Kinh tế
Khi quyền lực vượt giới hạn: Google và cái giá của một câu trả lời do AI tạo ra
Phan Khôi - Thứ Năm, 22/05/2025 7:06 CH
Vietnet24h - Cái giá của sự tiện lợi mà AI mang lại không chỉ là quảng cáo cá nhân hóa, mà còn là quyền kiểm soát nội dung bị tước đoạt từ chính những người tạo ra nó. Sự "im lặng có chủ đích" của Google đang tạo ra một tiền lệ nguy hiểm trong quan hệ giữa nền tảng công nghệ và người sản xuất nội dung.

Việc Google “âm thầm” sử dụng nội dung từ các trang web để huấn luyện các mô hình trí tuệ nhân tạo cho công cụ tìm kiếm mà không trao cho các nhà xuất bản trực tuyến quyền lựa chọn không chỉ là câu chuyện về quyền kiểm soát nội dung – mà là biểu hiện rõ nét của một cuộc giằng co quyền lực giữa gã khổng lồ công nghệ và những người tạo ra giá trị cốt lõi trên Internet.
 
Theo các tài liệu nội bộ được trình bày trong phiên tòa chống độc quyền tại Washington, Google đã cân nhắc nhiều phương án nhằm cho phép các nhà xuất bản kiểm soát việc sử dụng nội dung của họ – từ quyền từ chối tham gia huấn luyện mô hình AI đến khả năng xuất hiện trong tính năng AI Overviews. Tuy nhiên, thay vì minh bạch công bố và thiết kế một hệ thống linh hoạt, Google đã chọn phương án “đơn giản hóa” bằng cách… không cho bất kỳ sự lựa chọn nào.
 
Cách tiếp cận này thực chất là một hình thức áp đặt: các nhà xuất bản buộc phải tuân theo nếu muốn duy trì sự hiện diện trong hệ sinh thái tìm kiếm – nơi Google chiếm hơn 90% thị phần toàn cầu. Quyền lựa chọn – nếu có – chỉ tồn tại trên giấy.
 
AI Overviews của Google là minh chứng cho sự thay đổi sâu sắc trong cách người dùng tương tác với thông tin. Tính năng này giúp AI trả lời trực tiếp các truy vấn của người dùng, khiến họ không còn nhu cầu nhấp vào liên kết dẫn đến các trang web gốc – nơi các nhà xuất bản đang sống nhờ doanh thu quảng cáo, tiếp thị liên kết hoặc bán hàng trực tiếp.
 
Hệ quả đã rất rõ ràng: lưu lượng truy cập vào các trang web sụt giảm, trong khi Google – vốn đang tích hợp các sản phẩm AI sâu hơn – lại đứng giữa, vừa là công cụ tổng hợp nội dung, vừa là điểm đến cuối cùng.
 
Câu hỏi đặt ra là: nếu AI của Google càng ngày càng thông minh và độc lập, có cần đến các nhà xuất bản nữa không? Và nếu không, mô hình kinh doanh của báo chí số, của các nhà sáng tạo nội dung liệu có còn sống sót?
 
Google viện dẫn rằng các nhà xuất bản đã có lựa chọn – chẳng hạn như dùng thẻ “no snippet” để không cho AI sử dụng nội dung. Nhưng thực chất đây là một lựa chọn mang tính trừng phạt: nếu từ chối AI, nội dung của họ cũng biến mất khỏi tóm tắt tìm kiếm, khiến khả năng người dùng truy cập tiếp tục giảm mạnh.
 
Đây là một cái bẫy kinh điển trong nền kinh tế nền tảng: hoặc chấp nhận mất quyền kiểm soát để giữ lưu lượng truy cập, hoặc giữ quyền nhưng bị loại khỏi “cuộc chơi”. Với các nhà xuất bản phụ thuộc vào lượng truy cập để sống còn, đây không phải lựa chọn – mà là tối hậu thư.
 
Lập luận của Google rằng việc tạo các mô hình AI riêng biệt cho từng tính năng là “quá phức tạp” – về chi phí, phần cứng và hiệu suất – nghe có vẻ hợp lý trên góc độ kỹ thuật. Nhưng với một công ty có khả năng chi hàng chục tỷ USD cho AI, việc coi trọng sự tiện lợi kỹ thuật hơn quyền lợi của các đối tác nội dung lại thể hiện một ưu tiên rõ ràng: lợi nhuận và kiểm soát.
 
Bà Liz Reid – Giám đốc bộ phận tìm kiếm – thẳng thắn thừa nhận: nếu nhà xuất bản muốn xuất hiện trong tính năng này nhưng không trong tính năng kia, điều đó là “không khả thi”. Nhưng “không khả thi” ở đây là cho Google – chứ không phải cho mô hình kinh tế báo chí đang bị bóp nghẹt.
 
