Công nghệ
Việt Nam nâng cao vai trò tiên phong trong phát triển kinh tế xanh
Lê Cường - Thứ Tư, 17/04/2024 10:15 CH
Vietnet24h - Đối mặt với những thách thức to lớn từ toàn cầu hóa và biến đổi khí hậu, Việt Nam đã khẳng định vai trò lãnh đạo của mình bằng cách tổ chức “Diễn đàn doanh nghiệp Việt Nam: Đẩy mạnh phát triển kinh tế xanh”, khẳng định vị thế tiên phong trong việc định hình một nền kinh tế bền vững và thân thiện với môi trường.
Trước những thách thức to lớn do toàn cầu hóa và biến đổi khí hậu mang lại, sự kiện này không chỉ là diễn đàn để đề xuất và thảo luận về các chính sách phát triển kinh tế xanh, mà còn mở ra cánh cửa cho các nhà lãnh đạo, doanh nghiệp, chuyên gia và nhà khoa học có cơ hội gặp gỡ và trao đổi kiến thức. Đây là bước tiến quan trọng hướng tới việc tìm kiếm giải pháp bền vững, đồng thời tạo dựng một mạng lưới hợp tác toàn quốc để đối phó với những vấn đề môi trường đang diễn ra.
 
Phát biểu tại Diễn đàn, Tổng Giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam (VOV), ông Đỗ Tiến Sỹ, đã nhấn mạnh rằng chuyển đổi xanh không chỉ là một xu hướng mà còn là một yêu cầu tất yếu trong bối cảnh biến đổi khí hậu và suy giảm nguồn tài nguyên tự nhiên hiện nay.
 
Ông Sỹ đã chỉ ra rằng tăng trưởng xanh đã được chứng minh là có khả năng đạt được mục tiêu kép: thúc đẩy phát triển kinh tế và đồng thời giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường, qua đó đóng góp vào sự phát triển bền vững của đất nước.
 
Trong lĩnh vực kinh tế xanh, ông Sỹ đã nhấn mạnh việc tăng cường đầu tư vào các ngành công nghiệp giúp bảo vệ và phát triển vốn tự nhiên của Trái Đất, bao gồm năng lượng tái tạo, giao thông ít phát thải carbon, xây dựng hiệu quả năng lượng, công nghệ sạch, quản lý chất thải tiên tiến, cung cấp nước sạch, và nông - lâm - ngư nghiệp bền vững.
 
“Những nỗ lực này cần được hỗ trợ bởi các cải cách chính sách và xây dựng cơ sở hạ tầng kinh tế mạnh mẽ”, ông Sỹ khẳng định.
Tổng Giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam (VOV), ông Đỗ Tiến Sỹ phát biểu tại Diễn đàn.
Việt Nam đang nỗ lực hướng tới một mô hình phát triển bền vững, bao gồm kinh tế số, kinh tế tuần hoàn và tăng trưởng xanh, với mục tiêu đạt được sự thịnh vượng kinh tế, bền vững môi trường và công bằng xã hội. Đây là một phần của xu hướng toàn cầu mà Việt Nam đã cam kết theo đuổi tại Hội nghị COP26, với mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính và đạt mức phát thải ròng "0" vào năm 2050.

Để hỗ trợ mục tiêu phát triển kinh tế xanh, Nhà nước Việt Nam đã triển khai nhiều biện pháp khuyến khích doanh nghiệp trong và ngoài nước áp dụng mô hình nông nghiệp xanh, phát triển công nghiệp xanh, đầu tư vào năng lượng tái tạo, và giảm phát thải khí nhà kính. Điều này đã thúc đẩy nhiều doanh nghiệp trong nước chủ động đổi mới và chuyển đổi mô hình kinh doanh của mình để phát triển bền vững và thân thiện với môi trường.
 
Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi này đang đối mặt với nhiều khó khăn và thách thức, bao gồm cả những rào cản môi trường và khí hậu từ các quốc gia khác, yêu cầu các doanh nghiệp xuất khẩu của Việt Nam phải thích ứng nhanh chóng để không bị tụt lại phía sau trên thị trường quốc tế.
 
