Trong bối cảnh chuyển đổi số trở thành ưu tiên chiến lược tại nhiều quốc gia, thể thao điện tử (eSports) nổi lên như một động lực tăng trưởng mới – không chỉ trong lĩnh vực giải trí mà còn trong cấu trúc kinh tế số. Giá trị thị trường toàn cầu của ngành công nghiệp eSports ước đạt 1,6 tỷ USD vào năm 2024, theo Newzoo, và con số này có thể tăng lên gần 1,9 tỷ USD vào năm 2025. Tuy nhiên, điều quan trọng hơn những con số ấy là cách eSports đang tạo ra một hệ sinh thái kinh tế – văn hóa năng động, len lỏi vào nhiều tầng lớp xã hội và mở rộng ảnh hưởng sang nhiều lĩnh vực khác.
Những con số mà VNGGames công bố, dù chỉ mới tính đến doanh thu trực tiếp từ quảng cáo, bản quyền truyền hình, tài trợ và vé, đã đủ cho thấy sức hấp dẫn kinh tế của ngành. Nhưng bức tranh toàn cảnh còn rộng hơn: eSports là trung tâm kết nối giữa các nhà phát triển game, nền tảng phát trực tuyến, nhà quảng cáo, nhà tài trợ, các thương hiệu thời trang – và quan trọng nhất, là cộng đồng hàng chục triệu người dùng trẻ tuổi trên toàn cầu.
Tại Việt Nam, hơn 28 triệu người đang tham gia các hoạt động giải trí điện tử – tương đương gần 30% dân số, trong đó hơn 10 triệu người là khán giả thường xuyên của eSports, theo Sách trắng Thể thao điện tử Việt Nam 2022–2023. Với tốc độ tăng trưởng doanh thu gần 10%/năm, ngành này không còn là một trào lưu – mà đang trở thành một thành tố chiến lược trong quá trình kiến tạo nền kinh tế số.
Không giống như các ngành giải trí truyền thống, eSports mang đến giá trị lan tỏa rất rõ rệt. Tại Mỹ, bang Georgia từng thu về 500 triệu USD và tạo ra hơn 12.000 việc làm nhờ đầu tư đúng hướng vào eSports, theo Forbes. Còn tại Anh, một sự kiện duy nhất như Chung kết LOL Worlds 2024 đã mang về 15,5 triệu USD cho nền kinh tế London.
Với đặc thù tổ chức sự kiện quy mô toàn cầu, kéo dài nhiều tuần và thu hút hàng trăm nghìn lượt du khách, eSports đang định hình lại mô hình “du lịch sự kiện” của thế kỷ 21. Thêm vào đó, các hoạt động sản xuất nội dung đi kèm như livestream, podcast, hậu kỳ video, lập trình và phát triển nền tảng đã tạo ra một chuỗi giá trị công nghệ số đa tầng, mang lại cơ hội việc làm cho một thế hệ trẻ am hiểu kỹ thuật số.
Không chỉ sở hữu một thị trường trẻ trung và đang phát triển nhanh, Việt Nam còn nổi bật với hạ tầng mạng mạnh nhất Đông Nam Á, chi phí rẻ và tỷ lệ sử dụng smartphone trên 90% trong nhóm người trưởng thành. Đây là những nền tảng lý tưởng để phát triển eSports thành ngành công nghiệp mũi nhọn.
Tuy nhiên, để chuyển hóa tiềm năng thành hiện thực, ngành eSports Việt Nam đang cần một cú hích từ chính sách. Việc thừa nhận eSports là một thành phần chính thức của nền kinh tế số, ban hành các quy chuẩn pháp lý rõ ràng, thúc đẩy hợp tác công–tư, và xây dựng chiến lược đầu tư công vào hạ tầng đào tạo, tổ chức sự kiện – sẽ là bước đi cần thiết để Việt Nam vươn lên thành trung tâm eSports hàng đầu khu vực.
Hiện tại, một số doanh nghiệp tư nhân như VNGGames đang dẫn dắt xu hướng này. Với việc sở hữu bản quyền các tựa game lớn và hợp tác chiến lược với VTVCab để phát sóng các giải đấu chuyên nghiệp trên nền tảng ON Live eSports, VNGGames đang góp phần chuyên nghiệp hóa và định chế hóa thị trường thể thao điện tử Việt Nam.
Thể thao điện tử từng bị xem nhẹ như một thú chơi “của giới trẻ”. Nhưng nay, eSports không chỉ là một phần trong văn hóa số, mà còn là một ngành công nghiệp hội tụ dữ liệu, công nghệ, nội dung và thương mại hóa toàn cầu. Với sự cộng hưởng từ nhà nước, doanh nghiệp và cộng đồng người chơi, eSports hoàn toàn có thể trở thành một trụ cột trong bức tranh kinh tế số quốc gia – nơi Việt Nam không chỉ là người chơi, mà là người dẫn đầu.