Hãy tưởng tượng một loại vaccine ngừa COVID-19 dưới dạng viên: không cần kim tiêm, không cần các nhân viên y tế để tiêm và có thể dễ dàng phân phát trực tiếp đến từng nhà.
Hãng dược Oramed của Israel đang hiện thực hóa ý tưởng này và dự kiến sẽ bắt đầu cuộc thử nghiệm lâm sàng đầu tiên từ đầu tháng Tám.
Hiện chỉ 15% dân số thế giới được tiêm đầy đủ vaccine, và như vậy cuộc chiến toàn cầu chống virus SARS-CoV-2 nhằm chấm dứt đại dịch COVID-19 dường như còn dài.
Vaccine dạng viên còn có thể giúp giải quyết vấn đề ngần ngại tiêm chủng. Theo kết quả khảo sát hồi đầu năm của Vaxart, gần 19 triệu người Mỹ trưởng thành cho biết họ sẽ sử dụng vaccine nếu nó ở dạng viên, thay vì dung dịch tiêm.
Mặc dù vậy, việc phát triển công thức vaccine dạng viên là một thách thức lớn, bởi không phải lúc nào cũng hiệu quả với người như thử nghiệm trên động vật. Do đó, nhóm nghiên cứu tại Vaxart phải tập trung vào việc đảm bảo hiệu quả tốt nhất ở người.
Nadav Kidron, giám đốc điều hành Oramed, cho biết loại viên nang của họ còn có thể được sử dụng như một liều vaccine tăng cường, trong bối cảnh một số quốc gia đang xem xét phương án tăng liều tiêm trước thách thức từ biến chủng Delta. Israel đã bắt đầu tiêm liều vaccine Covid-19 thứ ba cho những người bị suy giảm miễn dịch và nhóm từ 60 tuổi trở lên.
"Vaccine dạng uống của chúng tôi không cần giữ lạnh sâu như những vaccine Covid-19 khác. Đặc biệt tại những nơi chịu ảnh hưởng nặng nề của Covid-19 nhưng chiến dịch tiêm chủng bị đình trệ, vaccine dạng uống có thể thay đổi cuộc chơi", Kidron nhận định.
Theo một cuộc thăm dò gần đây, 19 triệu người Mỹ chưa tiêm chủng cho biết sẽ tiếp nhận vaccine ngừa COVID-19 nếu có một loại vaccine dạng viên để uống.
Các lợi ích khác của vaccine dạng viên là giảm lượng xylanh và rác thải nhựa, đồng thời có thể giảm các tác dụng phụ.
Oramed hiện đã khởi động một công ty mới trực thuộc là Oravax, sử dụng công nghệ viên nang từ sản phẩm insulin dạng uống để sản xuất vaccine ngừa COVID-19 dạng viên.
Công ty đã đề nghị tiến hành thử nghiệm lâm sàng ở nhiều nước và hy vọng bắt đầu ở Israel đầu tiên trong vài tuần tới, hiện đang chờ Bộ Y tế nước này chấp thuận.
Ông Kidron dự báo vaccine dạng viên này sẽ đóng vai trò quan trọng đối với các nước đang phát triển, vốn đang thiếu nguồn cung vaccine.
Bên cạnh đó, vaccine uống cũng có thể sử dụng như liều tăng cường đối với những người đã tiêm đủ vaccine.
Mỹ cũng vào cuộc nghiên cứu vaccine Covid-19 dạng viên nang.
Nhằm giải quyết những thách thức này, Vaxart – công ty Mỹ có trụ sở tại San Francisco đang nghiên cứu và thử nghiệm giai đoạn II vaccine dạng viên để sử dụng rộng rãi, mặt khác khắc phục những hạn chế từ vaccine dạng tiêm truyền thống.
"Bạn có thể gửi vaccine qua đường bưu điện hoặc thiết bị bay không người lái. Đó là điểm tuyệt vời của vaccine dạng viên. Lợi thế nằm ở chỗ không cần những điều kiện y tế đủ tiêu chuẩn để tiếp nhận, không cần dây chuyền bảo quản lạnh", TS Tucker cho biết.
Một bước tiến đáng khích lệ công bố vào tháng trước khi một loại vaccine phát triển bởi Viện Khoa học Ấn Độ (IISc) và công ty khởi nghiệp công nghệ sinh học Mynvax có khả năng kích hoạt phản ứng miễn dịch mạnh mẽ ở chuột và bảo vệ chuột lang khỏi virus Corona.
Vaccine đã tạo ra các kháng thể có khả năng vô hiệu hóa bốn biến thể Sars-CoV-2, bao gồm cả biến thể Delta dễ lây lan. Các nhà nghiên cứu, trong đó có chuyên gia từ CSIRO - cơ quan khoa học quốc gia Australia, cũng báo cáo rằng vaccine này vẫn ổn định ở 37 độ C trong tối đa một tháng và ở 100 độ C trong tối đa 90 phút.
Tiến sĩ Raghavan Varadarajan, giáo sư tại IISc - một trong hai người đồng sáng lập Mynvax, chia sẻ với Straitstimes rằng vaccine có thể có sẵn ở dạng bột đông khô cùng với chất bổ trợ lỏng trong một lọ riêng biệt. Chất bổ trợ được sử dụng cùng vaccine để tạo phản ứng miễn dịch mạnh hơn.
Cả hai thành phần có thể được bảo quản ở nhiệt độ phòng và vận chuyển dễ dàng. Để sử dụng, hai lọ sẽ được trộn với nhau để tạo ra dung dịch vaccine tiêm bắp. Các thử nghiệm lâm sàng đối với loại vaccine trên dự kiến sẽ bắt đầu sau sáu tháng và mất khoảng 16 tháng để được sử dụng rộng rãi.