Tầm nhìn công nghệ
Khi quyền lực vượt giới hạn: Google và cái giá của một câu trả lời do AI tạo ra
Phan Khôi - Thứ Năm, 22/05/2025 7:06 CH
Vietnet24h - Cái giá của sự tiện lợi mà AI mang lại không chỉ là quảng cáo cá nhân hóa, mà còn là quyền kiểm soát nội dung bị tước đoạt từ chính những người tạo ra nó. Sự "im lặng có chủ đích" của Google đang tạo ra một tiền lệ nguy hiểm trong quan hệ giữa nền tảng công nghệ và người sản xuất nội dung.

Việc Google “âm thầm” sử dụng nội dung từ các trang web để huấn luyện các mô hình trí tuệ nhân tạo cho công cụ tìm kiếm mà không trao cho các nhà xuất bản trực tuyến quyền lựa chọn không chỉ là câu chuyện về quyền kiểm soát nội dung – mà là biểu hiện rõ nét của một cuộc giằng co quyền lực giữa gã khổng lồ công nghệ và những người tạo ra giá trị cốt lõi trên Internet.
 
Theo các tài liệu nội bộ được trình bày trong phiên tòa chống độc quyền tại Washington, Google đã cân nhắc nhiều phương án nhằm cho phép các nhà xuất bản kiểm soát việc sử dụng nội dung của họ – từ quyền từ chối tham gia huấn luyện mô hình AI đến khả năng xuất hiện trong tính năng AI Overviews. Tuy nhiên, thay vì minh bạch công bố và thiết kế một hệ thống linh hoạt, Google đã chọn phương án “đơn giản hóa” bằng cách… không cho bất kỳ sự lựa chọn nào.
 
Cách tiếp cận này thực chất là một hình thức áp đặt: các nhà xuất bản buộc phải tuân theo nếu muốn duy trì sự hiện diện trong hệ sinh thái tìm kiếm – nơi Google chiếm hơn 90% thị phần toàn cầu. Quyền lựa chọn – nếu có – chỉ tồn tại trên giấy.
 
AI Overviews của Google là minh chứng cho sự thay đổi sâu sắc trong cách người dùng tương tác với thông tin. Tính năng này giúp AI trả lời trực tiếp các truy vấn của người dùng, khiến họ không còn nhu cầu nhấp vào liên kết dẫn đến các trang web gốc – nơi các nhà xuất bản đang sống nhờ doanh thu quảng cáo, tiếp thị liên kết hoặc bán hàng trực tiếp.
 
Hệ quả đã rất rõ ràng: lưu lượng truy cập vào các trang web sụt giảm, trong khi Google – vốn đang tích hợp các sản phẩm AI sâu hơn – lại đứng giữa, vừa là công cụ tổng hợp nội dung, vừa là điểm đến cuối cùng.
 
Câu hỏi đặt ra là: nếu AI của Google càng ngày càng thông minh và độc lập, có cần đến các nhà xuất bản nữa không? Và nếu không, mô hình kinh doanh của báo chí số, của các nhà sáng tạo nội dung liệu có còn sống sót?
 
Google viện dẫn rằng các nhà xuất bản đã có lựa chọn – chẳng hạn như dùng thẻ “no snippet” để không cho AI sử dụng nội dung. Nhưng thực chất đây là một lựa chọn mang tính trừng phạt: nếu từ chối AI, nội dung của họ cũng biến mất khỏi tóm tắt tìm kiếm, khiến khả năng người dùng truy cập tiếp tục giảm mạnh.
 
Đây là một cái bẫy kinh điển trong nền kinh tế nền tảng: hoặc chấp nhận mất quyền kiểm soát để giữ lưu lượng truy cập, hoặc giữ quyền nhưng bị loại khỏi “cuộc chơi”. Với các nhà xuất bản phụ thuộc vào lượng truy cập để sống còn, đây không phải lựa chọn – mà là tối hậu thư.
 
