Liên minh châu Âu đã nhất trí về các quy định chống độc quyền mới mang tính bước ngoặt có thể định hình lại mô hình kinh doanh của các gã khổng lồ công nghệ (Big Tech) Hoa Kỳ như là Meta, Apple, Amazon và Google. Các quy tắc dự kiến sẽ có hiệu lực sớm nhất vào tháng 10.
Nghị viện châu Âu và các quốc gia thành viên EU hôm thứ Năm đã đạt được một thỏa thuận lịch sử về Đạo luật Thị trường Kỹ thuật số, một bộ quy tắc sâu rộng nhằm hạn chế sức mạnh thị trường của các công ty có nền kinh tế Internet bị siết chặt.
Bộ quy tắc này sẽ áp dụng cho cái gọi là “người gác cổng”, các công ty công nghệ có giá trị vốn hóa thị trường ít nhất 75 tỷ euro (83 tỷ USD) hoặc doanh thu hàng năm trong EU ít nhất 7,5 tỷ euro trong ba năm qua. Họ cũng phải có ít nhất 45 triệu người dùng hàng tháng hoặc 10.000 người dùng doanh nghiệp ở EU.
Đạo luật này đã không được thông qua. Phiên bản hoàn thiện vẫn chưa được Nghị viện Châu Âu và 27 quốc gia tạo thành EU chính thức thông qua.
Margrethe Vestager, trưởng bộ phận cạnh tranh của EU, cho biết bà hy vọng các quy tắc sẽ có hiệu lực “vào khoảng tháng 10”. Bà đã so sánh DMA với các cuộc cải cách chống độc quyền trong lịch sử đối với các lĩnh vực ngân hàng, năng lượng và viễn thông.
“Những gì chúng tôi đã học được trong những năm qua là chúng tôi có thể sửa chữa trong những trường hợp cụ thể, chúng tôi có thể trừng phạt hành vi phạm pháp,” Vestager nói trong một cuộc họp báo sáng hôm qua, thứ Sáu (25/3).
“Nhưng khi mọi thứ trở nên mang tính hệ thống, thì chúng ta cũng cần phải có quy định bởi vì, nếu có một hành vi sai lầm mang tính hệ thống, nếu có những vị trí cố thủ, thì chúng ta cần có các quy định để vào cuộc”.
Bà nói thêm: “Đối với các công ty đóng vai trò là người gác cổng, bây giờ Đạo luật thị trường kỹ thuật số sẽ đặt ra các quy tắc của trò chơi.
Ý nghĩa của đạo luật này đối với các Big Tech
Mục tiêu chính của cải cách là ngăn chặn những gã khổng lồ công nghệ lạm dụng vị thế thị trường của họ để gây hại cho các đối thủ nhỏ hơn. Các công ty internet lớn thường bị chỉ trích vì vận hành “khu vườn có tường bao quanh”, hệ thống khép kín khiến người dùng khó bỏ nhà cung cấp này sang nhà cung cấp khác.
Các công ty đủ điều kiện làm người gác cổng sẽ được yêu cầu tránh đặt phần mềm quan trọng nhất của họ - chẳng hạn như trình duyệt web Chrome của Google - làm tùy chọn mặc định khi người dùng thiết lập thiết bị của họ. Họ cũng sẽ bị cấm ưu tiên các dịch vụ của chính họ hơn những người khác.
Ngoài ra, người gác cổng phải đảm bảo “khả năng tương tác” - hoặc khả năng các ứng dụng khác nhau hoạt động với nhau - giữa các dịch vụ nhắn tin tức thì. Điều đó có thể có nghĩa là iMessage của Apple bị buộc phải trao đổi dữ liệu với Facebook Messenger hoặc WhatsApp của Meta.
Amandine Le Pape, giám đốc điều hành của ứng dụng nhắn tin mã hóa Element cho biết: “Big Tech đang bị buộc phải nắm lấy khả năng tương tác, điều này sẽ mở ra một kỷ nguyên đổi mới mới”. “Người tiêu dùng và doanh nghiệp sẽ có nhiều lựa chọn hơn, các tính năng tốt hơn và quyền riêng tư được cải thiện”.
Apple cho biết họ lo ngại một số yếu tố của DMA sẽ dẫn đến “các lỗ hổng bảo mật và quyền riêng tư không cần thiết” cho người dùng và “cấm chúng tôi tính phí sở hữu trí tuệ”.
“Chúng tôi tin tưởng sâu sắc vào sự cạnh tranh và tạo ra các thị trường cạnh tranh phát triển trên toàn thế giới, và chúng tôi sẽ tiếp tục làm việc với các bên liên quan trên khắp châu Âu với hy vọng giảm thiểu những lỗ hổng này.”
Meta và Amazon từ chối bình luận về thỏa thuận của EU. Google không đưa ra bình luận ngay lập tức khi được liên hệ.
Bộ quy tắc "Người gác cổng"
Hậu quả của việc vi phạm các quy tắc có thể rất nghiêm trọng. Người gác cổng vi phạm DMA có thể bị phạt tới 10% doanh thu toàn cầu của họ. Đối với người tái phạm, con số này sẽ tăng lên 20%. Đặt điều đó vào bối cảnh, con số đó có thể lên tới 23 tỷ đô la đối với một công ty như Meta.
Những người gác cổng vi phạm các quy tắc ít nhất ba lần trong tám năm có nguy cơ phải đối mặt với một cuộc điều tra thị trường và nếu cần, các biện pháp khắc phục “hành vi” hoặc “cấu trúc”, bao gồm cả việc công ty có thể bị loại bỏ.
Bernd Meyring, một đối tác tại công ty luật Linklaters, cho biết: “Châu Âu mong muốn đóng vai trò hàng đầu trong việc thực thi kỹ thuật số.
“Giờ đây, những con mắt sẽ chuyển sang xem xét cách Ủy ban triển khai bộ quy tắc mới cho lĩnh vực kỹ thuật số là gì, trong khi những người gác cổng và những người tham gia thị trường khác sẽ cần bắt đầu vật lộn với cách các quy tắc sẽ được áp dụng trong thực tế.”