Việc Tổng Bí thư Tô Lâm mời Tổng thống Trump thăm Việt Nam và cam kết tiếp xúc cấp cao cho thấy nỗ lực duy trì kênh đối thoại trực tiếp, giúp giải quyết các vấn đề thương mại và kinh tế một cách hiệu quả hơn.
Cuộc điện đàm ngày 2/7/2025 giữa Tổng Bí thư Tô Lâm và Tổng thống Donald Trump là một bước tiến quan trọng trong quan hệ Việt Nam – Hoa Kỳ, đặc biệt trong bối cảnh chính sách thương mại bảo hộ của Mỹ. Thỏa thuận đạt được không chỉ giúp Việt Nam tránh được mức thuế cao, mà còn mở ra cơ hội thu hút đầu tư và công nghệ từ Mỹ, đồng thời thúc đẩy phát triển công nghiệp hỗ trợ nội địa. Tuy nhiên, các doanh nghiệp Việt Nam cần chuẩn bị cho những thách thức về minh bạch chuỗi cung ứng và cạnh tranh nội địa. Cuộc điện đàm này khẳng định vai trò chủ động của Việt Nam trong ngoại giao kinh tế, đồng thời đặt nền móng cho hợp tác song phương bền vững hơn trong tương lai.