Lập luận của Google rằng việc tạo các mô hình AI riêng biệt cho từng tính năng là “quá phức tạp” – về chi phí, phần cứng và hiệu suất – nghe có vẻ hợp lý trên góc độ kỹ thuật. Nhưng với một công ty có khả năng chi hàng chục tỷ USD cho AI, việc coi trọng sự tiện lợi kỹ thuật hơn quyền lợi của các đối tác nội dung lại thể hiện một ưu tiên rõ ràng: lợi nhuận và kiểm soát.
 
Bà Liz Reid – Giám đốc bộ phận tìm kiếm – thẳng thắn thừa nhận: nếu nhà xuất bản muốn xuất hiện trong tính năng này nhưng không trong tính năng kia, điều đó là “không khả thi”. Nhưng “không khả thi” ở đây là cho Google – chứ không phải cho mô hình kinh tế báo chí đang bị bóp nghẹt.
 
Khi các mô hình AI như Google Search hay ChatGPT trở thành cổng thông tin chính của hàng tỷ người, việc thiết kế lại hệ thống phân phối và ghi nhận công sức sáng tạo là điều bắt buộc.
 
Việc AI học từ dữ liệu công khai không phải là điều sai – nhưng khi công cụ học đó biến thành sản phẩm thương mại cắt đứt người tạo nội dung khỏi nguồn lợi ích, thì đó là một hành vi chiếm dụng.
 
Google, với vị thế thống lĩnh, cần phải chủ động thiết lập các tiêu chuẩn đạo đức và cơ chế đền bù cho người tạo nội dung – thay vì tiếp tục "tối ưu hóa" theo hướng có lợi nhất cho mình.
 
Phiên tòa chống độc quyền chưa đưa ra phán quyết cuối cùng. Nhưng bất kể kết quả pháp lý ra sao, Google đang đứng trước bản án đạo đức từ cộng đồng sáng tạo nội dung: rằng quyền lực không thể che mờ trách nhiệm.
 