Khi các mô hình AI như Google Search hay ChatGPT trở thành cổng thông tin chính của hàng tỷ người, việc thiết kế lại hệ thống phân phối và ghi nhận công sức sáng tạo là điều bắt buộc.
 
Việc AI học từ dữ liệu công khai không phải là điều sai – nhưng khi công cụ học đó biến thành sản phẩm thương mại cắt đứt người tạo nội dung khỏi nguồn lợi ích, thì đó là một hành vi chiếm dụng.
 
Google, với vị thế thống lĩnh, cần phải chủ động thiết lập các tiêu chuẩn đạo đức và cơ chế đền bù cho người tạo nội dung – thay vì tiếp tục "tối ưu hóa" theo hướng có lợi nhất cho mình.
 
Phiên tòa chống độc quyền chưa đưa ra phán quyết cuối cùng. Nhưng bất kể kết quả pháp lý ra sao, Google đang đứng trước bản án đạo đức từ cộng đồng sáng tạo nội dung: rằng quyền lực không thể che mờ trách nhiệm.
 
Trong một thế giới mà AI ngày càng thay thế con người trong việc tổng hợp và truyền đạt tri thức, quyền kiểm soát dữ liệu nguồn là ranh giới cuối cùng giữa sáng tạo và sao chép. Và Google – với tư cách là người dẫn dắt cuộc chơi – đang bị yêu cầu phải chọn phe.
Gemini sắp có mặt trên TV, đồng hồ và ôtô: Google “AI hóa” mọi thiết bị Android Vietnet24h - Google tuyên bố sẽ đưa chatbot AI Gemini thay thế trợ lý ảo cũ và xuất hiện trên mọi nền tảng từ đồng hồ thông minh, Android Auto đến TV trong năm nay. Đây là một phần trong chiến lược biến Android thành hệ sinh thái lấy AI làm lõi.
Tin khác cùng chuyên mục
Tin đọc nhiều
Cổ phiếu của Microsoft đạt kỷ lục mới, giành lại vị trí công ty có giá trị vốn hóa lớn nhất thế giới Vietnet24h - Cổ phiếu Microsoft đã đạt mức kỷ lục đầu tiên vào thứ năm kể từ tháng 7 năm 2024.
Cổ phiếu Tesla tăng 22% vào tháng 5 khi Elon Musk kết thúc thời gian với DOGE của Trump Vietnet24h - Cổ phiếu của hãng sản xuất ô tô Tesla do Elon Musk đứng đầu đã tăng giá vào tháng 5 mặc dù doanh số bán ô tô của công ty tại Trung Quốc và Châu Âu không mấy khả quan.
Apple, Huawei, Xiaomi dẫn đầu bảng xếp hạng 500 thương hiệu tiêu dùng hàng đầu của Trung Quốc Vietnet24h - Theo báo cáo của Đại học Bắc Kinh, bảng xếp hạng này dựa trên hành vi mua sắm trực tuyến của người tiêu dùng trong nước
Cổ phiếu Sony tăng trong phiên giao dịch đầy biến động khi nhà sản xuất PlayStation công bố mua lại cổ phiếu trị giá 1,7 tỷ đô la Vietnet24h - Thu nhập hoạt động trong ba tháng cuối năm tài chính đạt 203,6 tỷ yên, vượt qua ước tính trung bình của các nhà phân tích là 192,2 tỷ yên, mặc dù giảm 11% so với cùng kỳ năm ngoái.
Cổ phiếu Nvidia tăng sau báo cáo Trump sẽ chấm dứt lệnh hạn chế xuất khẩu chip Vietnet24h - Cổ phiếu Nvidia tăng sau báo cáo cho biết chính quyền Trump có kế hoạch sửa đổi một loạt các hạn chế về thương mại chip được gọi là quy tắc “khuyến khích AI”.
Cổ phiếu Arm giảm do dự báo yếu Vietnet24h - Arm đạt được doanh thu và lợi nhuận cao nhưng lại đưa ra dự báo đáng thất vọng trong báo cáo quý vào thứ Tư (7/5).
CEO Tim Cook cho biết thuế quan của Trump có thể khiến Apple mất 900 triệu đô la trong quý này Vietnet24h - Thuế quan có thể làm tăng thêm 900 triệu đô la vào chi phí của Apple trong quý này, CEO Apple Tim Cook cho biết hôm thứ Năm (1/5), khi ông tiết lộ rằng gã khổng lồ công nghệ này đang chuyển hoạt động sản xuất iPhone được bán tại Hoa Kỳ từ Trung Quốc sang Ấn Độ.
