Một video lan truyền trên Douyin gần đây đã làm dấy lên tranh cãi khi một robot nhỏ "thuyết phục" 12 robot khác bỏ việc để theo mình. Dù chỉ là thử nghiệm được lập trình bởi con người, video này vẫn khơi dậy những lo ngại sâu sắc về khả năng robot tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) có thể tự ra quyết định và "nổi loạn".
Sự xuất hiện ngày càng phổ biến của AI và robot đã gợi nhớ đến những câu chuyện khoa học viễn tưởng đình đám như The Terminator hay I, Robot, nơi máy móc vượt qua con người, phát triển siêu trí tuệ và trở thành mối đe dọa cho nhân loại. Không ít người cho rằng viễn cảnh đó đang dần trở thành hiện thực.
Những nỗi sợ hãi này không chỉ dừng lại ở màn ảnh. Thực tế, đã có các vụ tai nạn liên quan đến robot. Năm 2015, một kỹ sư tại nhà máy ở Michigan, Mỹ, đã tử vong vì bị robot tự động kẹp chặt. Theo khảo sát của Pew Research năm 2023, 52% người Mỹ lo lắng về tác động của AI đối với cuộc sống, con số này tăng đáng kể so với 37% năm 2021.
Các chuyên gia cho rằng rủi ro lớn nhất không nằm ở việc robot có ý thức hay nổi loạn, mà ở khả năng chúng làm chính xác những gì được lập trình, bất kể hậu quả. Andy Hobsbawm, Chủ tịch công ty nghiên cứu UseLoops, cảnh báo rằng AI đang ngày càng trở nên thông minh hơn và làm mờ ranh giới giữa khả năng của con người và máy móc.
Tuy nhiên, khả năng hiện tại của AI vẫn chỉ dừng ở việc xử lý và tổng hợp dữ liệu sẵn có. Điều đáng sợ hơn chính là việc hacker hoặc những kẻ xấu lợi dụng công nghệ này để tạo ra các đội quân robot gây hại, hoặc thao túng hệ thống AI để thực hiện các hành động nguy hiểm.
Geoffrey Hinton, cha đẻ của AI và người nhận giải Nobel Vật lý 2024, từng cảnh báo về mối nguy hiểm từ AI tự học và tự vận hành. Ông cho rằng, khi AI có khả năng tự viết mã và chạy lệnh riêng, những viễn cảnh từng chỉ xuất hiện trên phim ảnh có thể trở thành hiện thực trong tương lai gần.
Trong khi đó, một số chuyên gia như Yann LeCun, Giám đốc AI của Meta, cho rằng viễn cảnh AI "thống trị" thế giới vẫn còn rất xa. Theo ông, AI không thể vượt qua những hạn chế cơ bản của nó nếu không có sự kiểm soát và hướng dẫn từ con người.
Thay vì sợ hãi, các chuyên gia kêu gọi con người cần chủ động thích nghi và đặt ra các quy định rõ ràng về cách sử dụng công nghệ. Những cải tiến trong luật pháp và quản lý AI là điều cần thiết để đảm bảo máy móc vẫn phục vụ con người, thay vì trở thành mối đe dọa.
Robot và AI không phải là kẻ thù, mà là tấm gương phản chiếu tham vọng và bản chất con người. Tương lai sẽ ra sao, phụ thuộc vào cách chúng ta định hình và sử dụng công nghệ này.