Trong một thế giới mà AI ngày càng thay thế con người trong việc tổng hợp và truyền đạt tri thức, quyền kiểm soát dữ liệu nguồn là ranh giới cuối cùng giữa sáng tạo và sao chép. Và Google – với tư cách là người dẫn dắt cuộc chơi – đang bị yêu cầu phải chọn phe.
Gemini sắp có mặt trên TV, đồng hồ và ôtô: Google “AI hóa” mọi thiết bị Android Vietnet24h - Google tuyên bố sẽ đưa chatbot AI Gemini thay thế trợ lý ảo cũ và xuất hiện trên mọi nền tảng từ đồng hồ thông minh, Android Auto đến TV trong năm nay. Đây là một phần trong chiến lược biến Android thành hệ sinh thái lấy AI làm lõi.
Tin khác cùng chuyên mục
Tin đọc nhiều
Khoa học công nghệ nhận thêm 20.000 tỷ đồng: Liệu có đủ để trở thành động lực phát triển đột phá? Vietnet24h - Việc Chính phủ công bố tăng thêm hơn 20.000 tỷ đồng cho khoa học công nghệ không chỉ đơn thuần là một hành động tài khóa. Đó là một tuyên ngôn chính trị và chiến lược dài hạn, khẳng định vị thế của khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo như một trụ cột trong tư duy phát triển mới của Việt Nam.
Hoa Kỳ đã đưa ra những yêu cầu 'khó khăn' đối với Việt Nam trong các cuộc đàm phán thương mại Vietnet24h -Washington muốn các nhà máy tại Việt Nam giảm sử dụng vật liệu và linh kiện từ Trung Quốc và yêu cầu nước này kiểm soát chặt chẽ hơn chuỗi sản xuất và cung ứng của mình.
Số hóa hộ kinh doanh: Khi chính sách cần một lực đẩy công nghệ từ khu vực tư nhân Vietnet24h - Từ chợ truyền thống đến xe buýt, mô hình thanh toán số đang từng bước len lỏi vào đời sống thường nhật của hộ kinh doanh. Nhờ sự hợp tác giữa khu vực công và các nền tảng công nghệ, quá trình chuyển đổi số tại khu vực tư nhân nhỏ lẻ đang diễn ra mạnh mẽ hơn bao giờ hết.
Hoa Kỳ cấm sử dụng chip AI của Huawei ở mọi quốc gia, bao gồm cả Trung Quốc Vietnet24h - Cục Công nghiệp và An ninh Hoa Kỳ (BIS) tuyên bố sử dụng chipset AI của Huawei là vi phạm kiểm soát xuất khẩu.
Trump không muốn Apple sản xuất sản phẩm tại Ấn Độ Vietnet24h - Tổng thống Trump hôm thứ năm cho biết ông đã nói với CEO Apple Tim Cook rằng ông không muốn gã khổng lồ công nghệ này sản xuất sản phẩm tại Ấn Độ.
Việt Nam “gọi tên” Meta: Thị trường tỷ đô không thể mãi là vùng xám thuế số Vietnet24h - Khi Việt Nam trở thành điểm đến chiến lược của các tập đoàn công nghệ, yêu cầu Meta xác lập hiện diện thương mại tại thị trường 100 triệu dân không chỉ là câu chuyện pháp lý – đó là bước đi chiến lược nhằm thiết lập trật tự mới cho đầu tư số, công bằng thuế và cân bằng lợi ích song phương.
Thấy gì từ thoả thuận thương mại Mỹ - Anh và việc định hình lại trật tự thương mại toàn cầu? Vietnet24h - Thỏa thuận thương mại Mỹ - Anh, được công bố ngày 8/5/2025, đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong bối cảnh trật tự thương mại toàn cầu đang tái định hình.
Tuyên ngôn bảo vệ sự thật trong thời đại AI – truyền thông không thể đứng ngoài cuộc chơi Vietnet24h - Sự kiện hàng nghìn cơ quan báo chí toàn cầu cùng lên tiếng kêu gọi các công ty phát triển AI tuân thủ nguyên tắc đạo đức và tôn trọng giá trị tin tức, không đơn thuần là một phản ứng bị động trước làn sóng công nghệ mới. Đó là một tuyên ngôn chiến lược – cho thấy ngành truyền thông truyền thống đã không còn chỉ trông đợi “quy định pháp lý” từ chính phủ, mà chủ động bước vào cuộc thương lượng trực tiếp với Big Tech để đòi lại quyền kiểm soát đối với sự thật.
