Trí tuệ nhân tạo (AI) đang trở thành tâm điểm trong cuộc đua của ngành công nghệ smartphone. Từ Apple, Samsung đến Google, các hãng điện thoại liên tục tung ra những tính năng AI để khuấy động thị trường. Nhưng thực tế, AI trên smartphone đang mang lại giá trị thực tiễn hay chỉ là cái cớ?
Ba năm trước, khi ChatGPT ra đời, ngành công nghệ chào đón một "cuộc cách mạng". Giới chuyên gia tin rằng AI sẽ tối ưu hóa từng thao tác, giải phóng người dùng khỏi việc chạm, gõ trên màn hình. Các trợ lý ảo như Siri, Alexa, Gemini sẽ trở thành những "trí thông minh nhân tạo" toàn năng, hiểu rõ cảm xúc và nhu cầu người dùng.
Nhưng sau nhiều năm chờ đợi, sự thật khiến nhiều người thất vọng. AI trên smartphone chủ yếu dừng lại ở việc chỉnh sửa ảnh, dịch thuật, tối ưu hiệu năng, chứ chưa tạo ra "cuộc cách mạng" như lời hứa.
Apple Intelligence - trí tuệ nhân tạo của Apple - được kỳ vọng là bước nhảy vọt cho AI di động. Tuy nhiên, sau hơn một năm, những gì người dùng nhận được chỉ là các tính năng viết lại văn bản, tóm tắt tin nhắn và biểu tượng Genmoji. Siri - trợ lý ảo mà người dùng mong chờ nhất - vẫn lắng lăng, chưa có bất kỳ cải tiến nào đáng kể.
Nhà báo Mark Gurman của Bloomberg tiết lộ, tính năng hiểu ngữ cảnh và nhận thức trên màn hình có thể phải đợi đến iOS 19 mới hoàn thiện. Hiện tại, Siri chỉ hoạt động chính xác trong khoảng 70-80% thời gian. Các vấn đề lỗi tệ hại cũng khiến Apple trì hoãn việc giới thiệu hệ thống nhà thông minh do AI kiểm soát.
Trong viễn cảnh lý tưởng mà các hãng công nghệ vẽ ra, một chiếc AI Phone thực thụ sẽ thay đổi hoàn toàn cách con người tương tác với thiết bị di động. Không còn những lần chạm màn hình liên tục, thay vào đó, mọi thao tác sẽ được thực hiện qua giọng nói hoặc cử chỉ, giúp người dùng rảnh tay, tập trung hơn vào thế giới xung quanh. Nhưng đến thời điểm hiện tại, giấc mơ ấy vẫn chỉ là một viễn cảnh xa vời.
Dù AI đã xuất hiện trên smartphone, nhưng phần lớn chỉ dừng lại ở việc tối ưu ảnh chụp, dịch thuật thông minh hay hỗ trợ một số tác vụ cơ bản. Các con chip ngày càng mạnh hơn để xử lý AI cục bộ, nhưng đó dường như là tất cả những gì các hãng công nghệ có thể làm.
Trong khi đó, những yếu tố khác như camera, thời lượng pin hay công nghệ sạc nhanh lại có tốc độ cải tiến chậm hơn đáng kể so với trước. Minh chứng rõ nhất là Galaxy S25 Ultra – mẫu flagship của Samsung – có chất lượng camera gần như không đổi so với thế hệ trước, khi điểm chụp ảnh của nó trên DxOMark chỉ nhỉnh hơn S24 Ultra vỏn vẹn hai điểm.
Không chỉ các ông lớn như Apple, Samsung hay Google, nhiều startup cũng từng kỳ vọng vào một làn sóng thiết bị AI hoàn toàn mới – không màn hình, không giao diện ứng dụng, có thể đeo trên cổ hoặc cài vào áo và điều khiển bằng giọng nói. Nhưng thực tế cho thấy, những tham vọng ấy nhanh chóng sụp đổ.
Humane với thiết bị AI Pin đình đám một thời đã sớm tan thành mây khói sau chưa đầy một năm. Rabbit R1 – được quảng bá như "đối thủ thay thế smartphone" – cũng không tránh khỏi số phận tương tự. Từ Friend, Omi, Limitless, Plaud đến Bee, hàng loạt công ty khởi nghiệp từng hô hào về một kỷ nguyên AI mới, nhưng rồi đều chìm vào quên lãng.
Các hãng công nghệ đang ở trong một tình thế khó xử. Họ tin rằng AI sẽ thay đổi thế giới, nhưng dường như đã đến quá sớm và không biết phải làm gì tiếp theo. Thay vì tập trung cải thiện những khía cạnh thiết thực như thời lượng pin hay độ bền, họ lại kiên nhẫn chờ đợi AI phát triển để làm thay đổi mọi thứ.
Giới chuyên gia nhận định, AI không phải là yếu tố quyết định thành công của một thiết bị. Người ta không mua lò nướng thông minh vì AI, mà vì nó giúp làm bít tết ngon hơn. Không ai sắm chuông cửa thông minh chỉ vì AI, mà vì nó thực sự hữu ích trong việc giám sát ngôi nhà.
"Chúng ta đang lãng phí cả một thế hệ phần cứng chỉ để chờ đợi phần mềm AI bắt kịp", trang công nghệ The Verge bình luận. Nếu không dành quá nhiều thời gian chạy theo AI, có lẽ giờ đây người dùng đã có những chiếc smartphone với thời gian sử dụng gấp đôi, độ bền tốt hơn và ít gây nghiện hơn. Nhưng thay vì tập trung hoàn thiện sản phẩm, Apple, Google hay Amazon lại chọn cách chờ đợi AI như một cứu cánh. Và có lẽ, họ sẽ còn chờ đợi rất lâu nữa.