Thay vì làm chậm bước tiến công nghệ của Bắc Kinh, chính sách này lại thúc đẩy một làn sóng tự cường mạnh mẽ chưa từng có trong lĩnh vực AI tại Trung Quốc. Khi bị từ chối tiếp cận những con chip hàng đầu từ Nvidia – vốn từng nắm tới 95% thị phần AI tại đây – các công ty Trung Quốc buộc phải đầu tư mạnh tay cho R&D, thúc đẩy sự nổi lên của hàng loạt sản phẩm nội địa như DeepSeek hay các dòng chip Ascend của Huawei. Đến năm 2025, thị phần Nvidia tại Trung Quốc giảm còn 50%, theo chính lời Huang.
Mỹ đang tự đẩy Trung Quốc đến ngưỡng bùng nổ công nghệ nội địa?
Lập luận của Jensen Huang không phải không có cơ sở. Trung Quốc hiện là nơi có hơn một nửa số nhà nghiên cứu AI toàn cầu, với nhiều trong số họ được đào tạo tại các viện nghiên cứu hàng đầu thế giới. Điều đó đồng nghĩa rằng, ngay cả khi Mỹ chặn chip, Trung Quốc vẫn sở hữu một trong những nguồn tài nguyên quan trọng nhất trong cuộc đua AI – chất xám.
Điều đáng lưu ý là sự gia tăng tốc độ phát triển của công nghệ nội địa Trung Quốc dường như đã làm Mỹ lo ngại thêm. Chính quyền Washington mới đây không chỉ tiếp tục gia hạn các lệnh cấm, mà còn cảnh báo doanh nghiệp nội sử dụng chip từ các nhà sản xuất Trung Quốc như Huawei. Đáp lại, Bộ Thương mại Trung Quốc phản ứng cứng rắn, yêu cầu Mỹ "sửa sai ngay lập tức" và đe dọa sẽ có biện pháp đáp trả tương xứng.
Trump - một chiến lược đảo chiều?
Jensen Huang tỏ rõ sự ủng hộ đối với ý định của chính quyền Donald Trump – người đang có kế hoạch đảo ngược một số chính sách từ thời ông Joe Biden. Ông cho rằng các quy định cũ đã nhắm sai mục tiêu và đang gây thiệt hại không chỉ cho Trung Quốc mà cả cho những công ty Mỹ như Nvidia – vốn từng đóng vai trò thống trị trong hệ sinh thái AI tại châu Á.
Nvidia đang phải tìm cách thích nghi bằng cách phát triển phiên bản chip AI Blackwell "bị giảm tốc" để phù hợp với giới hạn xuất khẩu. Điều đó làm dấy lên câu hỏi: Mỹ đang giữ vai trò dẫn dắt công nghệ, hay đang tự đặt ra rào cản cho chính các doanh nghiệp của mình?
Một cuộc chơi dài hơi – nhưng ai đang dẫn đầu?
Phân tích lời cảnh báo của Jensen Huang, có thể thấy bức tranh rộng lớn hơn về địa chính trị công nghệ đang diễn ra. Mỹ muốn làm chậm bước tiến của Trung Quốc, nhưng hành động của họ đang làm tăng động lực nội địa hóa, buộc các công ty Trung Quốc đẩy nhanh việc thay thế linh kiện và công nghệ phương Tây bằng các giải pháp nội sinh. Trong khi đó, các tập đoàn Mỹ như Nvidia buộc phải chấp nhận mất thị phần, giảm doanh thu và điều chỉnh chiến lược phát triển.
Câu hỏi lớn hiện nay không chỉ là: lệnh cấm có hiệu quả hay không, mà là: liệu Mỹ có đang đi sai hướng trong cuộc cạnh tranh công nghệ dài hạn với một đối thủ đã đủ sức tự đứng vững?