“Sự thật đằng sau AI: một cảnh báo từ những người trong cuộc” – đó là tiêu đề của bức thư ngỏ được công bố gần đây, nơi nhóm tác giả chỉ trích việc thiếu minh bạch và đề xuất các biện pháp giám sát chặt chẽ hơn đối với các hệ thống AI. Họ cảnh báo về những “hiểm họa nghiêm trọng” mà AI có thể mang lại, từ việc gia tăng bất bình đẳng xã hội, lan truyền thông tin sai lệch, cho đến nguy cơ mất kiểm soát dẫn đến hậu quả không thể lường trước.
Nhóm này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tăng cường bảo vệ cho những người dám lên tiếng – hay còn gọi là “người thổi còi” – những người sẵn lòng chỉ ra những điểm yếu và nguy cơ của AI. Họ tin rằng, với sự tham gia của cộng đồng khoa học, giới quản lý và công chúng, những lợi ích to lớn mà AI mang lại có thể được tối ưu hóa, đồng thời giảm thiểu những rủi ro đáng lo ngại.
Tuy nhiên, bức thư cũng chỉ ra rằng, dù các công ty AI có nhận thức về những mối đe dọa và biện pháp bảo vệ cần thiết, họ lại không có nghĩa vụ phải chia sẻ thông tin này với chính phủ hay cộng đồng. Điều này tạo ra một bức màn bí mật, khiến những người có thông tin không thể chia sẻ mối lo ngại của mình do các thỏa thuận bảo mật.
Nhóm tác giả kêu gọi một sự thay đổi trong văn hóa doanh nghiệp, với việc thiết lập các kênh góp ý ẩn danh để nhân viên có thể tự do bày tỏ quan điểm mà không sợ hậu quả. Họ cũng mong muốn các công ty AI sẽ không trả đũa những lời chỉ trích hợp lý và xây dựng một hệ thống giám sát hiệu quả hơn.
Trong khi đó, phát ngôn viên của OpenAI khẳng định rằng công ty họ tự hào với những thành tựu trong việc công bố các hệ thống AI hiệu năng cao và an toàn, và tin tưởng vào phương pháp tiếp cận khoa học của mình trong việc đối phó với các mối đe dọa. Google, mặt khác, đã từ chối bình luận về vấn đề này.
Câu chuyện còn tiếp tục phức tạp hơn khi Vox tiết lộ rằng các cựu nhân viên của OpenAI bị cấm phê bình công ty và có thể mất cổ phần nếu từ chối ký thỏa thuận bảo mật. CEO của OpenAI, Sam Altman, sau đó đã lên tiếng khẳng định sẽ có sự điều chỉnh trong các thỏa thuận chấm dứt công việc.
Sự minh bạch và đạo đức trong nghiên cứu và phát triển AI không chỉ là trách nhiệm của các nhà khoa học và công ty công nghệ, mà còn là vấn đề của toàn xã hội. Đối mặt với những tiến bộ vượt bậc nhưng cũng tiềm ẩn rủi ro, cần có sự tham gia rộng rãi từ các chuyên gia, người dùng và cơ quan quản lý để đảm bảo rằng AI phát triển theo hướng có lợi cho nhân loại. Cuộc đối thoại mở rộng này không chỉ giúp phát hiện và giải quyết các vấn đề kịp thời, mà còn tạo điều kiện cho sự đổi mới sáng tạo và phát triển bền vững của AI, đồng thời bảo vệ quyền lợi và an toàn của mỗi cá nhân trong xã hội số ngày càng phức tạp.