Máy tính Fugaku, phiên bản siêu máy tính mới nhất do Viện nghiên cứu Riken, Nhật Bản phát triển đã được Dự án Mỹ-châu Âu TOP500 xếp hạng là máy tính có tốc độ xử lý nhanh nhất thế giới. Đây là lần đầu tiên trong vòng 9 năm qua, một siêu máy tính của Nhật Bản có được vị trí dẫn đầu này.
Siêu máy tính Nhật Bản có tốc độ xử lý nhanh hơn 2.8 lần so với hệ thống máy tính Summit của Mỹ thuộc phòng thí nghiệm quốc gia Oak Ridge (Tennesse), theo báo New York Times.
Không chỉ thống trị về tốc độ xử lý, siêu máy tính Fugaku còn chiếm lĩnh các vị trí hàng đầu trong 3 hạng mục khác liên quan tới ứng dụng trong công nghiệp, ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và phân tích dữ liệu lớn (big data). Theo Viện nghiên cứu Riken, đây cũng là lần đầu tiên trong lịch sử một siêu máy tính có được vị trí số 1 trong cả 4 hạng mục nêu trên.
Fugaku của Nhật Bản được đầu tư hơn 1 tỷ USD và hãng Fujitsu đã phải mất 6 năm để thiết kế và xây dựng nên nó. Theo New York Times, các nhà nghiên cứu đã sử dụng Fugaku để thực hiện các nghiên cứu liên quan đến virus corona.
Trong những năm gần đây, các siêu máy tính trang bị những bộ xử lý x86 của Intel và AMD thường là các cái tên phổ biến trong bảng xếp hạng Top500 này. Mới chỉ có 4 siêu máy tính sử dụng chip ARM xuất hiện trong danh sách hiện nay. Điều đáng chú ý là Fugaku còn không có cả bất kỳ GPU dành riêng nào để xử lý các ứng dụng trí tuệ nhân tạo.
Các hệ thống siêu máy tính được xem là biểu tượng của sự cạnh tranh cả về kỹ thuật lẫn kinh tế. Những hệ thống này xử lý các nhiệm vụ phức tạp từ khoa học đến quân sự, bao gồm giải mã, xây dựng mô hình biến đổi khí hậu, chạy mô phỏng những thiết kế vũ khí và máy bay mới…
Tuy vậy, có thể ngôi vị số một của Fugaku sẽ không kéo dài lâu, nếu mọi thứ diễn ra đúng kế hoạch. Hiện tại cùng với sự trợ giúp của AMD, hãng Cray Computing đang xây dựng một hệ thống 1,5 ExaFlop (nhanh hơn gấp 3 lần Fugaku hiện nay) cho Bộ Năng lượng Mỹ và Phòng thí nghiệm Quốc gia Oak Ridge. Cray cũng đang làm một hệ thống siêu máy tính khác dùng Intel với hiệu năng lên tới hàng exaflop cho Phòng thí nghiệm Quốc gia Argonne. Cả hai siêu máy tính này đều dự kiến sẽ ra mắt trong năm 2021.
Cho dù vậy đây cũng là một thành tích đáng kể của Nhật Bản trong cuộc chạy đua siêu máy tính, vốn đã bị thống trị bởi Mỹ và Trung Quốc từ nhiều năm nay. Hai quốc gia này đã đóng góp tổng cộng 340 siêu máy tính trong bảng xếp hạng Top500.