Thuế phụ tùng ô tô của Trump lo ngại sẽ làm suy yếu xuất khẩu của Hàn Quốc Vietnet24h - Theo dữ liệu và các quan chức trong ngành vào thứ Sáu, kế hoạch áp thuế 25 phần trăm đối với phụ tùng ô tô của Hoa Kỳ được lo ngại sẽ gây sức ép nặng nề lên xuất khẩu của Hàn Quốc trong bối cảnh tầm quan trọng chiến lược ngày càng tăng của Hoa Kỳ đối với các nhà sản xuất linh kiện trong nước.
Các quan chức của chính quyền Trump để mắt đến những thay đổi đối với quy định xuất khẩu chip AI của Biden Vietnet24h - Chính quyền Trump đang thực hiện các thay đổi đối với quy định thời Biden nhằm hạn chế quyền tiếp cận toàn cầu đối với chip AI.
Tương lai của robot hình người Vietnet24h - Robot hình người (humanoid robot) được dự đoán sẽ mang lại những thay đổi mang tính cách mạng trong nhiều lĩnh vực của đời sống, từ công nghiệp, y tế, giáo dục đến đời sống hàng ngày.
AI lượng tử và tương lai của con người: Cơ hội hay thách thức? Vietnet24h - Cuộc cách mạng AI lượng tử không chỉ mang lại những bước tiến vượt bậc trong y tế và logistics mà còn đặt ra nhiều câu hỏi về ảnh hưởng xã hội, an ninh dữ liệu và vai trò của con người trong kỷ nguyên mới. Liệu công nghệ này sẽ mở ra kỷ nguyên thịnh vượng hay làm sâu sắc thêm các bất bình đẳng?
Huawei và cuộc phản công âm thầm: Khi lệnh trừng phạt trở thành chất xúc tác cho giấc mơ bán dẫn Trung Quốc Vietnet24h - Bị dồn vào thế bí bởi các lệnh cấm vận công nghệ của Mỹ, Huawei không lùi bước mà ngấm ngầm xây dựng một mạng lưới đầu tư chiến lược vào hơn 60 công ty bán dẫn trong nước. Chiến lược này không chỉ nhằm cứu lấy chính mình, mà còn phản ánh một bước ngoặt lớn trong tham vọng tự chủ công nghệ của Trung Quốc.
Việt Nam: Hơn 8.700 ứng dụng bị Apple xóa vì gian lận – cao nhất thế giới Vietnet24h - Số liệu trong báo cáo minh bạch của Apple cho thấy Việt Nam vượt Trung Quốc và Pakistan để trở thành quốc gia có số ứng dụng bị xóa vì gian lận nhiều nhất toàn cầu trong năm qua. Trong số hơn 9.600 app bị gỡ, phần lớn là các ứng dụng tiện ích, game và giải trí.
Tổng giám đốc điều hành của Intel Lip-Bu Tan có thành tích lâu dài trong ngành chip khi ông cần một khách hàng lớn Vietnet24h - Lip-Bu Tan đã điều hành Intel được hơn hai tháng và ông đang thể hiện rõ ý định phát triển mảng kinh doanh đúc chip.
Các gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc tiết lộ cách họ đối phó với lệnh hạn chế chip của Hoa Kỳ để tiếp tục cuộc đua AI Vietnet24h - Hai gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc Tencent và Baidu tiết lộ cách họ tiếp tục cuộc đua trí tuệ nhân tạo toàn cầu ngay cả khi Hoa Kỳ thắt chặt một số hạn chế đối với các chất bán dẫn quan trọng.
Tại sao lời đe dọa đánh thuế iPhone của Trump có thể không đủ để đưa sản xuất trở về Hoa Kỳ Vietnet24h - Tổng thống Donald Trump muốn Apple sản xuất iPhone tại Hoa Kỳ và đe dọa sẽ áp dụng mức thuế 25% đối với điện thoại được sản xuất bên ngoài nước này.
Samsung Electronics sắp ra quyết định về việc tách mảng kinh doanh đúc chip Vietnet24h - Đánh giá của Ban quản lý sắp kết thúc; Khả năng tái cấu trúc đang hiện hữu.
Jensen Huang của Nvidia cho rằng lệnh hạn chế chip của Hoa Kỳ đã thất bại — và ông không đơn độc Vietnet24h - Ông Huang cho biết các biện pháp hạn chế chip của Hoa Kỳ đối với Trung Quốc đã không đạt được mục tiêu.
CEO Nvidia cho biết siêu máy tính sẽ giúp Đài Loan xây dựng ngành công nghiệp AI Vietnet24h - Nvidia đang có kế hoạch xây dựng một siêu máy tính nhà máy AI cho Đài Loan vì họ muốn hỗ trợ ngành AI và môi trường nghiên cứu AI của Đài Loan, CEO Jensen Huang của Nvidia cho biết hôm thứ Tư (21/5).
