Khi OpenAI ra đời vào năm 2015, công ty khởi đầu với tầm nhìn đầy nhân văn: phát triển trí tuệ nhân tạo (AI) an toàn, mang lại lợi ích cho nhân loại mà không chạy theo lợi nhuận. Tuy nhiên, qua thời gian, khi trở thành một trong những startup công nghệ được săn đón nhất tại Thung lũng Silicon, mục tiêu ban đầu này dường như đang bị thay thế bằng những tham vọng tài chính.
Theo các báo cáo từ Reuters và Bloomberg, OpenAI hiện đang trong quá trình đàm phán để chuyển sang mô hình hoạt động vì lợi nhuận. Động thái này xuất hiện không lâu sau khi công ty ra mắt mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) với khả năng “lý luận” – một bước tiến quan trọng trong lĩnh vực AI.
Sam Altman – từ CEO đến người kiểm soát mọi quyền lực
Sam Altman, CEO của OpenAI, đã khẳng định vị thế của mình khi một loạt nhân vật chủ chốt của công ty rời đi. Trong số đó có Mira Murati, Giám đốc công nghệ, cùng với Bob McGrew, Giám đốc nghiên cứu và Phó chủ tịch Barret Zoph. Những thay đổi này diễn ra cùng thời điểm OpenAI chuẩn bị điều chỉnh cơ cấu để đẩy mạnh lợi nhuận.
Mặc dù Altman đã phát biểu rằng việc thay đổi lãnh đạo là một phần "tự nhiên" của bất kỳ doanh nghiệp nào, song ông cũng thừa nhận rằng OpenAI không phải là một công ty "bình thường". Trên mạng xã hội X, ông chia sẻ: "Tôi sẽ không giả vờ rằng đây là điều hoàn toàn tự nhiên, đặc biệt khi sự ra đi này quá đột ngột".
Cuộc "thay máu" ở ban lãnh đạo
Trước đó, nhiều nhân vật cốt cán khác cũng đã rời bỏ OpenAI sau những biến động trong nội bộ công ty. Ilya Sutskever, nhà đồng sáng lập và kiến trúc sư trưởng của OpenAI, đã tách ra thành lập công ty AI riêng vào tháng 5. Jan Leike, một trong những nhà nghiên cứu quan trọng, cũng rời khỏi công ty không lâu sau đó. Theo Leike, "văn hóa và quy trình an toàn đã bị lấn át bởi các sản phẩm mới lấp lánh".
Hiện nay, trong ban lãnh đạo của OpenAI, chỉ còn lại Adam D'Angelo, CEO của Quora, là thành viên duy nhất của hội đồng quản trị không rời đi. Sự ra đi ồ ạt của các nhân vật chủ chốt đã khiến OpenAI trở thành một công ty không còn giữ được bản sắc ban đầu.
Từ phòng nghiên cứu đến công ty lợi nhuận
OpenAI khởi đầu như một phòng nghiên cứu phi lợi nhuận, nhưng với sự thành lập của nhánh vì lợi nhuận OpenAI LP, công ty đã bắt đầu tìm kiếm vốn để xây dựng siêu trí tuệ nhân tạo AGI. Theo cơ cấu này, mục tiêu của tổ chức phi lợi nhuận là đảm bảo rằng AGI sẽ mang lại lợi ích cho nhân loại, trong khi nhánh vì lợi nhuận chịu trách nhiệm về mặt tài chính.
Cấu trúc độc đáo này đặt ra giới hạn cho lợi nhuận của các nhà đầu tư, giới hạn ở mức 100 lần so với số vốn ban đầu. Phần lợi nhuận vượt quá sẽ được chuyển sang hỗ trợ tổ chức phi lợi nhuận. Tuy nhiên, theo các nguồn tin nội bộ, Altman đã chia sẻ với nhân viên rằng công ty đang hướng tới việc tái cấu trúc hoàn toàn để hoạt động như một công ty vì lợi nhuận trong thời gian tới.
Thách thức của một công ty đầy tham vọng
Mục tiêu của OpenAI là định giá công ty ở mức 150 tỷ USD, một con số đáng kinh ngạc trong ngành công nghệ. Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi từ một tổ chức nghiên cứu phi lợi nhuận thành một công ty vì lợi nhuận đang gây ra không ít tranh cãi, cả bên trong lẫn ngoài OpenAI. Những dấu hiệu ban đầu cho thấy, công ty đã đẩy nhanh quá trình ra mắt sản phẩm, bỏ qua những quy trình kiểm tra an toàn nghiêm ngặt như trước đây.
Theo một nguồn tin của Washington Post, OpenAI đã tổ chức lễ ra mắt GPT-4o dù chưa hoàn tất các bài kiểm tra an toàn. Nguồn tin này cũng cho biết các cuộc kiểm tra nội bộ cho thấy GPT-4o chưa đủ an toàn để triển khai nhưng vẫn được đưa vào sử dụng.
Sự thay đổi không thể tránh khỏi
Bình luận về tương lai của OpenAI, The Verge cho rằng: “Tất cả dấu hiệu gần đây đều chỉ ra OpenAI đang trở thành một công ty công nghệ thông thường dưới sự kiểm soát của một giám đốc điều hành quyền lực, trái ngược hoàn toàn với những gì nó được tạo dựng ban đầu".
Tại sự kiện Tuần lễ Công nghệ Italy, Sam Altman chia sẻ rằng: "Tôi tin rằng đây là một bước chuyển đổi tốt đẹp. Tôi hy vọng OpenAI sẽ trở nên mạnh mẽ hơn sau mỗi biến cố".