Đại biểu Quốc hội Tạ Thị Yên, Phó Trưởng Ban Công tác đại biểu thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã đề xuất năm hướng đi chiến lược để đạt được mục tiêu phát triển bền vững và chuyển đổi năng lượng xanh cho Việt Nam. Bà Yên nhấn mạnh rằng việc hoàn thiện hành lang pháp lý sẽ là bước tiên phong quyết định cho hướng đi của nền kinh tế, trong khi tạo sự đồng thuận trong cộng đồng từ Chính phủ đến người dân là yếu tố cần thiết để giải quyết các thách thức môi trường hiện nay.
 
Đồng thời, bà Yên cũng chỉ ra rằng việc phát triển năng lượng tái tạo và thúc đẩy kinh tế tuần hoàn thông qua thiết kế sản phẩm tái sử dụng và tái chế sẽ góp phần giảm thiểu chất thải, một bước quan trọng hướng tới mục tiêu trung hòa carbon. Cuối cùng, tăng cường hợp tác quốc tế sẽ giúp Việt Nam lan tỏa thông điệp về quyết tâm chuyển đổi xanh và học hỏi công nghệ từ các đối tác toàn cầu.
Bà Tạ Thị Yên, Phó Trưởng Ban Công tác đại biểu thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Với bờ biển dài hơn 3.260km, Việt Nam đang phải đối mặt với những hậu quả nghiêm trọng từ biến đổi khí hậu và tình trạng nước biển dâng. Theo Ngân hàng Thế giới, nếu không có biện pháp hiệu quả, thu nhập quốc gia có thể giảm tới 3,5% GDP vào năm 2050.
 
Trong bối cảnh này, Việt Nam đặt mục tiêu trở thành quốc gia công nghiệp hiện đại vào năm 2030 và phát triển công nghiệp mạnh mẽ hơn vào năm 2045, điều này đòi hỏi phải tăng cường các biện pháp bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên.
 
TS Lê Quốc Vệ, Cục trưởng Cục phổ biến, giáo dục pháp luật, nhận định rằng Việt Nam, với bờ biển dài trên 3.260 km, đang chịu ảnh hưởng nặng nề từ biến đổi khí hậu. Ông Vệ nhấn mạnh rằng Việt Nam đang phải đối mặt với những thách thức lớn từ hiện tượng này, bao gồm sự gia tăng của các hiện tượng thời tiết cực đoan và sự nâng cao mực nước biển.
 
Ông Vệ cũng chỉ ra rằng, để giảm thiểu những tác động tiêu cực và bảo vệ môi trường sống, việc phát triển kinh tế xanh không chỉ là một lựa chọn mà là một yêu cầu cấp thiết. Ông kêu gọi sự chuyển đổi sang các nguồn năng lượng tái tạo, việc áp dụng các công nghệ thân thiện với môi trường, và sự đầu tư vào nghiên cứu và giáo dục để nâng cao nhận thức và khả năng ứng phó với biến đổi khí hậu.
 
Theo ông Vệ, Việt Nam cần phải hành động ngay lập tức để đối phó với những thách thức này và đảm bảo một tương lai bền vững cho thế hệ tiếp theo. Điều này đòi hỏi sự tham gia của tất cả các cấp chính quyền, doanh nghiệp và cộng đồng, cùng nhau xây dựng một Việt Nam xanh, sạch và an toàn hơn.
Toàn cảnh diễn đàn
Để hỗ trợ cho mục tiêu này, Việt Nam đã và đang tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý cho phát triển kinh tế xanh, với việc ban hành nhiều chính sách và pháp luật mới. Nghị quyết số 29-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng là một ví dụ, nhấn mạnh tầm quan trọng của quá trình chuyển đổi số và xanh trong công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước.
 
Ông Chử Đức Hoàng, Chánh Văn phòng Quỹ Đổi mới công nghệ quốc gia thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ, đã có những chia sẻ sâu sắc tại diễn đàn này. Ông Hoàng nhấn mạnh rằng đổi mới công nghệ không chỉ là việc áp dụng các công nghệ mới mà còn là quá trình cải tiến liên tục để nâng cao chất lượng và hiệu quả trong sản xuất và đời sống, tạo ra giá trị mới cho xã hội.
 
