Trung Quốc đang tăng tốc trong cuộc đua xây dựng mạng lưới Internet vệ tinh toàn cầu, nhằm cạnh tranh trực tiếp với Starlink của SpaceX. Hệ thống này, mang tên Qianfan hay SpaceSail, không chỉ phục vụ mục đích dân sự mà còn ẩn chứa nhiều tham vọng chiến lược.
Đầu tháng 11, Trung Quốc phóng thành công tên lửa Trường Chinh 6A, mang theo lô vệ tinh thứ ba của hệ thống SpaceSail từ Trung tâm Vệ tinh Thái Nguyên. Hệ thống này dự kiến sẽ xây dựng một "siêu chòm sao" gồm hàng nghìn vệ tinh, cung cấp kết nối Internet tốc độ cao trên toàn cầu.
Thuộc sở hữu của công ty Shanghai Spacecom Satellite Technology (SSST) có trụ sở tại Thượng Hải, SpaceSail mang biệt danh "G60 Starlink" – lấy theo tên một con đường cao tốc phía nam Trung Quốc. Dự án đặt mục tiêu triển khai 648 vệ tinh vào cuối năm 2025, với hai lô đầu tiên gồm 36 vệ tinh đã được phóng thành công trong tháng 8 và tháng 10.
SpaceSail được kỳ vọng sẽ giải quyết vấn đề kết nối Internet ở các vùng nông thôn Trung Quốc, nơi khoảng 300 triệu người chưa thể truy cập mạng thường xuyên. Trong bối cảnh Starlink không được cấp phép hoạt động tại đây, hệ thống này là giải pháp thay thế hiệu quả để thúc đẩy hạ tầng số quốc gia.
Không chỉ giới hạn ở thị trường nội địa, SpaceSail còn mở rộng tầm ảnh hưởng ra quốc tế. Công ty đã ký thỏa thuận cung cấp dịch vụ Internet vệ tinh với Iran, Nga và gần đây là Brazil. Theo kế hoạch, SpaceSail sẽ triển khai mạng lưới vệ tinh tại Brazil trong vòng hai năm tới, cùng với việc mở một công ty con tại quốc gia Nam Mỹ này.
Không chỉ dừng ở lĩnh vực dân sự, SpaceSail còn mang ý nghĩa chiến lược quân sự. Steven Feldstein từ Carnegie Endowment for International Peace nhận định rằng Trung Quốc đang thúc đẩy mạnh mẽ các dự án không gian, bao gồm trạm không gian Tiangong và sứ mệnh Chang’e 6. Blaine Curcio, CEO Orbital Gateway Consulting, cho rằng "siêu chòm sao vệ tinh" đã trở thành một phần quan trọng trong cơ sở hạ tầng quốc gia.
Thực tế, vai trò của Internet vệ tinh trong quân sự đã được minh chứng rõ ràng qua cuộc xung đột Nga - Ukraine, khi Starlink cung cấp kết nối cho binh sĩ Ukraine để điều khiển drone, liên lạc và thực hiện nhiệm vụ. Trung Quốc, với SpaceSail, dường như đang tìm cách xây dựng một hệ thống tương tự nhằm tăng cường sức mạnh quốc phòng.
Dù vậy, SpaceSail vẫn đối mặt với không ít thách thức. Một trong những rào cản lớn nhất là việc thiếu các tên lửa tái sử dụng, khiến chi phí triển khai vệ tinh cao hơn so với SpaceX. Tuy nhiên, khả năng sản xuất hàng loạt và sự tham gia của hơn 40 công ty khởi nghiệp phát triển tên lửa tái sử dụng có thể giúp Trung Quốc khắc phục hạn chế này.
Với tham vọng lớn lao, Trung Quốc đang chứng tỏ quyết tâm cạnh tranh trong lĩnh vực Internet vệ tinh, không chỉ vì lợi ích kinh tế mà còn nhằm khẳng định vị thế trong cuộc đua không gian toàn cầu.