Việc Trung Quốc phóng 12 vệ tinh đầu tiên của chòm vệ tinh điện toán “Tam Thể” không đơn thuần là một bước tiến công nghệ – mà là dấu hiệu cho thấy một kỷ nguyên mới của điện toán không gian đang dần thành hình. Với năng lực xử lý lên đến một tỷ tỷ phép toán mỗi giây khi hoàn thiện, hệ thống này không chỉ có thể cạnh tranh với các siêu máy tính mặt đất, mà còn định hình lại cách con người khai thác dữ liệu và năng lượng từ vũ trụ.
Trong bối cảnh năng lượng và tài nguyên trên Trái Đất đang trở thành điểm nghẽn, ý tưởng mang năng lực siêu tính toán ra ngoài khí quyển ngày càng trở nên thuyết phục. Các vệ tinh trong hệ thống Tam Thể không chỉ tính toán bằng AI tích hợp, mà còn kết nối với nhau qua mạng laser tốc độ cao – tạo ra một hệ thống tính toán biên vũ trụ có thể xử lý dữ liệu tại nguồn thay vì gửi về mặt đất. Điều này giúp vượt qua giới hạn về băng thông và độ trễ truyền dữ liệu, vốn đang là rào cản lớn nhất của các hệ thống vệ tinh hiện nay.
Đáng chú ý hơn, Trung Quốc không đi sau mà đang đi trước trong cuộc đua này. Nếu Mỹ và châu Âu mới chỉ dừng ở mức thử nghiệm các mô hình điện toán biên trong không gian, thì Bắc Kinh đã triển khai bước đầu một hệ thống tính toán tích hợp AI có quy mô hàng chục POPS, có tiềm năng mở rộng lên tới hàng nghìn POPS – tương đương năng lực của các siêu máy tính hàng đầu thế giới như El Capitan của Mỹ.
Sự chuyển dịch này cũng phản ánh một chiến lược dài hạn của Trung Quốc: Dẫn đầu về công nghệ không chỉ trong phạm vi Trái Đất, mà còn cả ngoài không gian. Với mô hình sử dụng năng lượng mặt trời và tỏa nhiệt trực tiếp vào vũ trụ, những trung tâm dữ liệu ngoài khí quyển có thể thay thế một phần vai trò của các cơ sở mặt đất – vốn đang tiêu tốn lượng điện tương đương một quốc gia công nghiệp và đòi hỏi hàng tỷ lít nước làm mát mỗi năm.
Tham vọng này không chỉ có giá trị khoa học hay kinh tế – mà còn hàm chứa thông điệp chiến lược. Trong một tương lai không xa, những chòm vệ tinh AI như Tam Thể có thể trở thành hạ tầng tối quan trọng phục vụ nhiều lĩnh vực: từ giám sát khí hậu, phòng thủ vũ trụ, cho đến quản lý dữ liệu quốc gia. Đó là lý do vì sao các quốc gia như Mỹ, châu Âu, và nay là Trung Quốc, đang đẩy mạnh xây dựng các mạng lưới điện toán vượt xa tầng khí quyển.
Sự kiện ngày 15/5, khi 12 vệ tinh đầu tiên được tên lửa Trường Chinh 2D đưa vào quỹ đạo, có thể được xem là thời khắc đánh dấu bước chuyển từ “điện toán trong đám mây” sang “điện toán trong không gian”. Và Trung Quốc đang là quốc gia đầu tiên đặt viên gạch cho tương lai đó – một tương lai nơi dữ liệu không chỉ được xử lý nhanh hơn, mà còn được tái định nghĩa từ chính nơi nó được sinh ra: vũ trụ.