TikTok hiện đang là một trong những mạng xã hội mạnh mẽ và có nhiều người dùng nhất hiện tại. Vượt qua Facebook, Instagram hay Twitter, TikTok gây ấn tượng với người dùng bằng giao diện video dễ xem, lôi cuốn và nền tảng nội dung liên tiếp. Nhưng TikTok đang phải đối mặt với vấn đề kiểm duyệt nội dung độc hại, khi trên nền tảng của mình xuất hiện quá nhiều nội dung xấu độc, từ mê tín dị đoan, cờ bạc tới mại dâm... Đại diện Bộ Thông tin và Truyền thông cho biết, thời gian tới, Bộ sẽ có cuộc thanh tra toàn diện TikTok tại Việt Nam.
Dự kiến tháng 5 tới, Bộ Thông tin và Truyền thông (TT&TT) sẽ kiểm tra toàn diện mạng xã hội TikTok tại Việt Nam. Dư luận rất ủng hộ kế hoạch này, bởi TikTok có gần 50 triệu người dùng cùng vô vàn nội dung xấu, độc, phản cảm mà gần như chưa có biện pháp nào kiểm soát.
Tuy nhiên, đi kèm cơ hội “quét” sạch “rác” mạng cũng là thách thức lớn trong việc ngăn chặn nội dung xấu, độc quay trở lại với nhiều hình thức khác nhau.
Không khó để bắt gặp một video với nội dung tục tĩu xuất hiện trên TikTok. Hầu hết các video này là của người sáng tạo nữ, nói về các vấn đề dung tục, khiến người xem đỏ mặt như cách quan hệ tình dục, tư thế. Điều đáng nói là các video này xuất hiện với tần suất lớn, và nếu đã xem một vài video, thuật toán của TikTok sẽ đề xuất rất nhiều kênh và video có nội dung tương tự. Theo một số người sáng tạo nội dung trên TikTok, các video với nội dung dạng này đang xuất hiện ngày càng nhiều vì nền tảng đòi hỏi người sáng tạo đăng video liên tục nhằm thu hút người dùng.
Các video tục tĩu về tình dục vẫn lan tràn trên nền tảng TikTok. Các video với caption gây sốc như “cách làm chàng sướng”, “đẩy nhau ở đâu là sung nhất” vẫn tràn lan trên mạng xã hội mà người dùng chủ yếu vẫn ở tuổi đang phát triển. Hơn nữa, người dùng còn có thể xem video này khi không đăng nhập vào ứng dụng. Điều này khiến cho việc xem các nội dung vượt quá độ tuổi của trẻ em tăng cao, khi không có thông tin đăng nhập để kiểm soát độ tuổi.
Đáng báo động hơn, có cả những video vi phạm pháp luật, từ truyền bá mê tín dị đoan, quảng cáo cờ bạc online, lan truyền tin giả, thông tin chính trị sai sự thật,… khiến nhiều người cảm thấy lo lắng.
Gần đây, xảy ra nhiều vụ vi phạm pháp luật từ ứng dụng TikTok, gây hậu quả xấu. Không ít người dùng TikTok cung cấp nội dung xấu, vi phạm tiêu chuẩn cộng đồng. Cùng với đó, vô số nội dung độc hại núp bóng review phim ngắn vẫn đang tràn lan trên nền tảng mạng xã hội. Đã có tài khoản TikTok tung ra clip cắt ghép có nội dung kỳ thị dân tộc, vùng miền, gây ảnh hưởng xấu đến tâm lý người xem. Có cả những nội dung bình luận sai trái về vấn đề chính trị, nội bộ, dân chủ, nhân quyền, gây ảnh hưởng đến an ninh, quốc phòng.
Theo báo cáo minh bạch của TikTok, nền tảng xóa 1,7 triệu video tại Việt Nam vì vi phạm chính sách trong quý IV/2022, trong đó 94,9% là chủ động xóa. Tuy nhiên, động thái này của TikTok vẫn bộc lộ thiếu sót khi không thể ngăn chặn hoàn toàn các video xấu, độc hại. Bởi khác với Facebook hay YouTube phân phối nội dung hoàn toàn tự động hoặc gợi ý thụ động, TikTok do thuật toán phân phối nội dung nên bất kể thông tin tốt hay độc hại sẽ tạo thành xu hướng trên nền tảng mạng xã hội này.