Ông Hoàng chỉ ra rằng, tại Việt Nam, đổi mới công nghệ hiện nay chủ yếu dựa vào việc ứng dụng và cải tiến những công nghệ đã có sẵn, thay vì đầu tư vào nghiên cứu và phát triển công nghệ nguồn. Để thúc đẩy quá trình chuyển đổi số và xây dựng nền kinh tế xanh, ông đề xuất cần có sự ưu tiên trong việc triển khai các chính sách và giải pháp hỗ trợ về đầu tư, kết nối, pháp lý và phát triển nguồn nhân lực.
 
Đối mặt với những thách thức như hạ tầng 5G còn hạn chế, thiếu hụt nguồn nhân lực công nghệ thông tin, và sự chưa đào tạo bài bản của lao động trong ngành công nghiệp chế biến, ông Hoàng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tiếp cận nguồn vốn đầu tư cho công nghệ xanh và số. Ông cũng chỉ ra rằng việc kết nối và chia sẻ dữ liệu còn nhiều hạn chế, và rủi ro an ninh mạng đang ngày càng gia tăng.
 
Ông Hoàng cũng nhấn mạnh vai trò của đổi mới công nghệ trong việc phát triển kinh tế số và kinh tế xanh, từ việc thúc đẩy ứng dụng công nghệ sạch, năng lượng tái tạo, đến phát triển sản phẩm và dịch vụ thân thiện với môi trường. Việt Nam đặt mục tiêu phát triển mạnh mẽ các nguồn năng lượng tái tạo, với kỳ vọng đạt tỷ lệ khoảng 30,9-39,2% vào năm 2030 và hướng tới mục tiêu tỷ lệ năng lượng tái tạo đạt 47% theo các cam kết quốc tế.
 
Ông Hoàng cung cấp các ví dụ điển hình về ứng dụng công nghệ trong sản xuất như Vinfast, Vinamilk và FPT, những doanh nghiệp đã thành công trong việc áp dụng công nghệ tự động hóa, IoT, Big Data và các giải pháp chuyển đổi số để nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm, giảm chi phí và phát thải, mở rộng thị trường và tăng doanh thu. Đây là những bước tiến quan trọng, góp phần vào việc hình thành một nền kinh tế thông minh và bền vững tại Việt Nam.
Ông Chử Đức Hoàng, Chánh Văn phòng Quỹ Đổi mới công nghệ quốc gia thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ.
Cuối cùng, ông Hoàng cũng đề cập đến việc cần có sự hỗ trợ về vốn và chính sách thuế ưu đãi cho các tổ chức và doanh nghiệp đang nỗ lực đổi mới công nghệ. Đồng thời, việc thành lập các quỹ đầu tư mạo hiểm sẽ góp phần quan trọng trong việc hỗ trợ các dự án khởi nghiệp công nghệ.

