Hội thảo được tổ chức tại Hà Nội với sự tham dự của các nhà hoạch định chính sách, đại diện các sứ quán, các nhà khoa học, các tổ chức quốc tế về các vấn đề kinh tế lớn và chuyên sâu của Việt Nam.
Báo cáo Thường niên Kinh tế Việt Nam 2023 có chủ đề: "Liên kết và phát triển doanh nghiệp hướng tới nền kinh tế tự chủ".
Thông điệp lớn nhất của báo cáo năm nay đó là tính tự chủ của nền kinh tế chưa cao. Khi các chỉ số đảm bảo tăng trưởng bền vững và sức cạnh tranh doanh nghiệp đều suy giảm trong điều kiện các yếu tố kinh tế quốc tế không thuận lợi, kèm theo những vấn đề nội tại kinh tế không được xử lý triệt để nên khi khó khăn xảy ra, khả năng thích ứng không cao. Do vậy cần tăng cường tính liên kết và chú trọng giải pháp phát triển doanh nghiệp một cách thực chất và bên vững.
Năm 2022, đại dịch COVID vẫn chưa thực sự được kiểm soát trên thế giới, cộng hưởng với làn sóng lãi suất dâng cao và biến động chính trị khó lường đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và các động lực tăng trưởng của Việt Nam.
Theo báo cáo Thường niên kinh tế Việt Nam 2023, sự suy giảm nhu cầu toàn cầu đã áp lực lên thương mại toàn cầu. Dự kiến tăng trưởng thương mại sẽ chậm lại, đặc biệt là ở các thị trường mới nổi và nền kinh tế đang phát triển. Bất ổn về tài chính và áp lực nợ đã làm giảm đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) toàn cầu năm 2022.
Thị trường tài chính toàn cầu đang chịu áp lực thắt chặt chính sách tiền tệ, với biến động gia tăng trên thị trường trái phiếu chính phủ và lãi suất tăng cao. Đồng đô la Mỹ tăng giá so với nhiều đồng tiền khác, trong khi các nền kinh tế mới nổi mất giá so với đồng đô la Mỹ.
Năm 2022, các nền kinh tế lớn trên thế giới như Mỹ, EU, Trung Quốc, Nhật Bản đối mặt với mức lạm phát tăng cao, nền kinh tế Mỹ ghi nhận mức lạm phát cao kỷ lục trong vòng 40 năm qua.
Tại Việt Nam, dù đã đạt được nhiều thành tựu trong phát triển kinh tế năm 2022 cũng như những nỗ lực nhằm ổn định kinh tế vĩ mô và phục hồi tăng trưởng trong những tháng đầu 2023, song nền kinh tế đã và đang bộc lộ những thách thức và vấn đề nội tại. Khu vực công nghiệp và xây dựng giảm tốc mạnh mẽ từ quý III/2023. Trong 5 tháng đầu năm 2023, chỉ số IIP ước tính giảm 2% so với cùng kỳ năm trước.
Trong 5 tháng đầu năm 2023 tính chung bình quân, CPI tăng 3,55% so với cùng kỳ năm 2022. Lạm phát cơ bản tăng 4.54% chính là ẩn số cho việc điều hành ổn định vĩ mô của Việt Nam trong thời gian còn lại của năm 2023.
Dự trữ ngoại hối của nhà nước có dấu hiệu sụt giảm mạnh. Các doanh nghiệp nhập khẩu mở rộng dự trữ ngoại hối USD phòng ngừa rủi ro tỷ giá trong tương lai, trong khi đó các doanh nghiệp xuất khẩu tăng cường găm giữ ngoại tệ để chờ đợi cơ hội bán với giá cao hơn.
Tỷ giá giữa đồng USD và VND đầu năm 2023 đã ổn định trở lại do Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) giảm tốc độ gia tăng lãi suất và lạm phát tại Mỹ giảm bền vững, khiến đồng USD giảm giá mạnh trên thị trường trong nước và quốc tế.
