Ngày 16/4/2025 đánh dấu một cột mốc đáng chú ý với ngành viễn thông Việt Nam: tuyến cáp quang biển Asia Direct Cable (ADC) – tuyến thứ sáu kết nối Internet quốc tế – chính thức vận hành nhánh cập bờ tại Quy Nhơn, với dung lượng lên tới 50 Tbps, cao hơn tổng dung lượng quốc tế của cả nước trước đó.
Tuy nhiên, câu chuyện không chỉ dừng lại ở con số. Việc đưa ADC vào hoạt động cho thấy một chuyển động chiến lược trong chính sách hạ tầng số của Việt Nam, với ba điểm nhấn đáng chú ý: tự chủ kết nối, vươn tầm khu vực, và phòng ngừa rủi ro hệ thống.
Không còn là “người đi sau” trong cuộc chơi cáp biển
Trước đây, Việt Nam luôn phụ thuộc vào các tuyến cáp do nước ngoài làm chủ đầu tư. Tuy sở hữu trạm cập bờ, nhưng khả năng kiểm soát kỹ thuật, giám sát dung lượng, và hoạch định dự phòng đều hạn chế. Với tuyến ADC, lần đầu tiên Viettel – một doanh nghiệp Việt – nắm toàn quyền sở hữu nhánh cáp vào đất liền và một phần tuyến trục chính. Đây là bước chuyển từ “tham gia” sang “định hình” hạ tầng Internet khu vực.
Không phải ngẫu nhiên Quy Nhơn được chọn làm điểm cập bờ. Trong chiến lược phát triển trung tâm dữ liệu và logistics miền Trung, tỉnh Bình Định đang vươn mình trở thành trung tâm AI – điện toán – viễn thông mới của Việt Nam. ADC vì thế không chỉ là tuyến cáp, mà là nền móng cho sự dịch chuyển trọng tâm hạ tầng từ Bắc – Nam sang Trung tâm quốc gia mới.
Không giống các tuyến cáp truyền thống như IA, APG hay AAG vốn kết nối gián tiếp hoặc qua nhiều điểm trung chuyển, ADC là tuyến đầu tiên kết nối trực tiếp Việt Nam với ba trung tâm Internet khu vực: Singapore, Hong Kong và Nhật Bản. Đây là điểm khác biệt mang ý nghĩa chiến lược: giảm độ trễ (latency), nâng độ tin cậy (reliability), và mở đường cho dịch vụ điện toán đám mây, tài chính, AI, dữ liệu lớn… – những yếu tố cốt lõi trong chuyển đổi số.
Với chiều dài 9.800 km, 8 cặp sợi quang và công nghệ ghép bước sóng mật độ cao (DWDM), tổng dung lượng tuyến có thể đạt 160 Tbps – một con số cho thấy mức đầu tư không chỉ vì hiện tại, mà để sẵn sàng cho một thập kỷ bùng nổ dữ liệu phía trước.
Việt Nam từng nhiều lần "đứng yên" trên mạng Internet quốc tế vì đứt cáp quang biển – một tình huống gây thiệt hại lớn cho cả người dùng cá nhân lẫn doanh nghiệp. Khi hạ tầng quốc gia phụ thuộc quá nhiều vào 1-2 tuyến chính, rủi ro sẽ khuếch đại. Việc đưa ADC vào hoạt động góp phần đáng kể vào tăng độ dự phòng, phân tán lưu lượng và giảm phụ thuộc vào các tuyến cáp dễ hỏng như AAG, IA.
Tham vọng có 15 tuyến cáp quang biển đến 2030 là tuyên bố đầy tham vọng, nhưng với tốc độ triển khai ADC và sắp tới là SJC-2, có thể thấy Việt Nam đang dịch chuyển từ tư duy “chạy theo kết nối” sang tư duy “chủ động kết nối” – một chuyển biến quan trọng cho an ninh số quốc gia.
ADC không chỉ mở rộng dung lượng Internet cho người dùng Việt. Nó là lời khẳng định rằng Việt Nam không còn đứng ngoài cuộc chơi hạ tầng số toàn cầu, mà đang tìm cách trở thành điểm trung chuyển chiến lược trong mạng lưới dữ liệu khu vực châu Á – Thái Bình Dương.
Trong kỷ nguyên nơi kết nối dữ liệu đồng nghĩa với kết nối kinh tế, việc kiểm soát, đầu tư và khai thác hạ tầng quốc tế như ADC là nền tảng để Việt Nam bước vào cuộc cạnh tranh số một cách chủ động, bền vững và có vị thế hơn bao giờ hết.