Diễn đàn đã đưa ra những sáng kiến và giải pháp mang tính đột phá để giải quyết các thách thức của biến đổi khí hậu và toàn cầu hóa. Sự kiện này không chỉ nhấn mạnh sự cần thiết của phát triển kinh tế xanh mà còn tạo ra một môi trường thuận lợi cho sự hợp tác, trao đổi và chia sẻ kiến thức giữa các bên liên quan. Với sự tham gia của nhiều chuyên gia, nhà nghiên cứu và doanh nhân hàng đầu, diễn đàn đã tạo ra một nền tảng vững chắc cho những bước tiến tiếp theo trong hành trình phát triển kinh tế xanh của Việt Nam.
Diễn đàn Hợp tác xã Quốc gia 2024: Cam kết của Chính phủ hỗ trợ kinh tế tập thể Vietnet24h - Phó Thủ tướng Lê Minh Khái khẳng định cam kết hỗ trợ, ban hành chính sách phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã.
Diễn đàn doanh nghiệp 2024: mở lối cho những động lực tăng trưởng mới Vietnet24h - Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đang đối mặt với những thách thức không nhỏ, Diễn đàn Doanh nghiệp 2024 đã được tổ chức vào chiều nay 12/4, với mục tiêu đặt ra những giải pháp sáng tạo để khơi thông những bế tắc và thúc đẩy động lực tăng trưởng mới cho nền kinh tế Việt Nam.
Tin khác cùng chuyên mục
Tin đọc nhiều
MediaTek ra mắt bộ xử lý AI cho Chromebook Plus Vietnet24h - MediaTek Inc., nhà thiết kế IC lớn nhất tại Đài Loan, đã giới thiệu bộ xử lý mới -- Kompanio Ultra -- vào thứ Hai, công ty mô tả đây là cột mốc mới nhất trong Chromebook hiệu suất cao, chạy bằng trí tuệ nhân tạo.
Chuẩn GPMI của Trung Quốc: ‘Một dây cáp cho mọi thiết bị’ Vietnet24h - GPMI được thiết kế để tối giản hóa kết nối số bằng cách gộp cả dữ liệu và điện năng vào một sợi cáp duy nhất. Nếu được phổ biến, đây có thể là bước ngoặt định hình lại hệ sinh thái điện tử trong tương lai.
Rò rỉ cách Apple sẽ làm cho màn hình bên trong của iPhone gập trở nên quen thuộc với người dùng iPad Vietnet24h - Chiếc điện thoại có thể gập đầu tiên của Apple dự kiến ​​sẽ được sản xuất hàng loạt vào cuối năm sau và có thể ra mắt vào quý 4 năm 2026 hoặc quý 1 năm 2027.
Alibaba cung cấp miễn phí mô hình tạo video AI trên toàn cầu Vietnet24h - Gã khổng lồ Trung Quốc cho biết họ đang mở mã nguồn bốn mô hình thuộc dòng Wan2.1, phiên bản mới nhất của mô hình AI nền tảng của công ty, có khả năng tạo hình ảnh và video từ dữ liệu đầu vào là văn bản và hình ảnh.
Từ Gmail đến Word, cài đặt quyền riêng tư và AI của bạn đang bước vào một mối quan hệ mới Vietnet24h - Các chương trình như Gmail, Microsoft và Facebook đã tồn tại trong nhiều năm qua đã âm thầm kích hoạt và tích hợp các tính năng AI.
AI trong Gmail, Word: Tiện ích hay mối đe dọa quyền riêng tư? Vietnet24h - AI đang dần xâm nhập vào mọi ngóc ngách của cuộc sống số, từ email đến sổ sách kế toán. Tuy nhiên, sự thiếu rõ ràng trong chính sách bảo mật khiến nhiều chuyên gia cảnh báo về nguy cơ dữ liệu cá nhân bị lạm dụng.
OpenAI bật mí 5 mẹo dùng ChatGPT mà bạn chưa biết Vietnet24h - Nick Turley, chuyên gia của OpenAI, tiết lộ các tính năng như tải tập tin, tạo GPT tùy chỉnh và sử dụng giọng nói, hứa hẹn thay đổi cách người dùng tương tác với ChatGPT.
Ghi âm cuộc gọi và cải tiến camera: Những điểm nổi bật trong iOS 18.1 của Apple Vietnet24h - Vào tối 28 tháng 10, Apple phát hành phiên bản iOS 18.1, mang đến tính năng ghi âm cuộc gọi lần đầu tiên cho người dùng iPhone. Cùng với đó là những cải tiến cho camera và giao diện, hứa hẹn sẽ nâng cao trải nghiệm người dùng trên các thiết bị mới.
