Tài chính, Kinh doanh
Các doanh nghiệp nhà nước sở hữu 1,6 triệu tỷ đồng tiền vốn: nhưng đa phần đang lụi tàn
Lê Cường - Thứ Sáu, 29/01/2021 10:41 CH
Vietnet24h - Ở Việt Nam, các doanh nghiệp nhà nước (DNNN) thường hoạt động không hiệu quả. Nguyên nhân chính là Nhà nước thực hiện quá mức quyền sở hữu và can thiệp quá sâu vào điều hành doanh nghiệp.
Sáng 29/1, Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương tổ chức Hội Thảo “Quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm của doanh nghiệp nhà nước (DNNN) theo nguyên tắc thị trường”. 
Trên bình diện quốc tế, hiện nay, ở hầu hết các quốc gia, doanh nghiệp nhà nước (DNNN) vẫn  đang tồn tại khách quan, phát  triển và có vai trò quan trọng nhất định. Tuy nhiên, DNNN có những thách thức riêng, đặc biệt trong đảm bảo quyền tự chủ, tự  chịu trách nhiệm theo nguyên tắc thị  trường. Thách thức xuất phát từ  việc Nhà nước thực hiện quá mức quyền sở  hữu và can thiệp quá  sâu vào điều hành doanh nghiệp dẫn đến phạm vi trách nhiệm của DNNN không rõ ràng, thiếu trách nhiệm giải trình,  DNNN thiếu động cơ hoạt động hiệu quả, v.v. Thách thức từ  bộ  máy quản lý DNNN cồng kềnh, thiếu nhạy bén kinh doanh và đánh giá độc lập khi bộ  máy quản lý, đặc biệt Hội đồng quản trị  (HĐQT) không được giao đầy đủ  trách nhiệm, bị  chỉ đạo bởi lãnh đạo cấp cao hay cơ quan chủ sở hữu.
 
Mặc dù được sở hữu nguồn vốn rất lớn khoảng 1,6 triệu tỷ đồng, nhưng các doanh nghiệp nhà nước (DNNN) đang ‘lụi tàn’. Đóng góp cho sự phát triển kinh tế xã hội của thành phần kinh tế này rất hạn chế. 
 
Phát biểu tại hội thảo, Ông Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng, Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương đã nói ví von rằng: “Trong 5 năm vừa qua, DNNN chỉ như một diễn viên không được tham gia diễn xuất trong bộ phim ‘Sự tăng trưởng kinh tế của Việt Nam’,  nghĩa là luôn vắng bóng, không hề có mặt”, Ông Cung nói.  
Ông Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng, Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương
“Việc quản lý vận hành DNNN, có rất nhiều lựa chọn như chúng ta thuê các doanh nghiệp quản lý có uy tín nước ngoài (VD: IBM...). Nhưng DNNN thường không muốn làm, muốn để cho có sự nhùng nhằng, mỗi người đều có quyền và hưởng lợi một phần nào trong đó,” ông Nguyễn Đình Cung nói. “Nếu muốn minh bạch thì quá đơn giản, chẳng qua là không muốn làm thôi. Như vậy, không có ai vì việc chung cả. Sự lụi tàn của DNNN cũng vì nhẽ đó”. 
 
Qua gần 35 năm đổi mới, Việt Nam đã sửa đổi rất nhiều thể chế và pháp luật để  DNNN ngày càng hoạt động theo cơ chế  thị  trường  hơn, trong đó, đã có nhiều quy định về quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm của DNNN, xóa bỏ bao cấp đối với DNNN, đặc biệt là Luật Quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất kinh doanh tại doanh nghiệp,  Luật Doanh nghiệp,  Luật Ngân sách nhà nước và hệ thống văn bản hướng dẫn.  Nhiều văn bản như Nghị  quyết  số  24/2016/QH14  của Quốc hội và Nghị  quyết số  27/NQ-CP  của Chính phủ  năm 2016, v.v. đều xác định  phải  xử  lý dứt điểm các DNNN thua lỗ, các dự  án đầu tư của DNNN không hiệu quả  theo nguyên tắc và cơ chế  thị  trường; xem xét, thực hiện phá sản DNNN theo quy định của pháp luật về phá sản doanh nghiệp. 
 
Tuy nhiên, trên thực tế, cho đến nay, DNNN chưa có đầy đủ quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm để hoạt động bình đẳng theo cơ chế thị trường. Các cơ quan quản lý nhà nước còn tham gia quyết định nhiều vấn đề liên quan đến hoạt động sản xuất kinh doanh  của DNNN.  Hơn nữa,  trong nhiều  trường hợp, việc  tuân thủ  nguyên tắc ràng buộc ngân sách và kỷ  luật tài chính đối với DNNN  chưa được thực hiện, chẳng hạn, nhiều DNNN thuộc diện bị  giải thể, phá sản nhưng vẫn được hỗ  trợ  dưới nhiều hình thức để  tiếp tục tồn tại.  Điều này đã ảnh hưởng đến quá trình hình thành môi trường kinh doanh thuận lợi, công bằng ở Việt Nam.
 
Ông Phạm Đức Trung, Trưởng ban Nghiên cứu cải cách và Phát triển doanh nghiệp trong bài tham luận đưa ra những ví dụ cụ thể như trường hợp: Quy định huy động vốn, cầm cố tài sản đang “trói” chặt EVN trong bối cảnh DN này có nhu cầu đầu tư lớn cho các dự án; Quy định hiện hành về điều kiện bổ nhiệm người quản lý, trước hết là điều kiện về quy hoạch cán bộ, sẽ rất khó để tìm kiếm, lựa chọn, ký kết hợp đồng với người quản lý giỏi từ thị trường để bổ nhiệm vào các chức danh quản lý DNNN (CEO).
Phạm Đức Trung, Trưởng ban Nghiên cứu cải cách và Phát triển doanh nghiệp (CIEM)
Sự can thiệp quá sâu sẽ gây ra những ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động của DNNN như: Hạn chế quyền tự do thỏa thuận tiền lương: khống chế mức hưởng tối đa.
Ông Vũ Anh Minh, Chủ tịch HĐTV VNR, cho biết cả vạn công nhân thuộc 20 công ty của VNR đang không có lương, và lo nhất là nếu các gác chắn mà nghỉ việc thì nguy cơ dừng chạy tàu là hoàn toàn có thể.
 
Ông Minh lưu ý việc chậm trễ này “không phải do Uỷ ban Quản lý vốn” mà do cơ chế, cụ thể là cơ chế thay đổi sau khi doanh nghiệp chuyển từ Bộ GTVT về Uỷ ban.
 
Trong gói 7.000 tỉ nâng cao kết cấu hạ tầng đường sắt mà Quốc hội đã giao cho ngành Giao thông, Tổng Công ty đã được Bộ GTVT dành cho 2 gói, nhưng là trước khi chuyển về Uỷ ban. “Nhưng do giờ không thuộc Bộ GTVT nên Bộ không giao nữa. Trong khi chúng tôi quản lý toàn bộ hệ thống hạ tầng. Nếu giao cho người khác thì không khác gì “anh này cầm chai nước cho anh kia uống, sặc là cái chắc”, ông Minh cho biết thêm.
 
Ông Phan Đức Hiếu, Phó Viện trưởng, Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương đưa ra phân tích đề về cơ cấu tổ chức, phạm vi thẩm quyền của chủ sở hữu nhà nước và quyền của doanh nghiệp. Ông Hiếu nói: “Nếu là cổ đông của một doanh nghiệp tư nhân thì chỉ có quyền định hướng chiến lược và giám sát thực hiện chiến lược. Các quyền còn lại là của doanh nghiệp. Thế nhưng, đối với doanh nghiệp có sở hữu nhà nước thì trong sự phân quyền của cổ đông lại có xu hướng ‘ôm thêm quyền’ mà đáng nhẽ  phải giao cho doanh nghiệp”. 
 
Những thủ tục lấy ý kiến biểu quyết ở DNNN cũng rất rườm rà mất thời gian.
“Các cổ đông của doanh nghiệp tư nhân khi đi họp chỉ cần giơ tay biểu quyết những vấn đề cần lấy ý kiến. Nhưng nếu là DNNN (chẳng hạn như Ủy ban quản lý vốn) thì cổ đông đó phải xin ít nhất 6 cơ quan và thời gian thường rất dài. 
Vậy vướng mắc chủ yếu ở đây là quy trình hành chính để cơ quan chủ sở hữu nhà nước có thể thực thi được quyền của mình”. Ông Phan Đức Hiếu lý giải. 
 
Những ý kiến đóng góp của khách mời
Ông Lê Xuân Bá, chuyên gia kinh tế phát biểu đã đưa ra một giải pháp rất hay cho DNNN. Theo ông nên lấy hiệu quả tài chính là tiêu chí đánh giá. Nếu DNNN thua lỗ thì ‘loại’ ngay. 
Ông Lê Xuân Bá, chuyên gia kinh tế 
“Cần xem xét còn tư duy bảo thủ giáo điều hay không – đó là những tư duy muốn tỷ lệ DNNN chiếm đa số trong nền kinh tế,” ông Lê Xuân Bá nói. “Nên lấy hiệu quả tài chính làm thước đo quan trọng nhất. Nếu DNNN lấy khẩu hiệu là ‘hiệu quả kinh tế xã hội” thì đến khi thua lỗ họ rất dễ vin vào cớ “tại vì em làm ra hiệu quả xã hội là chính”. 
 
“Cần giảm tỷ lệ DNNN chiếm 30% GDP xuống còn 15% GDP là phù hợp với sự phát triển kinh tế của Việt Nam hiện nay”, ông Bá kiến nghị.  
 
Ông Lê Duy Bình, Giám đốc điều hành Economics Việt Nam cũng bày tỏ sự đáng tiếc về nguồn vốn khổng lồ mà DNNN đang sở hữu nhưng không mang lại hiệu quả. 
Ông Lê Duy Bình, Giám đốc điều hành Economics Việt Nam
Ông Bình nói: “Tổng số của các DNNN đang sở hữu hiện nay là rất lớn khoảng 1,6 triệu tỷ đồng nhưng đóng góp cho cho sự tăng trưởng kinh tế trong thời gian vưa qua rất hạn chế. Nếu chúng ta chuyển nguồn lực này sang một khu vực khác của nền kinh tế - khu vực đang sử dụng vốn hiệu quả hơn - thì kinh tế sẽ phát triển tốt hơn trong thời gian tới”. 
 
Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương kiến nghị những giải pháp:  
- Sửa đổi Luật số 69 để quy định về quyền tự chủ của HĐTV và bộ máy điều hành.
- Không nên quy định cơ quan đại diện chủ sở hữu (và các cơ quan nhà nước liên quan có thẩm quyền “quyết định” các vấn đề của DNNN.
- “Quyết định” là thuộc quyền và trách nhiệm cuối cùng của doanh nghiệp, không phải của cơ quan bên ngoài, kể cả các dự án đầu tư lớn.
- Thể chế hóa những yêu cầu của NQ số 12-NQ/TW mà đến nay chưa làm được.
- Tách bạch nhiệm vụ KD và nhiệm vụ chính trị - XH.
- Hạn chế tối đa bảo lãnh của Chính phủ đối với DNNN.
- Triển khai cơ chế trả lương, thưởng theo thỏa thuận đối với TGĐ và một số chức danh quản lý chủ chốt của DN.
- Thực hiện việc tách người quản lý DN khỏi chế độ viên chức, công chức. Triển khai rộng rãi cơ chế tuyển dụng, bổ nhiệm qua thi tuyển cạnh tranh, công khai, minh bạch đối với tất cả các chức danh quản lý, điều hành và các vị trí công việc khác trong DN.
 
Trong sự phát triển thần tốc của công nghệ và kinh tế số, tình trạng cải cách luật ở Việt Nam nếu tiếp tục diễn ra chậm sẽ không theo kịp và trở thành rào cản cho sự phát triển. Những bài toán khó ấy sẽ mãi không tìm thấy lời giải nếu vẫn thực hiện sửa đổi Luật theo cách cũ.
 
“Về việc sửa đổi luật 69, theo thông tin tôi được biết thì Bộ Tài chính đang tiến hành lấy ý kiến. Dự kiến sẽ trình Quốc hội khóa XV xem xét ở kỳ họp thứ 2. Như vậy, nếu tính cả thời gian luật có hiệu lực vào 1/1/2022 thì chúng ta mất khoảng 1 năm rưỡi”. ông Phan Đức Hiếu bày tỏ quan ngại. 
Cần cải cách môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh của Việt Nam trong Asean Vietnet24h - Việc cải cách môi trường sinh thái kinh doanh để nâng cao năng lực cạnh tranh của Việt Nam đang là vấn đề rất ‘hot’ của kinh tế trong những năm gần đây. Các chuyên gia đầu ngành vẫn đang nỗ lực nghiên cứu và đưa ra giải pháp xóa bỏ rào cản trong thể chế chính sách.
Tin khác cùng chuyên mục
Tin đọc nhiều
Samsung Electronics dự báo lợi nhuận hoạt động sẽ giảm trong quý 1 năm nay Vietnet24h - Theo một báo cáo cho biết hôm thứ Hai (31/3), Samsung Electronics Co. dự kiến ​​sẽ báo cáo lợi nhuận hoạt động giảm trong quý đầu tiên, chủ yếu là do hiệu suất bán dẫn yếu.
Elon Musk cho biết xAI đã mua lại X trong một thỏa thuận định giá trang web truyền thông xã hội ở mức 33 tỷ đô la Vietnet24h - Elon Musk cho biết vào thứ sáu (28/3) rằng, ông sẽ sáp nhập hai công ty của mình, xAI và X, thành một thực thể duy nhất.
Samsung SDI công bố chào bán quyền mua cổ phiếu trị giá 2 nghìn tỷ won cho khả năng cạnh tranh trong tương lai Vietnet24h - Quỹ sẽ được sử dụng cho liên doanh với GM, mở rộng nhà máy Hungary và tất cả các dây chuyền sản xuất pin thể rắn
Đợt bán tháo cổ phiếu của các ông lớn công nghệ, dẫn đầu là Tesla, đã xóa sổ 2,7 nghìn tỷ đô la giá trị khỏi các công ty vốn hóa lớn Vietnet24h - Bảy công ty công nghệ lớn đã mất tổng cộng 2,7 nghìn tỷ đô la vốn hóa thị trường kể từ khi Nasdaq đạt đỉnh trong năm cách đây khoảng ba tuần.
Cổ phiếu Tesla lại lao dốc khi các nhà đầu tư tháo chạy khỏi công ty xe điện Vietnet24h - Cổ phiếu Tesla lại giảm vào thứ Hai (10/3) khi niềm tin vào công ty xe điện của Elon Musk tiếp tục tan rã sau "cú hích" sau bầu cử của Trump.
Các công ty công nghệ lớn mất hơn 750 tỷ đô la vốn hóa thị trường trong ngày tồi tệ nhất của Nasdaq kể từ năm 2022 Vietnet24h - Bảy công ty công nghệ có giá trị nhất đã mất hơn 750 tỷ đô la giá trị thị trường vào thứ Hai khi nỗi lo suy thoái làm rung chuyển Phố Wall.
Cổ phiếu Tesla đã giảm hàng tuần kể từ khi Elon Musk đến Washington Vietnet24h - Cổ phiếu Tesla đã mất gần như toàn bộ mức tăng sau bầu cử, giảm trong bảy tuần liên tiếp kỷ lục.
Ông Trump ký lệnh hành pháp thành lập quỹ dự trữ bitcoin chiến lược của Hoa Kỳ Vietnet24h - Tổng thống Donald Trump đã ký một sắc lệnh hành pháp thành lập quỹ dự trữ bitcoin chiến lược.
LG Uplus hướng tới mục tiêu doanh thu 300 triệu đô la từ AI khi hợp tác với Google Vietnet24h - Tổng giám đốc điều hành LG Uplus Hong Bum-shik đã tiết lộ kế hoạch trung hạn của công ty là tạo ra doanh thu 300 triệu đô la thông qua quan hệ đối tác trí tuệ nhân tạo (AI) với Google.
Nvidia bị ra khỏi câu lạc bộ vốn hóa thị trường 3 nghìn tỷ đô la sau khi cổ phiếu giảm hơn 8% Vietnet24h - Cổ phiếu Nvidia giảm hơn 8% vào thứ năm (27/2), một ngày sau khi công ty báo cáo thu nhập, đẩy vốn hóa thị trường của nhà sản xuất chip này xuống dưới 3 nghìn tỷ đô la.
Thuế quan của Trump có thể mang lại cơ hội kinh doanh lớn cho công ty khởi nghiệp phần mềm chuỗi cung ứng LightSource Vietnet24h - LightSource, một công ty khởi nghiệp về phần mềm chuỗi cung ứng, đã huy động được 33 triệu đô la trong vòng gọi vốn do Bain Capital Ventures và Lightspeed Venture Partners dẫn đầu.
Hệ thống đồng CEO của Samsung bị đặt câu hỏi sau cái chết của Han Jong-hee Vietnet24h - Sau sự ra đi đột ngột của Phó chủ tịch Samsung Electronics Han Jong-hee, mối lo ngại đang gia tăng về tác động của khoảng trống lãnh đạo trong mảng kinh doanh thiết bị điện tử và tiêu dùng của công ty - hiện chỉ còn lại một mình giám đốc bán dẫn.
Hoa Kỳ thêm hàng chục thực thể Trung Quốc vào danh sách đen xuất khẩu Vietnet24h - Hoa Kỳ đã thêm sáu công ty con của Inspur Group, nhà cung cấp dịch vụ dữ liệu lớn và điện toán đám mây hàng đầu của Trung Quốc, cùng hàng chục thực thể Trung Quốc khác vào danh sách hạn chế xuất khẩu của mình vào thứ Ba (25/3).
Samsung Electronics Đối Mặt Với ​​Khoản Tiền Phạt Lớn Lên Đến 601 Triệu Đô La Vì Bị Cáo Buộc Trốn Thuế Ở Ấn Độ Vietnet24h - Samsung Electronics đang phải đối mặt với thách thức tài chính đáng kể tại Ấn Độ, khi chính phủ Ấn Độ đã yêu cầu gã khổng lồ công nghệ này phải trả 601 triệu đô la tiền thuế truy thu và tiền phạt vì trốn thuế nhập khẩu thiết bị viễn thông quan trọng.
Chủ tịch Samsung thăm BYD tại Trung Quốc Vietnet24h - Chủ tịch điều hành Samsung Electronics Lee Jae-yong đã đến thăm trụ sở chính của nhà sản xuất xe điện (EV) Trung Quốc BYD vào thứ Hai (24/3).
Tại sao nhiều nhân sự cấp cao lại rời khỏi Samsung Electronics? Vietnet24h - Một số giám đốc điều hành cấp cao tại Samsung Electronics gần đây đã rời công ty, mặc dù ban đầu họ gia nhập với kỳ vọng cao về việc củng cố các hoạt động kinh doanh và hoạt động quản lý trong tương lai.
Hàn Quốc nêu vấn đề về khả năng bị Hoa Kỳ chỉ định là 'quốc gia nhạy cảm' Vietnet24h - Nếu bị đưa vào danh sách, các nhà nghiên cứu từ các quốc gia trong danh sách sẽ phải chịu sự giám sát chặt chẽ hơn khi tham gia các cơ sở nghiên cứu hoặc dự án liên kết với bộ này, có khả năng khiến họ khó tham gia vào nghiên cứu của Hoa Kỳ về các công nghệ tiên tiến
Triển lãm Đại hội Thế giới Di động 2025 sẽ giới thiệu nhiều thiết bị telecom AI Vietnet24h - Các công ty viễn thông Hàn Quốc sẽ giới thiệu công nghệ mới nhất và các trường hợp sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) tại Đại hội Thế giới DI động (Mobile World Congress - MWC) 2025 sắp tới, tập trung vào cách kiếm lợi nhuận trong ngành AI đang phát triển nhanh chóng.
Google thông báo sa thải nhân viên trong bộ phận HR và đám mây như một phần của chiến dịch cắt giảm chi phí Vietnet24h - Tuần này, công ty cũng đã sa thải một số nhân viên mảng đám mây và dự định tái đầu tư số tiền tiết kiệm được khi tuyển dụng những vị trí bán hàng và kỹ thuật quan trọng.
Modi muốn Tesla sản xuất ô tô tại Ấn Độ, nhưng việc này không dễ Vietnet24h - Tesla được cho là đang tuyển dụng và tìm kiếm địa điểm mở phòng trưng bày tại Ấn Độ sau cuộc gặp giữa Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi và Giám đốc điều hành Tesla Elon Musk.
Meta tìm đến trọng tài để ngăn chặn người tố giác quảng bá cuốn sách tiết lộ tất cả Vietnet24h - Meta đang tìm cách ngăn chặn việc quảng bá cuốn hồi ký mới của một cựu nhân viên có nội dung mô tả công ty theo hướng không hay, bao gồm cả cáo buộc quấy rối tình dục của giám đốc chính sách công ty.
KT kết hợp AI với thể thao, K-pop tại Đại hội Thế giới Di động (MWC) 2025 Vietnet24h - K-Stadium được thiết kế để tăng cường sự tương tác của người hâm mộ bằng AI. Một trong những tính năng chính của nó là hệ thống dịch phụ đề thời gian thực do AI hỗ trợ.
Amazon sẽ giành quyền kiểm soát sáng tạo cho loạt phim James Bond từ gia đình Broccoli Vietnet24h - Amazon sắp giành được quyền sáng tạo đối với loạt phim James Bond béo bở.
Squid Game mùa 2: Cơn sốt hay bẫy lừa đảo tiền số? Vietnet24h - Với sự phổ biến của Squid Game mùa hai, các token liên quan đến bộ phim này đã thu hút hàng triệu USD. Tuy nhiên, không ít nhà đầu tư đã mất trắng khi các token này bị sụt giảm giá trị chỉ trong thời gian ngắn, báo hiệu một làn sóng lừa đảo "rút thảm" trên thị trường tiền số.
Lễ chùa thời công nghệ: Nhật Bản số hóa nghi lễ đầu năm Vietnet24h - Chùa Zojoji, biểu tượng Phật giáo tại Tokyo, đang tiên phong tích hợp công nghệ thanh toán QR cho nghi lễ Saisen, vừa tiện lợi vừa giữ nguyên tinh thần truyền thống.
TikTok gặp rắc rối tại Nga: bị phạt vì không gỡ nội dung cấm Vietnet24h - Vừa qua, TikTok bị phạt gần 30.000 USD tại Nga vì vi phạm các quy định pháp lý về nội dung. Quyết định này cho thấy Nga đang quyết liệt hơn trong việc kiểm soát các nền tảng mạng xã hội.
Hoàn thiện hạ tầng viễn thông tại làng Nủ sau thảm họa lũ quét Vietnet24h - Vừa qua, nhà mạng VNPT đã chính thức khởi công lắp đặt trạm phát sóng di động (BTS) tại khu vực xây dựng bản tái định cư mới cho người dân thôn Làng Nủ, huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai.
Thành công rực rỡ: Black Myth - Wukong thu về gần 1 tỷ USD Vietnet24h - Black Myth: Wukong, tựa game hành động nhập vai của Game Science, đã ghi dấu ấn mạnh mẽ trên thị trường game quốc tế, với doanh thu gần chạm ngưỡng 1 tỷ USD chỉ sau hai tuần ra mắt.
Trải nghiệm âm nhạc kết hợp công nghệ đỉnh cao của Galaxy AI Immersive Vietnet24h - Sự kiện hoành tráng chào đón thế hệ điện thoại gập mới Galaxy Z Fold6 và Galaxy Z Flip6 - nơi âm nhạc và công nghệ hội tụ, thể hiện vị thế tiên phong dẫn đầu kỷ nguyên AI mới đã bùng nổ với 50.000 người tham gia.
Tùng Tán Lâm - Vẻ đẹp thiêng liêng giữa lòng Shangri-La Vietnet24h - Đối với những tín đồ đam mê du lịch tâm linh, tu viện Tùng Tán Lâm (Songzanlin) là một điểm đến không thể bỏ qua. Những người từng đặt chân đến Shangri-la đều khẳng định đây là một trong những tu viện đáng ghé thăm nhất trên thế giới.