Cổ phiếu Meta tăng nhờ doanh thu quý đầu tiên cao hơn dự kiến Vietnet24h - Cổ phiếu Meta tăng tới 5% sau khi công ty báo cáo doanh thu trong quý đầu tiên cao hơn dự kiến.
Intel dự báo tăng trưởng yếu và sẽ cắt giảm chi phí trong năm nay Vietnet24h - Intel báo cáo thu nhập quý đầu tiên vượt kỳ vọng ở cả doanh thu và lợi nhuận, nhưng công ty đã đưa ra hướng dẫn đáng thất vọng.
Những nhà lãnh đạo công nghệ này đã quyên góp cho Trump và bây giờ họ mất hàng tỷ đô la Vietnet24h - Các nhà lãnh đạo Thung lũng Silicon đã quyên góp cho chiến dịch tranh cử hoặc quỹ nhậm chức của Tổng thống Donald Trump.
Cuộc đấu khẩu giữa Trump và Musk gây ra phản ứng từ các tỷ phú, chính trị gia và chuyên gia Vietnet24h - Trump đe dọa sẽ rút lại hàng tỷ đô la trong các hợp đồng của chính phủ dành cho Musk.
NASA bị cắt 6 tỷ USD, hơn 5 sứ mệnh đối mặt nguy cơ hủy bỏ Vietnet24h - Từ con số 24,9 tỷ USD năm 2025, ngân sách NASA dự kiến giảm còn 18,8 tỷ USD vào năm 2026. Hơn 1/3 nhân sự có thể bị cắt giảm và hàng loạt chương trình vũ trụ chiến lược đứng trước nguy cơ dừng hoạt động vĩnh viễn.
Trung Quốc và cuộc cách mạng thú cưng AI: Công nghệ đang lấp đầy khoảng trống cảm xúc Vietnet24h - Khi robot không còn chỉ là công cụ lao động mà trở thành bạn đồng hành, Trung Quốc đang chứng kiến sự trỗi dậy mạnh mẽ của thú cưng AI – từ đồ chơi tinh vi cho giới trẻ đến trợ thủ đắc lực cho người già và trẻ nhỏ. Xu hướng này không chỉ phản ánh nhu cầu gắn kết trong xã hội hiện đại mà còn mở ra một tương lai nơi cảm xúc được số hóa và công nghệ trở thành liệu pháp tâm lý.
Trung Quốc phản bác cáo buộc của Trump về việc vi phạm thỏa thuận thương mại Geneva Vietnet24h - Trung Quốc đã phản bác lại lời cáo buộc của Washington rằng nước này đã vi phạm thỏa thuận Geneva.
Chủ tịch nước Lương Cường chủ trì lễ đón Tổng thống Cộng hòa Pháp Emmanuel Macron Vietnet24h - Sáng 26/5, tại Phủ Chủ tịch, Chủ tịch nước Lương Cường và Phu nhân đã chủ trì Lễ đón Tổng thống Emmanuel Macron và Phu nhân thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam.
Trí tuệ nhân tạo chưa giúp tăng năng suất hay lương thưởng – lỗi tại công nghệ hay tại cách dùng? Vietnet24h - Việc ứng dụng AI trong doanh nghiệp đang tăng nhanh, nhưng hiệu quả ghi nhận vẫn khiêm tốn. Nhiều chuyên gia cho rằng vấn đề không nằm ở khả năng của AI, mà ở cách doanh nghiệp phân bổ lại giá trị gia tăng do công nghệ tạo ra.
Việt Nam thành “mặt trận nóng” trong chiến tranh mạng kiểu mới: Brute-force, RDP và mối đe dọa ẩn danh Vietnet24h - Số vụ tấn công vét cạn vào các hệ thống doanh nghiệp tại Việt Nam đã vượt 19,8 triệu – cao nhất Đông Nam Á. Đây không chỉ là dấu hiệu về sự quan tâm của tin tặc quốc tế, mà còn phản ánh khoảng trống đáng báo động trong hệ thống phòng thủ mạng hiện tại, đặc biệt khi các công cụ tấn công ngày càng “tiến hóa” nhờ trí tuệ nhân tạo.
Seoul, Washington sẽ nối lại đàm phán thuế quan trước thời hạn tháng 7 Vietnet24h - Hàn Quốc và Hoa Kỳ đã tổ chức một cuộc họp thương mại song phương vào thứ Sáu để theo dõi các cuộc đàm phán thuế quan gần đây, thảo luận về các bước tiếp theo hướng tới một gói thương mại chung mà cả hai bên đều đặt mục tiêu hoàn tất vào ngày 8 tháng 7.