Orion sắp ra mắt: OpenAI mở ra chương mới cho trí tuệ nhân tạo Vietnet24h - Với việc ra mắt mô hình AI mới mang tên Orion vào tháng 12/2024, OpenAI đang tạo ra những bước tiến mạnh mẽ trong lĩnh vực công nghệ. Orion được kỳ vọng sẽ có sức mạnh vượt trội gấp 100 lần GPT-4, đánh dấu một cột mốc quan trọng trong hành trình phát triển trí tuệ nhân tạo tổng quát.
Chỉnh sửa ảnh thông minh với Microsoft Paint nhờ AI Vietnet24h - Microsoft Paint không ngừng cải tiến với sự ra mắt của Generative Fill và Generative Erase. Hai tính năng mới này giúp người dùng dễ dàng thêm hoặc xóa các chi tiết trong ảnh, mang lại trải nghiệm chỉnh sửa ảnh phong phú và trực quan hơn bao giờ hết.
Với iPhone 17, Apple chơi lớn: Tự chủ chip, mở rộng AI, dứt khoát chia tay “Plus” Vietnet24h - Việc khai tử phiên bản Plus để nhường chỗ cho mẫu Air siêu mỏng là dấu hiệu cho thấy Apple đang tái cấu trúc danh mục iPhone. Cùng lúc, hãng đẩy mạnh nội địa hóa linh kiện, nâng cấp phần cứng và tích hợp AI sâu rộng nhằm giữ vị thế dẫn đầu trong cuộc đua công nghệ.
Bên trong nhà máy sản xuất chip hoàn toàn tự động của LG Innotek: Robot, AI và không bụi Vietnet24h - LG Innotek đã mở cửa "Dream Factory" tiên tiến của mình tại Gumi, tỉnh Gyeongsang Bắc, lần đầu tiên cho giới truyền thông địa phương, thể hiện động thái đầy tham vọng của công ty nhằm định vị mình là một công ty lớn trong thị trường chất nền bán dẫn thế hệ tiếp theo.
Nvidia cho biết họ tuân thủ luật xuất khẩu của Hoa Kỳ một ngày sau khi ngừng bán chip AI cho Trung Quốc Vietnet24h - Nvidia cho biết hôm thứ Tư rằng họ tuân thủ theo chỉ đạo của chính phủ Hoa Kỳ về nơi họ có thể bán chip AI của mình "theo đúng nghĩa đen".
Điện thoại thông minh, màn hình máy tính và linh kiện điện tử được miễn thuế quan mới nhất của Trump Vietnet24h - Theo thông báo của Cơ quan Hải quan và Bảo vệ Biên giới Hoa Kỳ được đăng vào cuối ngày thứ Sáu (11/4), các thiết bị điện tử nhập khẩu vào Hoa Kỳ sẽ được miễn thuế quan có đi có lại của Tổng thống Donald Trump.
Các nhà phân tích cảnh báo Apple sẽ không còn phao cứu sinh khi cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung ngày càng leo thang Vietnet24h - Apple đang phụ thuộc quá nhiều vào Trung Quốc, nơi chứng kiến ​​mức thuế quan tiếp tục tăng lên tới mức kỷ lục là 145%.
Ông Trump tạm thời hạ thuế quan đối ứng với Việt Nam và các nước khác xuống 10% trong thời gian tạm dừng 90 ngày Vietnet24h - Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump hôm thứ Tư đã hạ thuế quan "có đi có lại" đối với Việt Nam và các đối tác thương mại khác xuống còn 10 phần trăm trong cái mà ông gọi là tạm dừng kéo dài trong 90 ngày, trong khi tăng thuế đối với Trung Quốc lên 125 phần trăm sau động thái trả đũa của Trung Quốc.
Intel bước vào giai đoạn rủi ro khi tiến hành sản xuất chip quy trình 18A Vietnet24h - Ông Kevin O’Buckley, phó chủ tịch cấp cao của Foundry Services, cho biết tại hội nghị Intel Vision 2025 ngày 1/4 vừa qua rằng Intel đã bước vào sản xuất rủi ro trên quy trình 18A.
Meta phát hành mô hình AI mới Llama 4 Vietnet24h - Meta Platforms đã phát hành phiên bản mới nhất của mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) Llama vào thứ Bảy, được gọi là Llama 4 Scout và Llama 4 Maverick.
