Những động thái thương mại “ăn miếng trả miếng” mới nhất giữa Mỹ và Trung Quốc đang làm rung chuyển các nhà sản xuất chip Hàn Quốc, khi Bắc Kinh thắt chặt kiểm soát xuất khẩu đất hiếm và Washington đáp trả bằng các mức thuế quan rộng khắp – làm dấy lên nỗi lo về sự ổn định của chuỗi cung ứng công nghệ toàn cầu.
Tuần trước, Trung Quốc đã áp đặt các hạn chế xuất khẩu mới đối với khoáng sản đất hiếm và tài sản trí tuệ liên quan, chỉ vài tuần trước cuộc gặp tiềm năng giữa Chủ tịch Tập Cận Bình và Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Hàn Quốc. Các quy định mới yêu cầu các công ty nước ngoài phải xin giấy phép để xuất khẩu sản phẩm chứa hơn 0,1% đất hiếm từ nguồn Trung Quốc, hoặc sản phẩm được sản xuất bằng công nghệ khai thác, tinh chế, chế tạo nam châm hoặc tái chế của Trung Quốc. Bắc Kinh cũng tuyên bố sẽ từ chối các đơn xin cấp phép cho vật liệu có tiềm năng sử dụng quân sự.
Washington nhanh chóng phản ứng bằng kế hoạch áp thuế 100% đối với tất cả hàng nhập khẩu từ Trung Quốc bắt đầu từ ngày 1/11 – động thái mà ông Trump mô tả là “ngoài và trên bất kỳ mức thuế nào họ đang phải chịu hiện tại”.
Ngành công nghiệp bán dẫn đang theo dõi sát sao, vì các hạn chế nhắm đến vật liệu dùng trong thiết bị sản xuất chip tiên tiến – những chip dưới nút 14 nanomet và chip nhớ với hơn 256 lớp, cả hai đều rất quan trọng cho ứng dụng trí tuệ nhân tạo. Bắc Kinh cho biết sẽ xem xét từng trường hợp đơn xin xuất khẩu liên quan đến các công nghệ này, khẳng định không công ty nước ngoài nào được miễn trừ.
Mặc dù một số nhà phân tích coi tranh chấp này chỉ là “kịch bản chính trị”, sự leo thang đã gây báo động tại Seoul – nơi đặt trụ sở các nhà sản xuất chip hàng đầu thế giới phụ thuộc lớn vào đất hiếm Trung Quốc. Bộ Thương mại Hàn Quốc cho biết hôm thứ Hai rằng họ đang phân tích chi tiết và tác động tiềm năng của các hạn chế mới nhất từ Bắc Kinh.
Bộ Thương mại Trung Quốc hiện yêu cầu phê duyệt cho xuất khẩu các hợp kim đất hiếm như samarium-coban và terbi-sắt, ngoài bảy nguyên tố đất hiếm nguyên chất, bao gồm samarium và dysprosium.
Các chuyên gia cảnh báo rằng kiểm soát chặt chẽ hơn có thể đẩy giá nam châm đất hiếm tăng vọt, làm gián đoạn chuỗi cung ứng thiết bị bán dẫn. Các công cụ tiên tiến từ các công ty như Applied Materials và ASML phụ thuộc vào những vật liệu này cho laser chính xác và nam châm, mà các nhà sản xuất chip – bao gồm Samsung Electronics và SK hynix – sử dụng để sản xuất bán dẫn cao cấp như chip nhớ băng thông cao.
Theo Hiệp hội Thương mại Quốc tế Hàn Quốc (KITA), Hàn Quốc đã nhập khẩu gần 80% kim loại đất hiếm và 47,5% hợp chất đất hiếm từ Trung Quốc trong năm ngoái.
“Ngay cả đối với công nghệ sử dụng dân sự, việc trì hoãn hoặc kéo dài phê duyệt xuất khẩu có thể gây thiệt hại đáng kể cho các công ty,” ông Jang Sang-sik, Giám đốc Viện Thương mại Quốc tế và Thương mại của KITA, nhận định.
Trong khi Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent cho biết hôm thứ Hai rằng, cuộc thượng đỉnh giữa ông Trump và ông Tập “vẫn diễn ra”, thời điểm của các biện pháp mới nhất đã làm tăng lo ngại tại Seoul, nơi sắp tổ chức các cuộc họp Diễn đàn Hợp tác Kinh tế Châu Á - Thái Bình Dương (APEC) tại Gyeongju, tỉnh Gyeongsang Bắc, vào cuối tháng này.
Các quan chức lo ngại rằng sự sụp đổ trong đàm phán Mỹ-Trung có thể làm gián đoạn các hội nghị thượng đỉnh dự kiến của Seoul với các đối tác chính, bao gồm cả Washington và Bắc Kinh, đặc biệt khi các cuộc đàm phán tiếp theo về biện pháp thuế quan của Mỹ vẫn chưa được giải quyết.
Ông Trump dự kiến tham dự Thượng đỉnh CEO APEC vào ngày 29/10 sau khi thăm Nhật Bản, nhưng các quan chức ngành công nghiệp cho biết thời gian lưu trú của ông tại Hàn Quốc có thể bị rút ngắn nếu cuộc gặp Mỹ-Trung thất bại.
Các chuyên gia cho rằng cuộc đối đầu leo thang có thể gián tiếp ảnh hưởng đến đàm phán thuế quan Mỹ-Hàn.
“Nếu căng thẳng với Trung Quốc sâu sắc hơn, Mỹ có thể cảm thấy cấp bách hơn trong việc thể hiện tiến bộ với các đồng minh,” ông Kim Tae-hwang, giáo sư thương mại quốc tế tại Đại học Myongji, phân tích. “Từ góc nhìn của Hàn Quốc, điều này cuối cùng có thể mang lại lợi ích.”