Trong khi ngành công nghiệp ô tô điện đang chững lại, Tesla – biểu tượng đổi mới dưới thời Elon Musk – lại chọn một nước đi đầy mạo hiểm: đưa xe taxi tự lái ra hoạt động thực tế tại Austin, Texas. Với chỉ khoảng 10 chiếc Model Y chạy thử nghiệm và một nhóm người dùng được mời, chương trình dường như nhỏ bé. Nhưng trong bức tranh lớn hơn, đây có thể là bước đi đầu tiên trong nỗ lực định hình lại thị trường di chuyển toàn cầu bằng trí tuệ nhân tạo.
Robotaxi không phải là khái niệm mới – Waymo của Alphabet hay Cruise của GM đều đã triển khai từ nhiều năm. Nhưng Tesla chọn cách tiếp cận khác biệt: không xây dựng hệ sinh thái riêng biệt như đối thủ, mà tận dụng nền tảng xe phổ thông – Model Y – kết hợp phần mềm tự lái “Full Self-Driving” (FSD) làm trung tâm.
Với Musk, điều này không chỉ là một bài toán công nghệ mà còn là một chiến lược quy mô: nếu FSD có thể hoạt động tốt trên hàng triệu chiếc Tesla đang lưu hành, thì việc triển khai dịch vụ robotaxi trở nên khả thi hơn rất nhiều – so với việc phụ thuộc vào đội xe chuyên biệt, vốn tiêu tốn chi phí và thời gian triển khai lớn.
Tuy nhiên, chính lựa chọn “liều lĩnh” này cũng khiến Tesla đối mặt với hoài nghi. Hệ thống FSD từng bị chỉ trích vì chưa thực sự đạt chuẩn “tự lái hoàn toàn” – vẫn yêu cầu người giám sát can thiệp khi cần thiết. Ngay cả trong thử nghiệm robotaxi hiện tại, Tesla vẫn bố trí người ngồi ghế trước làm “giám sát viên an toàn”, cho thấy công nghệ chưa thể hoàn toàn độc lập.
Quý I/2025, lợi nhuận của Tesla sụt giảm tới 71% – mức thấp nhất trong nhiều năm. Trong bối cảnh đó, robotaxi không chỉ là một bước tiến về sản phẩm, mà còn là nỗ lực “tái định vị” hình ảnh Tesla trên thị trường công nghệ và tài chính. Musk cần một “câu chuyện mới” để giữ chân nhà đầu tư và khơi lại giấc mơ đột phá vốn làm nên thương hiệu Tesla những năm trước.
Với mức giá mỗi chuyến chỉ 4,20 USD – con số mang tính biểu tượng mà Elon Musk hay dùng – rõ ràng Tesla chưa nhắm đến lợi nhuận. Mục tiêu ở giai đoạn này là thu thập dữ liệu vận hành thực tế, cải tiến thuật toán AI và xây dựng lòng tin của người dùng vào xe tự lái.
Ngay cả khi công nghệ tự lái đạt độ chính xác cao hơn, Tesla vẫn sẽ đối mặt với rào cản lớn từ chính sách, pháp lý và sự chấp nhận xã hội. Mỗi bang tại Mỹ có quy định riêng về xe tự hành, và không nơi nào triển khai đồng bộ như Tesla mong muốn.
Bên cạnh đó, những tai nạn của các xe tự lái trong quá khứ – dù lỗi là do con người hay hệ thống – vẫn để lại tâm lý dè dặt trong cộng đồng. Tesla cần chứng minh không chỉ là khả năng tự lái, mà là khả năng tự vận hành an toàn, ổn định và quy mô lớn.
Dù còn xa mới đạt đến mô hình robotaxi lý tưởng như Musk từng vẽ ra – những chiếc xe tự kiếm tiền khi không cần người lái – nhưng việc Tesla dám đưa thử nghiệm ra ngoài phòng thí nghiệm là điều không thể xem thường. Trong một ngành công nghiệp đang bão hòa, sự liều lĩnh tái định nghĩa phương tiện cá nhân có thể giúp Tesla một lần nữa dẫn dắt làn sóng mới.
Câu hỏi đặt ra không còn là “Tesla có làm được robotaxi hay không?”, mà là: liệu thị trường, pháp lý và người dùng có sẵn sàng cho một tương lai mà chiếc xe biết tự vận hành, đón khách, và hóa thành một đơn vị kinh doanh độc lập?
Nếu câu trả lời là “có”, thì chính những bước thử nghiệm nhỏ tại Texas hôm nay có thể là cột mốc lịch sử mà sau này cả ngành ô tô phải nhìn lại.