Trái Đất sắp “nghẹt thở” vì vệ tinh: Không gian không phải miền đất vô tận Vietnet24h - Rác vũ trụ, va chạm vệ tinh, kim loại trong tầng khí quyển... là những hệ quả nhãn tiền của cơn sốt phát triển mạng lưới vệ tinh. Trái Đất không chỉ đối mặt với biến đổi khí hậu dưới mặt đất, mà còn với một cuộc khủng hoảng môi trường ngay trên đầu.
Elon Musk cho biết Tesla, xAI dự kiến ​​sẽ tiếp tục mua chip từ Nvidia và AMD Vietnet24h - Elon Musk cho biết công ty trí tuệ nhân tạo xAI của ông đặt mục tiêu xây dựng một cơ sở sản xuất 1 triệu GPU bên ngoài Memphis, Tennessee.
Cuộc Chiến Công Nghệ Toàn Cầu: Điện Lực Và Nguồn Nước - Yếu Tố Cốt Lõi Trong Sự Phát Triển Vietnet24h - Cuộc chiến công nghệ toàn cầu hiện nay không chỉ là cuộc đua về phần mềm, chip bán dẫn hay trí tuệ nhân tạo (AI), mà còn là cuộc chiến giành quyền kiểm soát các nguồn lực thiết yếu như điện lực và nước, vốn đóng vai trò nền tảng cho mọi lĩnh vực công nghệ cao.
Khi đại dương gọi tên khoa học: Việt Nam đón tàu nghiên cứu từ nước Nga xa xôi Vietnet24h - Không chỉ là một con tàu, “Giáo sư Gagarinsky” mang theo khát vọng khám phá đại dương, nơi những nhà khoa học Việt - Nga cùng viết tiếp hành trình tìm hiểu về biển cả, từ độ sâu thẳm đến vi mô của hệ sinh thái.
Khi những đoàn tàu mang theo ánh nắng: Câu chuyện về nhà máy điện mặt trời độc nhất vô nhị ở Thụy Sĩ Vietnet24h - Từ ý tưởng táo bạo đến thực tế vận hành trên đường ray Val-de-Travers, Sun-Ways đã viết nên một chương mới trong lịch sử năng lượng. Nhưng phía sau những tấm pin sáng bóng ấy, câu hỏi về độ bền và hiệu suất dài hạn vẫn còn bỏ ngỏ.
Vượt bão tuyết, xuyên trời xanh: Trung Quốc dựng "thành phố năng lượng" trên nóc thế giới Vietnet24h - Trong môi trường lạnh giá và thiếu oxy của cao nguyên Tây Tạng, Caipeng – nhà máy điện mặt trời cao nhất thế giới – vươn lên như một biểu tượng cho khả năng chinh phục tự nhiên của công nghệ năng lượng sạch thế kỷ 21.
Tái chế đất hiếm và cobalt: Apple đang viết lại công nghệ sản xuất thiết bị điện tử như thế nào? Vietnet24h - Với việc chuyển gần như toàn bộ nam châm và pin sang vật liệu tái chế, Apple đang ứng dụng những công nghệ phân loại, chiết tách và thu hồi tài nguyên tiên tiến nhất để tái định hình chuỗi cung ứng. Cuộc cách mạng “khai thác ngược” này không chỉ là giải pháp môi trường, mà còn là chiến lược dài hơi trong bối cảnh tài nguyên hiếm dần và chi phí leo thang.
Công nghệ đột phá: Trang phục tạo ra điện từ năng lượng Mặt Trời Vietnet24h - Công ty Toyoda Gosei của Nhật Bản đang thử nghiệm áo vest tích hợp pin năng lượng Mặt Trời perovskite siêu mỏng. Sản phẩm không chỉ cấp điện cho thiết bị nhỏ mà còn mở ra tiềm năng lớn trong ngành thời trang thông minh.
VinFast và BNI ký kết quan hệ đối tác chiến lược toàn diện để thúc đẩy quá trình chuyển đổi xanh và tăng trưởng bền vững Vietnet24h - VinFast và PT Bank Negara Indonesia (Persero) Tbk (BNI) đã ký Biên bản ghi nhớ (MOU) trong Đối thoại doanh nghiệp cấp cao Việt Nam-Indonesia với chủ đề "Việt Nam-Indonesia: Quan hệ đối tác vì sự tiến bộ và thịnh vượng".
Chủ tịch Tập đoàn SK gặp gỡ Tổng bí thư Tô Lâm thảo luận về hợp tác năng lượng Vietnet24h - Ông Chey đã có cuộc hội đàm với quan chức cấp cao của Việt Nam tại Hà Nội vào thứ Sáu (15/2), cùng với các giám đốc của SK Innovation E&S, SK Energy, SKC và SK Earth On.