Công nghệ độc lạ
Vắc xin ngừa COVID-19 của Sinopharm: những điều cần biết
Hoàng Sơn - Thứ Sáu, 03/09/2021 10:23 SA
Vietnet24h - Vaccine Sinopharm phòng Covid-19 do Trung Quốc sản xuất được các chuyên gia đánh giá có “hiệu quả khả quan” và lại mang lại kết quả trong việc ngăn chặn các ca bệnh trở nặng và tử vong.

Vaccine Sinopharm là gì?

Vaccine Sinopharm là loại vaccine phòng Covid-19 đầu tiên được phát triển bởi một quốc gia không thuộc phương Tây, được sự phê duyệt của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Trước đó, WHO chỉ chấp thuận các vaccine Covid-19 do AstraZeneca, Pfizer, Moderna, Johnson & Johnson sản xuất. Ngày 7/5/2021, vắc xin Sinopharm được WHO đưa vào danh sách sử dụng khẩn cấp (EUL) với hiệu quả bảo vệ lên đến 78.2%, đây cũng là vắc xin đầu tiên sử dụng công nghệ bất hoạt được đưa vào danh sách sử dụng khẩn cấp của WHO.

Vaccine Sinopharm của nước nào?

Vaccine Sinopharm là vaccine được nghiên cứu và sản xuất bởi Viện Nghiên cứu Sinh phẩm Bắc Kinh thuộc Sinopharm (Trung Quốc), đây là vaccine được sản xuất bằng công nghệ bất hoạt. Sinopharm (hay Tập đoàn Y Dược Trung Quốc) là đơn vị sản xuất vaccine lớn nhất Trung Quốc, có hơn 1.500 công ty con và hơn 200.000 nhân viên trải rộng khắp toàn cầu. Năm 2020, đơn vị này được xếp hạng 145 trong danh sách 500 công ty hàng đầu thế giới, với thu đạt hơn 70 tỷ đô la Mỹ.

Tại Việt Nam, văn phòng đại diện của Sinopharm đã ra đời năm 1993 và xây dựng doanh nghiệp sản xuất liên doanh năm 2003.

Sau nhiều tháng nghiên cứu vaccine trong phòng thí nghiệm, thử nghiệm thành công trên động vật, cuối tháng 4/2020, vaccine này được Cục Quản lý Dược Trung Quốc phê chuẩn việc thử nghiệm trên người. Ngày 30/12/2020, Cục Quản lý Dược Trung Quốc đã tiến hành cấp phép sử dụng có điều kiện vaccine Sinopharm, với hiệu quả bảo vệ được công bố là 79,34%, tỷ lệ sinh kháng thể trung hòa đạt 99,52%.

Ngày 31/5/2021, Sinopharm bắt đầu cung cấp vaccine cho chương trình COVAX, tạo cơ hội và điều kiện cho các nước được tiếp cận vaccine một cách công bằng. Ngày 3/6/2021, Bộ Y tế Việt Nam phê duyệt khẩn cấp vaccine Sinopharm, đây là vaccine thứ 3 được Việt Nam phê duyệt sau AstraZeneca và Sputnik V.

Cơ chế hoạt động của vắc xin Sinopharm

Vaccine Sinopharm của Trung Quốc được phát triển theo cách “truyền thống” hơn so với một số loại vaccine phòng Covid-19 khác đang được sử dụng như Pfizer và Moderna. Nếu như vaccine Pfizer và Moderna được bào chế theo công nghệ mRNA, thì vaccine Sinopharm là vaccine bất hoạt sử dụng các phần tử virus bất hoạt nhằm mục đích kích thích hệ thống miễn dịch sinh ra kháng thể.

Dù có điểm khác biệt nhất định trong cơ chế sản xuất với những loại vaccine Covid-19 tiên tiến trên thế giới, nhưng quan trọng nhất vẫn là hiệu quả bảo vệ cuối cùng. Vaccine Sinopharm có kết quả hậu lâm sàng cho thấy hiệu quả bảo vệ lên đến 78,2%. Đồng thời, vắc xin Sinopharm có hiệu quả 79% trong việc giảm tỷ lệ nhập viện khi mắc Covid-19 và các trường hợp không phải vào phòng chăm sóc đặc biệt.