Nhận định về kinh tế Việt Nam thời điểm hiện tại, GS. TS. Andreas Stoffers, Giám đốc Quốc gia của FNF tại Việt Nam cho rằng, Việt Nam đã trải qua sự tăng trưởng kinh tế chưa từng có. Theo báo cáo mới nhất của Quỹ Di sản (Heritage Foundation), Việt Nam hiện là một trong những quốc gia tự do về kinh tế.
Theo GS. TS. Andreas Stoffers, tốc độ tăng trưởng kinh tế của Việt Nam cũng rất ấn tượng. Ông nhấn mạnh: "Bên cạnh Ba Lan, Việt Nam là quốc gia đã phát triển nhanh nhất trong những năm gần đây và xu hướng này vẫn chưa kết thúc. Lý do bởi đất nước này đã không đi chệch khỏi những giá trị cơ bản trong cuộc khủng hoảng do Covid-19 gây ra".
Tuy nhiên, kinh tế Việt Nam vẫn còn phải đối mặt với nhiều thách thức, khó khăn khi căng thẳng chính trị, xung đột Nga-Ukraine dự kiến vẫn tiếp tục diễn biến phức tạp và gây ra những bất ổn, ảnh hưởng tiêu cực đến đà hồi phục của tăng trưởng toàn cầu và các đối tác đầu tư, thương mại lớn của Việt Nam như EU, Mỹ.
Báo cáo Thường niên kinh tế Việt Nam 2023 cũng chỉ ra 3 kịch bản dự báo tăng trưởng 2023 của Việt Nam theo dữ liệu GSO.
Kịch bản thấp: tốc độ tăng trưởng GDP năm 2023 chỉ đạt 5,5%, CPI bình quân của năm khoảng 3,5%. Nếu như kịch bản này xảy ra sẽ gây cản trở tăng trưởng kinh tế Việt Nam trong những tháng còn lại của 2023 mà còn gây tác động xấu đến tăng trưởng kinh tế Việt Nam trong trung hạn.
Ở kịch bản cơ sở, tốc độ tăng trưởng GDP đạt 6%, CPI bình quân của năm khoảng 4%.
Kịch bản cao: tốc độ tăng trưởng GDP khi đó đạt 6,5%, CPI bình quân của năm khoảng 4,2%. Ở kịch bản này, khi kinh tế thế giới diễn biến tích cực, các đối tác thương mại và đầu tư lớn của Việt Nam phục hồi kinh tế, các chính sách điều hành sẽ nhanh chóng phát huy hiệu quả.
Tại hội thảo cũng đã đưa ra các giải pháp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp và tăng cường liên kết doanh nghiệp trong bối cảnh mới.
Hỗ trợ doanh nghiệp với các giải pháp ngắn hạn cụ thể như: Tạo thuận lợi cho việc tiếp cận thông tin chính sách, quy định hỗ trợ doanh nghiệp; Quan tâm giải quyết các khó khăn tài chính cho doanh nghiệp; Tạo thuận lợi hơn cho doanh nghiệp tiếp cận vốn để phục hồi sản xuất kinh doanh; Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, thúc đẩy mạnh mẽ giải quyết thủ tục hành chính triệt để trên môi trường mạng; Nâng cao hiệu quả thực thi của bộ máy chính quyền.
Bên cạnh việc song song thực hiện các chính sách hỗ thuế, phí, tín dụng, các chính sách mang tính tái cấu trúc, hướng tới phát triển bền vững sẽ thực hiện những giải pháp trung và dài hạn: Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực; Nâng cao khả năng tận dụng ưu đãi thuế quan FTA, khơi thông các chính sách liên quan đến quy tắc xuất xứ; Cải thiện hạ tầng logistics cũng như thủ tục hành chính có liên quan; Tiếp tục rà soát, điều chỉnh chính sách ưu đãi đầu tư để thu hút làn sóng đầu tư chất lượng cao và đầu tư vào công nghiệp phụ trợ; Xác định phát triển kinh tế số là động lực tăng trưởng của nền kinh tế; Thúc đẩy phát triển thị trường nội địa; Tiếp tục đẩy mạnh cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia…