Sau đại dịch Covid-19, sự bùng nổ nhu cầu tự động hóa để bù đắp tình trạng thiếu lao động đã khiến nhiều nhà máy ở Mỹ đổ xô mua robot. Tuy nhiên, chỉ vài năm sau, nhiều robot hiện đang "ngồi không" khi thị trường lao động phục hồi, đơn đặt hàng giảm, và chi phí bảo trì tăng cao. Theo Hiệp hội Tự động hóa Tiên tiến (AAA), đơn hàng robot tại Bắc Mỹ đã giảm gần một phần ba vào năm 2023 so với năm trước đó, và xu hướng này tiếp tục trong nửa đầu năm 2024.
Paul Marcovecchio, Giám đốc tại Kawasaki Robotics, nhận định: "Các nhà máy từng mua nhiều robot vì sợ thiếu nhân lực, nhưng giờ thấy không còn cần thiết". Cùng lúc đó, chi phí bảo trì và lập trình cho robot lại đắt đỏ, làm nhiều doanh nghiệp nhận ra tự động hóa không hiệu quả như kỳ vọng. Điều này đã khiến các công ty phải suy nghĩ lại về việc đầu tư vào robot, đặc biệt khi kinh tế gặp khó khăn và doanh số sụt giảm.
Robot không hoàn hảo như kỳ vọng
Trên lý thuyết, robot được coi là giải pháp hiệu quả cho các công việc nặng nhọc, lặp đi lặp lại. Nhưng thực tế lại khác xa với kỳ vọng ban đầu của nhiều doanh nghiệp. Chủ tịch Jack Schron của nhà sản xuất linh kiện Jergens cho rằng, robot mang lại lợi ích trước mắt nhưng không tính toán được lâu dài. "Chi phí bảo trì và lập trình cho robot là vô cùng tốn kém", ông Schron nói, đồng thời chỉ ra rằng nhiều nhà máy sau đại dịch đã nhận ra tự động hóa không phải là "chìa khóa vạn năng" cho mọi vấn đề sản xuất.
Thêm vào đó, việc người lao động đình công để yêu cầu tăng lương và bảo vệ việc làm cũng tạo áp lực lớn cho các doanh nghiệp. Điều này đã khiến sự phát triển của tự động hóa bị chậm lại, nhường chỗ cho nhân công trở lại làm việc. Theo một khảo sát của Cục Thống kê Mỹ, chỉ 21% nhà máy sản xuất tại Mỹ báo cáo rằng thiếu lao động là vấn đề cản trở sản xuất vào quý II/2024, giảm mạnh so với 45% vào cùng kỳ năm 2022.
Công nghiệp ôtô và xe điện: "Điểm dừng" của robot
Ngành công nghiệp ôtô, một trong những lĩnh vực sử dụng robot nhiều nhất ở Bắc Mỹ, cũng chứng kiến sự sụt giảm lớn. AAA cho biết đơn hàng robot trong lĩnh vực này giảm 20% vào quý II/2024, khi nhiều nhà sản xuất dừng sản xuất xe điện và doanh số sụt giảm. Điều này khiến nhiều robot trong các nhà máy phải "thất nghiệp".
Bill Adler, Chủ tịch hãng cung ứng Stripmatich Products, từng lên kế hoạch tự động hóa quy trình hàn laser cho xe điện. Tuy nhiên, khi đơn đặt hàng giảm chỉ còn 1/4 so với dự kiến, ông đã quyết định thuê nhân công thay vì đầu tư vào robot.
Scott Marsic, Giám đốc tại nhà sản xuất Robot Epson, nhận định: "Robot có thể phục hồi khi lãi suất giảm và giá cả sản phẩm hạ nhiệt, nhưng hiện tại, nhu cầu rõ ràng không như mong đợi".
Tương lai của robot trong sản xuất
Dù sự sụt giảm hiện tại đang ảnh hưởng đến thị trường robot, các chuyên gia vẫn kỳ vọng vào sự phục hồi trong tương lai. Khi lãi suất giảm và nhu cầu thị trường cải thiện, robot có thể trở lại vị thế trung tâm trong các dây chuyền sản xuất. Tuy nhiên, để duy trì sự phát triển bền vững, các doanh nghiệp cần thận trọng hơn trong việc đầu tư vào tự động hóa, đảm bảo cân bằng giữa chi phí và lợi ích dài hạn.