Bên trong tòa nhà chọc trời SEG Plaza nằm trong chợ Hoa Cường Bắc với 10 tầng đầu tiên chật kín các cửa hàng bán nhiều loại linh kiện điện tử, trong đó bao gồm cả chip Nvidia. Mặc dù chip không được quảng cáo công khai nhưng người mua có thể hỏi một cách kín đáo để xem các cửa hãng có bán chúng hay không.
Dân buôn ở đây cho biết chip được bán chui với giá "không hề rẻ". Họ có thể cung cấp một lượng nhỏ Nvidia A100 - mẫu chip chủ lực trong việc huấn luyện các hệ thống AI, với giá 20.000 USD, cao gấp đôi giá thông thường.
Việc mua bán chip cao cấp không phải hành vi bất hợp pháp ở Trung Quốc. Tuy nhiên, từ tháng 9/2022, chính quyền của tổng thống Joe Biden đã ra lệnh cho Nvidia ngừng xuất khẩu hai loại chip tiên tiến nhất của họ - A100 và H100 - sang Trung Quốc và Hồng Kông. Đây là một phần trong nỗ lực cản trở sự phát triển siêu máy tính và trí tuệ nhân tạo của Trung Quốc trong bối cảnh căng thẳng chính trị và thương mại gia tăng. Động thái này theo sau một loạt các biện pháp kiểm soát xuất khẩu liên quan đến chất bán dẫn.
Trí tuệ nhân tạo bùng nổ sau thành công vang dội của ChatGPT khiến nhu cầu về chip cao cấp tăng vọt, kể cả ở Trung Quốc. Từ đó, một thị trường ngầm đã ra đời nhằm tránh sự giám sát của đôi bên.
Ivan Lau, người đồng sáng lập phòng thí nghiệm Pantheon Hong Kong, đang cố gắng mua từ hai đến bốn mẫu chip A100 để chạy mô hình AI mới nhất của công ty. "Chúng tôi đang thương lượng với hai nhà cung cấp để mua đủ số chip cần thiết", Lau nói.
Có khoảng 10 nhà cung cấp ở Hong Kong và Trung Quốc cho biết họ có thể dễ dàng mua được số lượng nhỏ A100 và bán với giá 20.000 USD mỗi chiếc. Tuy nhiên, sản phẩm không có bảo hành hoặc được hỗ trợ như hàng chính hãng. Nhưng ngay cả như thế cũng không khiến các khách hàng như Lau chùn bước. Điều này chứng minh nhu cầu mua chip mạnh mẽ tại Trung Quốc và các biện pháp trừng phạt của Mỹ dễ dàng bị qua mặt bởi những giao dịch nhỏ.
Chưa có ước tính gần nhất về tổng số lượng chip Nvidia A100 và H100 đổ vào Trung Quốc hay quy mô các giao dịch đang diễn ra.
Đại diện của Nvidia cho biết họ không được phép xuất khẩu A100 hoặc H100 sang Trung Quốc, mà thay vào đó cung cấp các sản phẩm thay thế có công suất thấp hơn. "Nếu chúng tôi nhận được thông tin rằng đối tác vi phạm thỏa thuận và xuất khẩu các sản phẩm bị hạn chế sang Trung Quốc hoặc các khu vực liên quan, chúng tôi sẽ có hành động ứng phó phù hợp ngay lập tức”, tuyên bố lưu ý.
Trước đó, vào thời điểm chính quyền tổng thống Biden ban hành điều luật, Nvidia dự kiến rằng doanh thu trong quý thứ ba của công ty có thể suy giảm 400 triệu USD nếu các công ty Trung Quốc quyết định không mua các sản phẩm thay thế cùng hãng.
Các sản phẩm thay thế thiết kế riêng cho Trung Quốc - A800 và H800 - được coi là phiên bản chậm hơn của những dòng chip tân tiến nhất hiện đang được mua bởi các công ty công nghệ lớn của Trung Quốc như Tencent Holdings và Alibaba, cũng là những doanh nghiệp có “hầu bao” rủng rỉnh để nhập khẩu số lượng lớn.
Trong khi đó, các nhà cung cấp ngầm hé lộ rằng họ mua chip chủ yếu theo hai cách: chộp lấy lượng hàng dư thừa tại các “chợ đen nước ngoài” khi Nvidia vận chuyển sản phẩm tới các công ty lớn của Mỹ hoặc nhập khẩu thông qua các công ty ở Ấn Độ, Đài Loan và Singapore. Nhưng điều này cũng có nghĩa là số lượng chip mà họ có thể kiếm được là hạn chế và chắc chắn không thể đáp ứng đủ yêu cầu để xây dựng một mô hình ngôn ngữ AI hoàn chỉnh ngay từ đầu.
Khách mua chip ở "chợ đen" thường là nhà phát triển ứng dụng, startup, nhà nghiên cứu hoặc game thủ. Tuy nhiên, họ từ chối tiết lộ danh tính do việc này bị Mỹ cấm.
Do nhu cầu thị trường lớn và việc mua bán diễn ra lén lút, một số vụ lừa đảo đã diễn ra. Gần đây, các nhà cung cấp cảnh báo chip được tân trang núp bóng chip A100 ngày trở nên phổ biến. Trong khi đó, con chip H100 của Nvidia cũng vô cùng khan hiếm nên người mua cần cảnh giác nếu có bên nào đó chào bán số lượng lớn.
Vinci Chow, giảng viên tại Đại học Trung Hoa Hong Kong đã mua 4 chip A100 cho mục đích nghiên cứu. Ông đã được người bán nhắn rằng có sẵn một lô 8 chip H100. Tuy nhiên, chỉ 1 trong số 10 nhà cung cấp Reuters nói chuyện cho biết họ có thể mua được H100.
Charlie Chai, một nhà phân tích của 86Research tại Thượng Hải, cho biết Mỹ không quá bận tâm về các giao dịch nhỏ trên thị trường chip. "Chỉ khi Trung Quốc đặt ra mối đe dọa lớn hơn sau khi nước này bắt kịp công nghệ AI, Mỹ mới thực thi các biện pháp nghiêm ngặt", ông nói.