Tại hội nghị Build 2025, Microsoft chính thức công bố phiên bản mới của GitHub Copilot – một bước tiến lớn khi tích hợp “tác nhân mã hóa” (coding agent), không chỉ hỗ trợ mà còn có thể thay mặt lập trình viên thực hiện chuỗi tác vụ phức tạp: từ phát hiện lỗi, viết lại hàm, kiểm tra tương thích đến nâng cấp tính năng. Đây không còn là một công cụ “hoàn thành đoạn mã”, mà là một đồng nghiệp ảo trong đội ngũ kỹ thuật.
Không lâu trước đó, OpenAI cũng tung ra Codex – phiên bản AI Agent được mô tả là “trợ lý lập trình mạnh mẽ nhất” của hãng. Codex không chỉ phản hồi theo lệnh, mà chủ động phân tích, viết mã sạch, kiểm lỗi tự động và chạy thử trong môi trường ảo – tất cả chỉ trong vài chục phút.
Cả hai công cụ đều chia sẻ một điểm chung: chúng không đơn thuần là AI “hỗ trợ”, mà dần đảm nhận vai trò của người thực thi – tự động hóa nhiều công đoạn từng yêu cầu tư duy con người.
Sự phát triển nhanh chóng của các AI Agent lập trình đặt ra một câu hỏi cốt lõi: Nếu AI có thể viết phần lớn code, thì lập trình viên sẽ làm gì?
Các số liệu đang phần nào hé lộ câu trả lời: Satya Nadella, CEO Microsoft, tiết lộ 20–30% mã nguồn trong các dự án nội bộ hiện nay đã do AI viết. Tại Google, con số này là 30%. Với OpenAI, một số khách hàng đang để AI thực hiện tới 50% khối lượng lập trình. Kevin Scott – CTO Microsoft – thậm chí dự đoán 95% code sẽ do AI tạo ra trong vòng 5 năm tới.
Trong bối cảnh đó, việc Microsoft cắt giảm hàng nghìn nhân viên, trong đó nhiều người là lập trình viên, không còn là điều khó hiểu. AI không chỉ là công cụ nâng cao năng suất – nó đang thay thế lực lượng lao động ở những tầng bậc trung bình, làm dấy lên làn sóng lo ngại về việc mất việc trong giới kỹ sư phần mềm.
Khác với các AI tạo mã thế hệ trước chỉ phản hồi theo lệnh từng dòng, tác nhân AI hiện nay có khả năng duy trì ngữ cảnh dài, phân tích toàn bộ dự án, tự đặt mục tiêu và thực thi quy trình. Khi một lập trình viên nói “tôi muốn tính năng này hoạt động nhanh hơn và an toàn hơn”, AI giờ đây không chỉ trả về gợi ý, mà có thể thay đổi cấu trúc mã, chỉnh logic, chạy thử và báo cáo toàn bộ quá trình.
AI không còn là một “bàn tay hỗ trợ” phía sau, mà đang đứng vào hàng ngũ “người cộng tác” thực thụ – điều từng được hình dung trong khoa học viễn tưởng.
Dù các con số cho thấy một sự thay thế đáng kể, nhưng điều đó không đồng nghĩa lập trình viên sẽ biến mất. Giống như máy ảnh không thay thế nhiếp ảnh gia, mà thay đổi cách họ kể chuyện bằng hình ảnh, AI Agent đang đòi hỏi lập trình viên phải tiến hóa.
Người viết code giỏi giờ không chỉ biết ngôn ngữ lập trình, mà còn phải biết hướng dẫn, đánh giá và kiểm duyệt những gì AI tạo ra. Kỹ năng “prompt engineering”, hiểu logic hệ thống ở tầm cao, kiểm tra bảo mật, tư duy thiết kế phần mềm – đó sẽ là bộ kỹ năng của thế hệ lập trình viên mới.
Cuộc đua giữa Microsoft và OpenAI – hai thế lực vốn đã liên kết chặt chẽ – đang đặt ra tiêu chuẩn mới cho ngành. Nhưng đi kèm là thách thức về đạo đức, quyền riêng tư, và cả nguy cơ sai lệch logic mà AI vẫn có thể mắc phải. Khi phần lớn code không còn được viết tay, ai sẽ chịu trách nhiệm nếu AI viết sai?
Đằng sau hào quang của tự động hóa là một thực tại phức tạp hơn – nơi mà từng dòng mã, thay vì do con người cân nhắc, lại được tạo bởi một cỗ máy không hiểu hết mục đích cuối cùng. Và khi ranh giới giữa người viết và người kiểm duyệt mờ dần, việc tái xác lập trách nhiệm kỹ thuật sẽ trở thành một trong những thách thức lớn nhất của kỷ nguyên AI lập trình.