Google sẽ trả cho Texas 1,4 tỷ đô la để giải quyết vấn đề bảo mật dữ liệu Vietnet24h - Google đã đồng ý trả gần 1,4 tỷ đô la cho tiểu bang Texas để giải quyết các cáo buộc vi phạm quyền riêng tư dữ liệu của cư dân tiểu bang, Tổng chưởng lý Texas Ken Paxton cho biết.
Các quan chức của Trump sẽ gặp Trung Quốc, báo hiệu sự cởi mở trong đàm phán thương mại Vietnet24h - Hai quan chức cấp cao của chính quyền Trump dự kiến ​​sẽ họp vào cuối tuần này với các đại diện Trung Quốc về các vấn đề thương mại và kinh tế.
iPhone đang làm tổn thương giới trẻ? Người thiết kế ra nó lên tiếng Vietnet24h - Jony Ive, cha đẻ của iPhone, thừa nhận công nghệ smartphone đã dẫn đến những hậu quả đáng lo cho sức khỏe tâm thần. Cùng bà Powell Jobs, ông đang âm thầm phát triển một thiết bị mới để “sửa sai” cho chính di sản của mình.
Meta tìm đến trọng tài để ngăn chặn người tố giác quảng bá cuốn sách tiết lộ tất cả Vietnet24h - Meta đang tìm cách ngăn chặn việc quảng bá cuốn hồi ký mới của một cựu nhân viên có nội dung mô tả công ty theo hướng không hay, bao gồm cả cáo buộc quấy rối tình dục của giám đốc chính sách công ty.
KT kết hợp AI với thể thao, K-pop tại Đại hội Thế giới Di động (MWC) 2025 Vietnet24h - K-Stadium được thiết kế để tăng cường sự tương tác của người hâm mộ bằng AI. Một trong những tính năng chính của nó là hệ thống dịch phụ đề thời gian thực do AI hỗ trợ.
Amazon sẽ giành quyền kiểm soát sáng tạo cho loạt phim James Bond từ gia đình Broccoli Vietnet24h - Amazon sắp giành được quyền sáng tạo đối với loạt phim James Bond béo bở.
Squid Game mùa 2: Cơn sốt hay bẫy lừa đảo tiền số? Vietnet24h - Với sự phổ biến của Squid Game mùa hai, các token liên quan đến bộ phim này đã thu hút hàng triệu USD. Tuy nhiên, không ít nhà đầu tư đã mất trắng khi các token này bị sụt giảm giá trị chỉ trong thời gian ngắn, báo hiệu một làn sóng lừa đảo "rút thảm" trên thị trường tiền số.
Lễ chùa thời công nghệ: Nhật Bản số hóa nghi lễ đầu năm Vietnet24h - Chùa Zojoji, biểu tượng Phật giáo tại Tokyo, đang tiên phong tích hợp công nghệ thanh toán QR cho nghi lễ Saisen, vừa tiện lợi vừa giữ nguyên tinh thần truyền thống.
TikTok gặp rắc rối tại Nga: bị phạt vì không gỡ nội dung cấm Vietnet24h - Vừa qua, TikTok bị phạt gần 30.000 USD tại Nga vì vi phạm các quy định pháp lý về nội dung. Quyết định này cho thấy Nga đang quyết liệt hơn trong việc kiểm soát các nền tảng mạng xã hội.
Hoàn thiện hạ tầng viễn thông tại làng Nủ sau thảm họa lũ quét Vietnet24h - Vừa qua, nhà mạng VNPT đã chính thức khởi công lắp đặt trạm phát sóng di động (BTS) tại khu vực xây dựng bản tái định cư mới cho người dân thôn Làng Nủ, huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai.
Thành công rực rỡ: Black Myth - Wukong thu về gần 1 tỷ USD Vietnet24h - Black Myth: Wukong, tựa game hành động nhập vai của Game Science, đã ghi dấu ấn mạnh mẽ trên thị trường game quốc tế, với doanh thu gần chạm ngưỡng 1 tỷ USD chỉ sau hai tuần ra mắt.
Trải nghiệm âm nhạc kết hợp công nghệ đỉnh cao của Galaxy AI Immersive Vietnet24h - Sự kiện hoành tráng chào đón thế hệ điện thoại gập mới Galaxy Z Fold6 và Galaxy Z Flip6 - nơi âm nhạc và công nghệ hội tụ, thể hiện vị thế tiên phong dẫn đầu kỷ nguyên AI mới đã bùng nổ với 50.000 người tham gia.