Cerebras Systems, Ranovus giành được hợp đồng quân sự trị giá 45 triệu đô la của Hoa Kỳ để đẩy nhanh kết nối chip Vietnet24h - Cerebras Systems, một công ty chip AI có trụ sở tại Thung lũng Silicon và công ty khởi nghiệp chip Canada Ranovus cho biết hôm thứ Ba (1/4) rằng, họ đã được quân đội Hoa Kỳ trao hợp đồng trị giá 45 triệu đô la để tăng tốc kết nối giữa các chip điện toán.
iOS 19 lộ diện tại WWDC 2025: Bản cập nhật quan trọng nhất của iPhone Vietnet24h - WWDC 2025 sẽ là nơi Apple chính thức công bố iOS 19 – phiên bản hứa hẹn sẽ thay đổi cách người dùng tương tác với iPhone, với thiết kế trong suốt và tinh tế hơn bao giờ hết.
Công nghệ cấy ghép não được FDA chấp thuận cho Precision Neuroscience Vietnet24h - Precision Neuroscience thông báo rằng một thành phần cốt lõi của hệ thống cấy ghép não đã được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ chấp thuận.
Từ ghi hình kép đến UX sáng tạo: iPhone 17 Pro có thể mở ra chương mới trong thiết kế trải nghiệm Vietnet24h - Không chỉ là tính năng mới, ghi hình kép trên iPhone 17 Pro là phép thử đầu tiên cho cách Apple xây dựng trải nghiệm người dùng kiểu mới – nơi cảm xúc, phản ứng và câu chuyện của người quay trở thành trung tâm của mọi khung hình.
Kim loại lỏng: Apple đang thử nghiệm cho iPhone gập, bền hơn titan 2,5 lần Vietnet24h - Công nghệ bản lề kim loại lỏng có thể giúp iPhone gập không chỉ bền hơn mà còn có thiết kế sang trọng hơn. Liệu đây có phải là bước tiến lớn trong công nghệ smartphone gập?
Apple áp dụng kim loại lỏng cho iPhone gập, mở ra kỷ nguyên mới Vietnet24h - Apple được cho là sẽ sử dụng kim loại lỏng để chế tạo bản lề cho iPhone gập, giúp tăng độ bền và hạn chế nếp gấp màn hình. Công nghệ này có thể tạo ra bước đột phá trên thị trường smartphone gập.
Amazon sẽ mang công nghệ quét lòng bàn tay đến các cơ sở y tế NYU Langone Vietnet24h - Bệnh nhân của NYU Langone Health sẽ có thể đăng ký lịch hẹn bằng Amazon One, công nghệ quét lòng bàn tay của công ty.
Lenovo hé lộ máy tính xách tay màn hình gập chạy bằng năng lượng mặt trời trong khái niệm mới nhất Vietnet24h - Lenovo đã tiết lộ khái niệm Lenovo ThinkBook ‘flip’, một chiếc máy tính xách tay có màn hình có thể gập lại. Khi mở hoàn toàn, toàn màn hình có kích thước 18 inch.
Meta công bố kính thông minh nghiên cứu thử nghiệm Aria Gen 2 Vietnet24h - Meta đã tiết lộ phiên bản mới nhất của loại kính thử nghiệm nhằm hỗ trợ nghiên cứu về trí tuệ nhân tạo, robot và nhận thức của máy móc.
Smartphone gập ba: Samsung chạm đỉnh công nghệ, người dùng chạm đáy túi tiền Vietnet24h - Với tham vọng thay đổi cách người dùng trải nghiệm thiết bị di động, Samsung sắp ra mắt điện thoại gập ba. Dù mang thiết kế tiên phong, giá bán lên đến 2.800 USD sẽ là rào cản lớn để sản phẩm đến tay người dùng đại chúng.
Samsung Display sẽ ra mắt màn hình gập 18,1 inch tại CES Vietnet24h - Samsung Display cho biết hôm Chủ Nhật rằng họ sẽ ra mắt màn hình OLED có thể gập 18,1 inch đầu tiên trên thế giới tại CES 2025, dự kiến ​​sẽ khai mạc vào thứ Ba (7/1) tại Las Vegas.
Khí quyển của TRAPPIST-1: một phát hiện thú vị về sự tồn tại sự sống ngoài trái đất Vietnet24h - TRAPPIST-1b, hành tinh cách Trái đất 40 năm ánh sáng, đã gây bất ngờ khi các nhà khoa học phát hiện rằng nó có khí quyển dày đặc và một lớp sương mù đặc biệt, mở ra triển vọng mới trong nghiên cứu sự sống ngoài hành tinh.