Việc Việt Nam ghi nhận mức tăng trưởng 14,4% về số lượng thuê bao Internet băng rộng di động trong năm qua là một dấu mốc đáng chú ý, phản ánh rõ xu hướng chuyển dịch mạnh mẽ của xã hội sang môi trường số. Với tổng cộng hơn 104,7 triệu thuê bao tính đến tháng 4/2025 – tức vượt cả dân số chính thức – bức tranh viễn thông Việt Nam cho thấy sự lan tỏa sâu rộng của công nghệ đến từng ngóc ngách đời sống.
Tuy nhiên, khi những con số về tốc độ kết nối và thứ hạng toàn cầu được đưa ra – với mạng di động đạt trung bình 136,21 Mbps (cao hơn 1,5 lần trung bình thế giới) và mạng cố định ở mức 176,68 Mbps – cũng là lúc cần đặt ra câu hỏi: liệu hạ tầng có đang phát triển đồng đều, bền vững, và bao trùm tất cả?
Không thể phủ nhận, việc Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết 57 cùng các cơ chế đặc biệt như Nghị quyết 193 đã tạo cú huých mạnh mẽ cho doanh nghiệp viễn thông đầu tư vào 5G và cáp quang. Thực tế cho thấy TP HCM và Hà Nội đều nằm trong nhóm các thành phố có tốc độ mạng cao hàng đầu thế giới – thành quả hiếm có với một quốc gia đang phát triển.
Song trong khi các đô thị lớn đang bứt tốc, thì những địa phương như Sơn La – với hơn 679 thôn bản chưa có đường truyền Internet – vẫn đang loay hoay tìm cách thoát khỏi "vùng tối số hóa". Điều này hé lộ mặt trái của quá trình chuyển đổi số: sự phân tầng kỹ thuật số ngày càng rõ nét, khi các khu vực khó khăn chưa thể theo kịp nhịp độ phát triển của phần còn lại.
Câu chuyện phát triển hạ tầng viễn thông cần được nhìn dưới lăng kính chiến lược dài hạn: đó không chỉ là tăng tốc độ tải xuống hay tỷ lệ hộ gia đình dùng cáp quang, mà là khả năng đưa mọi người dân – từ miền núi đến đồng bằng – vào không gian số một cách công bằng và bền vững.
Chỉ thị 05 của Thủ tướng yêu cầu thúc đẩy thương mại hóa 5G, nghiên cứu 6G và phát triển vệ tinh viễn thông, là bước đi đúng hướng trong việc xây dựng hạ tầng số hiện đại. Tuy nhiên, hiệu quả của các chính sách sẽ chỉ thực sự được đo bằng khả năng thu hẹp khoảng cách số giữa các vùng miền, không chỉ bởi các bảng xếp hạng tốc độ.
Nếu năm 2024 là năm “bơm” đầu tư để bứt phá tốc độ, thì 2025 cần là năm tái cân bằng – đưa Internet về những nơi còn trắng sóng, lấp đầy các vùng lõm bằng hạ tầng thực chất, không phải qua các báo cáo tốt đẹp.
Sự chỉ đạo của Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng về việc phủ sóng toàn bộ vùng lõm trước tháng 11 là tín hiệu tích cực. Nhưng điều quan trọng hơn là việc thực hiện có đi kèm cơ chế giám sát minh bạch, phân bổ nguồn lực hợp lý và đảm bảo chất lượng dịch vụ hậu triển khai hay không.
Việt Nam đã chứng minh được mình có thể đi nhanh, giờ là lúc chứng minh có thể đi xa – bằng kết nối bền vững, toàn diện và mang tính nhân văn trong quá trình chuyển đổi số quốc gia.