Vừa qua, một số người dùng smartphone sử dụng hệ điều hành Android tại Việt Nam đã cảnh báo về một loại mã độc có khả năng chiếm toàn bộ màn hình và yêu cầu người dùng trả tiền để mở khóa. Khi bị dính mã độc này, dù người dùng có khởi động lại điện thoại cũng không thể khắc phục, không thể sử dụng điện thoại bình thường được.
Cụ thể, khi đó, trên màn hình smartphone sẽ xuất hiện thông báo: "Điện thoại đã bị khóa. Mọi cách khởi động lại đều không có tác dụng kể cả khởi động lại thiết bị đều không thể". Đồng thời tin tặc cũng đưa ra số điện thoại để nạn nhân có thể liên hệ và mua khóa giải mã, với mức giá 50.000 đồng.
Theo tìm hiểu, loại mã độc tống tiền này được tin tặc phát tán thông qua định dạng file .apk (file cài đặt ứng dụng dành cho smartphone). Người dùng khi tìm kiếm file cài đặt của các ứng dụng đã tải nhầm file định dạng .apk từ những trang web do tin tặc kiểm soát. Khi cài đặt ứng dụng từ các file này lập tức sẽ bị mã độc tống tiền chiếm quyền kiểm soát màn hình như đã đề cập ở trên.
Để tránh dính phải mã độc tống tiền, các chuyên gia khuyến cáo người dùng tuyệt đối không truy cập các trang web, đường dẫn lạ; không cài đặt các phần mềm, ứng dụng từ các nguồn không chính thống.
Không cung cấp thông tin nhân thân, tài khoản ngân hàng, tài khoản thư điện tử, mạng xã hội của mình cho bất kỳ ai qua điện thoại, mạng xã hội và các kênh trực tuyến khác nếu chưa xác minh chính xác thông tin người nhận.
Cách xử lý khi bị mã độc tống tiền chiếm quyền kiểm soát màn hình
Người dùng có thể tự xử lý khi không may bị dính mã độc tống tiền chiếm quyền kiểm soát màn hình thay vì tốn tiền cho tin tặc để mua key giải mã.
Cách xử lý rất đơn giản, người dùng chỉ cần khởi động lại smartphone và đưa thiết bị vào chế độ "Safe Mode" (chế độ an toàn). Khi đó, smartphone sẽ không cho phép ứng dụng bên thứ 3 khởi động, điều này sẽ khiến mã độc tống tiền không thể khởi chạy và chiếm quyền kiểm soát màn hình.
Để kích hoạt chế độ Safe Mode trên smartphone Android, người dùng cần thực hiện những bước sau:
Bước 1: Bấm giữ phím nguồn để hiện lên menu tắt nguồn, sau đó chọn giữ Tắt nguồn khoảng 2 giây để kích hoạt chế độ an toàn Safe Mode.
Bước 2: Chọn vào Chế độ an toàn. Tiếp theo, thiết bị sẽ tắt nguồn, bạn chỉ việc bấm nút nguồn để mở máy lên và các ứng dụng bên thứ ba sẽ bị vô hiệu hóa tạm thời. Như vậy, thiết bị của bạn đang được bảo vệ an toàn.
Lúc này, người dùng hãy truy cập vào mục quản lý ứng dụng trên smartphone, tìm và gỡ những ứng dụng khả nghi là mã độc, thông thường là những ứng dụng mới cài đặt thời điểm gần nhất lên smartphone.
Tiếp đến, khởi động lại thiết bị để quay trở lại chế độ sử dụng thông thường.
Nếu mã độc tống tiền vẫn tiếp tục xuất hiện, hãy quay trở lại chế độ Safe Mode để tiếp tục tìm và gỡ bỏ những ứng dụng khả nghi khác cho đến khi thiết bị trở về trạng thái bình thường.
Để tắt Chế độ an toàn, bạn chỉ việc bấm giữ phím nguồn để hiện lên menu tắt nguồn, sau đó chọn Khởi động lại.
Lưu ý: khi khởi động lại smartphone sau khi truy cập vào Chế độ An toàn, smartphone của bạn có thể sẽ tự động chuyển sang chế độ máy bay (ngắt tất cả các kết nối). Do vậy, bạn cần tắt chế độ máy bay sau khi khởi động lại smartphone để đảm bảo có được đầy đủ kết nối.