Sáng ngày 23 tháng 5 năm 2019, Bộ Công Thương đã phối hợp với Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức Hội thảo Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP): “Tình hình đàm phán và những vấn đề doanh nghiệp cần quan tâm”. Hội thảo nhằm giúp doanh nghiệp cập nhật thông tin về tiến trình và xu hướng đàm phán RCEP, đồng thời tạo cơ hội để doanh nghiệp trao đổi với đoàn đàm phán về các vấn đề, lĩnh vực cụ thể mà doanh nghiệp quan tâm hoặc có lợi ích.
Quá trình đàm phán Hiệp định Đối tác Toàn diện khu vực (RCEP) giữa ASEAN (trong đó có Việt Nam) và 6 đối tác (là Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ, Úc và New Zealand) bắt đầu từ năm 2013 và hiện đang đi vào giai đoạn cuối. Khi hoàn tất đàm phán, RCEP sẽ tạo ra một khu vực mậu dịch tự do rộng lớn, bao trùm nhiều đối tác xuất khẩu lớn của Việt Nam. Đặc biệt, với sự tham gia của các đối tác là nguồn cung nguyên liệu lớn cho Việt Nam (như Trung Quốc, Hàn Quốc…), việc hài hòa quy tắc xuất xứ cùng các quy định tạo thuận lợi thương mại trong RCEP hứa hẹn sẽ tạo ra những chuỗi giá trị khu vực mới, hỗ trợ doanh nghiệp tận dụng tốt hơn các ưu đãi thuế quan trong RCEP.
Theo chia sẻ từ bà Nguyễn Thị Thu Trang, Giám đốc Trung tâm WTO và Hội nhập, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, nhiều doanh nghiệp đang rất kỳ vọng vào RCEP bởi sẽ tạo ra một thị trường khổng lồ, với 3,5 tỷ dân và chiếm tới 30% GDP toàn cầu, 28% tổng lượng thương mại của thế giới. Cùng với đó, đặc điểm người tiêu dùng của RCEP phần lớn không quá khó tính, trừ Nhật Bản, Australia, New Zealand, nhu cầu đối với các sản phẩm mà Việt Nam có thế mạnh tương đối cao, đặc biệt là nông sản nhiệt đới, thực phẩm chế biến...
Chia sẻ thêm về những vấn đề một số doanh nghiệp còn quan ngại, theo bà Trang, doanh nghiệp cho rằng hiệp định RCEP có thể không đạt được kỳ vọng về thị trường xuất khẩu, với các lý do như: các ưu đãi thuế quan không được cải thiện, việc mở cửa dịch vụ mà Việt Nam có thế mạnh còn dè dặt, các hàng rào phi thuế quan ít được cải thiện, cạnh tranh gay gắt hơn với các đối tác RCEP. Do vậy, về góc độ doanh nghiệp, bà Trang cho rằng, trong quá trình đàm phán cần chú trọng đến các tiêu chí ưu tiên, các sản phẩm Việt Nam có thế mạnh, hay các sản phẩm mà đối tác nhập khẩu lớn, các ưu đãi thuế... để đem lại lợi ích cho các doanh nghiệp Việt.
Giới thiệu về quá trình đàm phán, bà Nguyễn Quỳnh Nga, Phó vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên, Bộ Công thương cho biết, đã có 25 phiên đàm phán chính thức, bắt đầu từ năm 2013, nhiều phiên giữa kỳ, 13 phiên đàm phán cấp bộ trưởng và 2 hội nghị cấp cao, dự kiến sẽ kết thúc đàm phán trong năm 2019. Đến nay, đã kết thúc đàm phán được 6 nội dung chính về: Hợp tác kinh tế kỹ thuật; Doanh nghiệp vừa và nhỏ; Các biện pháp vệ sinh kiểm dịch; Tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật và thủ tục đánh giá sự phù hợp; Mua sắm của Chính phủ; Thủ tục hải quan và thuận lợi hoá thương mại.
Ông Phạm Tuấn Anh, đại diện Bộ Tài chính – thành viên đoàn đàm phán cho hay, những kỳ vọng về RCEP là rất lớn, bao gồm cơ hội xuất nhập khẩu, nhờ các ưu đãi thuế quan được cải thiện hơn, các quy tắc xuất xứ nội khối được hài hòa, dễ đáp ứng hơn; thống nhất các quy trình về hải quan, tạo thuận lợi thương mại; các quy tắc chung để hạn chế, kiểm soát các hàng rào phi thuế quan. Bên cạnh đó, một số thị trường dịch vụ sẽ mở rộng hơn, đặc biệt là dịch vụ logistics, viễn thông, nền tảng thương mại điện tử tốt hơn.
Tại hội thảo các doanh nghiệp cũng được tham vấn, trao đổi trực tiếp về các vấn đề liên quan nhằm giúp tiến trình đàm phán bám sát, phục vụ tối đa lợi ích của doanh nghiệp.
Ban thư ký Trung tâm WTO và Hội nhập, VCCI, đã thay mặt cộng đồng doanh nghiệp, tóm tắt các kiến nghị chính của doanh nghiệp liên quan đến đàm phán hàng hoá, đàm phán dịch vụ và đàm phán quy tắc trong RCEP, đồng thời cũng nêu lên những kỳ vọng của doanh nghiệp về cơ hội dịch vụ, đầu tư, kỳ vọng về tự do hoá. Mặt khác, cộng đồng doanh nghiệp cũng bày tỏ một số quan ngại về các vấn đề như không đạt được kỳ vọng về thị trường xuất khẩu, kỳ vọng về "vùng lánh nạn RCEP"có thể không thành hiện thực.
Bất cứ hiệp định tự do thế hệ mới nào cũng đều ẩn chứa những cơ hội và thách thức. Để có thể tận dụng tối đa cơ hội và giảm thiểu rủi ro, thách thức, doanh nghiệp không còn cách nào khác ngoài việc phải đối mặt và có những chuẩn bị sớm cho chính mình.