Trước đó, chính phủ nhiều nước châu Âu đã cấm người làm việc trong các cơ quan chính phủ không được phép cài ứng dụng TikTok trên điện thoại làm việc của họ. Hà Lan, Bỉ và Anh quyết định cấm nhân viên chính phủ liên bang cài đặt ứng dụng TikTok trên các thiết bị của cơ quan nhà nước và chính phủ. Mới đây, ngày 24/3, Slovakia đã tham gia vào danh sách các quốc gia cấm TikTok. Người đứng đầu Văn phòng Quốc hội Slovakia Daniel Guspancho biết, hiện những nhân viên của cơ quan này đã bị cấm sử dụng ứng dụng TikTok và lệnh cấm này cũng được đề xuất áp dụng cho các nghị sĩ và trợ lý của họ. Bộ Dịch vụ công Pháp cũng nhấn mạnh, nước này đã cấm nhân viên khu vực công tải “các ứng dụng giải trí” trong điện thoại làm việc của họ… Như vậy, việc kiểm tra để áp dụng biện pháp cấm hay hạn chế ở các mức độ khác nhau đối với TikTok hay các nền tảng mạng xã hội khác là việc làm bình thường của các nước.
Trước thực trạng này, Bộ Thông tin và Truyền thông đã lên kế hoạch kiểm tra toàn diện TikTok nhằm đảm bảo việc tuân thủ pháp luật trong quá trình hoạt động, kinh doanh tại Việt Nam. Nếu phát hiện sai phạm thì Bộ Thông tin và Truyền thông sẽ xử lý nghiêm, đồng thời phối hợp các cơ quan chức năng áp dụng nhiều giải pháp mạnh tay, triệt để.
TikTok, Facebook, YouTube đều là các nền tảng mạng xã hội xuyên biên giới, có tiêu chuẩn cộng đồng áp dụng trên toàn cầu. Tuy nhiên khi vào Việt Nam, các nền tảng này phải tuân thủ theo luật pháp Việt Nam, không chỉ bao gồm việc quản lý về nội dung mà còn cả nghĩa vụ về thuế, thanh toán, quảng cáo. Cùng những tính năng mới của TikTok thì những sai phạm của nó để lại hệ lụy nghiêm trọng như tạo môi trường thuận lợi cho tin giả phát tán, gây thiệt hại về kinh tế và bất ổn cho xã hội, ảnh hưởng đến an ninh, trật tự. Đó là việc các clip ngắn trên TikTok khuyến khích giới trẻ bắt chước, học theo những trào lưu xấu, phản cảm, làm lệch lạc nhận thức, lối sống của giới trẻ, làm băng hoại giá trị văn hóa của dân tộc; cổ suý hoạt động kinh doanh bất hợp pháp, nội dung vi phạm bản quyền tràn lan. Không chỉ TikTok mà YouTube, Facebook cũng đang lan truyền những nội dung tương tự.
Việc kiểm tra toàn diện TikTok là cơ hội “quét” sạch “rác” mạng nhưng cũng là thách thức lớn khi các nội dung xấu, độc có thể quay trở lại với nhiều hình thức khác nhau.
Do đó, việc kiểm tra, đánh giá toàn diện để đưa ra biện pháp xử lý thích hợp với các mạng xã hội, trong đó có TikTok là việc làm bình thường của cơ quan quản lý nhà nước, hoàn toàn không phải “bất ngờ” hay “chỉ dấu bịt miệng, mất dân chủ” như một số luận điệu.
Bộ TT&TT sẽ tổ chức đoàn kiểm tra liên ngành kết hợp với Bộ Công Thương, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Bộ Công an, Tổng cục Thuế… để thanh tra toàn diện hoạt động của TikTok tại Việt Nam. Phối hợp với Bộ Công Thương quản lý hoạt động cung cấp dịch vụ thương mại điện tử của TikTok Shop tại Việt Nam; phối hợp với các bộ, ngành liên quan để đánh giá toàn diện về tác động, ảnh hưởng của TikTok với cộng đồng, giới trẻ, đồng thời nâng cao hiệu quả hoạt động công cụ rà, quét hình ảnh, video. Triển khai đồng bộ các giải pháp về kinh tế, kỹ thuật, ngoại giao, truyền thông… để yêu cầu các nền tảng xuyên biên giới phải hoạt động tuân thủ pháp luật Việt Nam, xây dựng kế hoạch truyền thông thúc đẩy hình ảnh, hình thành các xu hướng ứng xử văn hóa mạng lành mạnh.