Trong bối cảnh tài sản số đang ngày càng phát triển mạnh mẽ và trở thành một phần không thể thiếu trong nền kinh tế số, Chính phủ Việt Nam dự kiến sẽ thực hiện phân loại rõ ràng các loại tài sản này để quản lý hiệu quả hơn, đảm bảo sự phát triển bền vững và tránh các rủi ro pháp lý. Dự thảo Luật Công nghiệp công nghệ số vừa được trình lên Ủy ban Thường vụ Quốc hội vào sáng ngày 6/1, nhằm thiết lập khung pháp lý cho tài sản số, tài sản mã hóa và các hình thức giao dịch mới.
Tài sản số: Định nghĩa và phân loại theo mục đích sử dụng
Dự thảo Luật Công nghiệp công nghệ số đã định nghĩa tài sản số là những tài sản được thể hiện dưới dạng dữ liệu số, có thể được tạo ra, phát hành, lưu trữ, chuyển giao và xác thực bằng công nghệ số trên môi trường điện tử, phù hợp với quy định của Bộ luật Dân sự. Một trong những mục tiêu quan trọng của dự luật là phân loại tài sản số dựa trên các tiêu chí rõ ràng, bao gồm mục đích sử dụng, công nghệ và các yếu tố khác, tạo nền tảng cho việc quản lý chặt chẽ hơn.
Tài sản ảo là một loại tài sản số có thể được giao dịch, chuyển nhượng và sử dụng cho mục đích thanh toán hoặc đầu tư, tuy nhiên không bao gồm chứng khoán, tiền pháp định hay tài sản tài chính khác theo quy định pháp luật. Trong khi đó, tài sản mã hóa được tạo ra và xác thực thông qua công nghệ chuỗi khối (blockchain), công nghệ sổ cái phân tán hoặc các công nghệ số tương tự.
Những thách thức trong việc quản lý tài sản số và mã hóa
Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học Công nghệ Lê Quang Huy nhấn mạnh rằng tài sản số hiện đang phát triển nhanh chóng và ngày càng phức tạp, song hệ thống pháp lý trên thế giới vẫn chưa đầy đủ, dẫn đến những quan điểm trái ngược về cách thức quản lý. Do đó, việc xây dựng khung pháp lý cho loại tài sản này là một nhiệm vụ quan trọng và cấp bách. Chính phủ cần điều chỉnh các bộ luật hiện hành như Bộ luật Dân sự, Luật Giao dịch điện tử, và Luật Chứng khoán để phù hợp với thực tế mới.
Một trong những vấn đề được nhiều đại biểu Quốc hội đặc biệt quan tâm là việc quản lý tiền mã hóa, đặc biệt là Bitcoin. Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh nhấn mạnh rằng Chính phủ đã yêu cầu Bộ Tư pháp nghiên cứu và xây dựng cơ sở pháp lý cho loại tài sản này, khi mà Bitcoin đã được sử dụng phổ biến trong các giao dịch tại Việt Nam. Việc này đòi hỏi sự cẩn trọng và hợp lý, đặc biệt là trong bối cảnh Việt Nam đang xây dựng Luật Phòng chống rửa tiền.
Công tác nghiên cứu và xây dựng khung pháp lý
Với mục tiêu giảm thiểu các rủi ro liên quan đến tài sản ảo, như rửa tiền và tài trợ khủng bố, Chính phủ đã giao Bộ Tài chính nghiên cứu và xây dựng một khung pháp lý để điều chỉnh tài sản ảo và các tổ chức cung ứng dịch vụ liên quan. Kết quả dự kiến sẽ được hoàn thành vào tháng 5/2024, nhằm đảm bảo các giao dịch tài sản ảo tuân thủ các quy định pháp lý, đồng thời tạo dựng niềm tin cho người sử dụng và các nhà đầu tư.
Theo số liệu của Hiệp hội Blockchain Việt Nam (VBA), trong năm từ tháng 10/2021 đến tháng 10/2022, Việt Nam đã nhận được giá trị tương đương gần 91 tỷ USD từ các hoạt động liên quan đến tiền ảo, trong đó gần 1 tỷ USD là từ các giao dịch bất hợp pháp. Điều này càng cho thấy sự cấp thiết trong việc quản lý và kiểm soát tài sản số, bảo vệ nền kinh tế khỏi các tác động tiêu cực.
Tương lai của tài sản số tại Việt Nam: Hướng tới sự minh bạch và an toàn
Việc phân loại tài sản số, tài sản mã hóa và điều chỉnh khung pháp lý cho những tài sản này không chỉ giúp Việt Nam bắt kịp với xu thế phát triển công nghệ toàn cầu, mà còn tạo ra một môi trường kinh doanh minh bạch, an toàn và bền vững. Chính phủ sẽ tiếp tục nghiên cứu, cập nhật và hoàn thiện các quy định pháp lý để đáp ứng nhu cầu và bảo vệ quyền lợi của người dân, doanh nghiệp, cũng như góp phần vào sự phát triển mạnh mẽ của nền công nghiệp công nghệ số tại Việt Nam.