Sinopharm – vaccine Covid-19 của Trung Quốc có tốt không?

Với hiệu quả 78,2% trong việc ngăn ngừa Covid-19, vaccine Sinopharm được khuyến cáo cho nhóm đối tượng từ 18 tuổi trở lên. Dữ liệu để đánh giá mức độ an toàn của vaccine với những đối tượng trên 60 tuổi chưa nhiều do chưa đủ dữ liệu nghiên cứu lâm sàng.

Đánh giá chung về vaccine Sinopharm, các chuyên gia cho biết vaccine phát huy hiệu quả đối với hầu hết các trường hợp, là một mắt xích trong việc giải quyết tình trạng khan hiếm vaccine Covid-19 trên toàn cầu.

Vaccine Sinopharm bảo quản như thế nào?

Vaccine Sinopharm được bảo quản trong điều kiện nhiệt độ tiêu chuẩn từ 2-8 độ C; với thời hạn sử dụng 2 năm. Điều kiện bảo quản và vận chuyển dễ dàng của vaccine Sinopharm giúp làm giảm chi phí vận chuyển và lưu kho, tăng khả năng tiếp cận của vaccine trên toàn thế giới.

Tác dụng phụ khi tiêm vaccine Sinopharm

Giống như bất cứ loại vaccine nào khác, vaccine Sinopharm phòng Covid-19 có thể có một số tác dụng phụ ở một số đối tượng. Các tác dụng phụ này thường chỉ gây những ảnh hưởng không đáng kể đến khả năng thực hiện hoạt động thường ngày và thường sẽ biến mất chỉ sau vài ngày. Ở một số đối tượng không gặp tác dụng phụ khi tiêm vaccine Sinopharm, nhưng điều này không có nghĩa là vaccine không phát huy tác dụng bảo vệ.

Một số tác dụng phụ phổ biến của vacxin Sinopharm có thể kể đến như:

  • Đau, mẩn đỏ, sưng tấy ở vị trí tiêm;
  • Mệt mỏi;
  • Đau đầu, đau cơ;
  • Sốt, ớn lạnh, buồn nôn.

Để giảm bớt tác dụng phụ khi gặp phải tình trạng này, bạn có thể chườm mát tại vị trí tiêm. Uống thật nhiều nước và mặc trang phục nhẹ nhàng để giảm cảm giác khó chịu do sốt.

Trong hầu hết các trường hợp những tác dụng phụ sẽ nhanh chóng biến mất. Tuy nhiên, hãy liên hệ với bác sĩ hoặc đến cơ sở y tế gần nhất nếu tình trạng mẩn đỏ, cơn đau gia tăng ở vị trí tiêm sau 24 giờ.

Tiêm vaccine Sinopharm bao nhiêu mũi? 

Theo SAGE – nhóm chuyên gia tư vấn chiến lược của WHO, vaccine Sinopharm được dùng dưới dạng tiêm bắp, với liều lượng mỗi liều là 0,5 ml, với phác đồ 2 liều tiêm.

Vaccine Sinopharm giá bao nhiêu?

Hiện vẫn chưa rõ giá vaccine Sinopharm bao nhiêu tiền. Tuy nhiên, theo nguồn tin của một công ty quốc doanh tại Indonesia cho biết, mức chi phí khi tiêm chủng vaccine phòng Covid-19 của Trung Quốc tại địa phương dao động tầm khoảng 200.000 rupiah, tương đương 13,6 đô la Mỹ.

Với mức chi phí này, vaccine phòng Covid-19 của Trung Quốc có giá cao hơn vaccine của Oxford (4 đô la/liều), nhưng lại thấp hơn so với vaccine Moderna (33 đô la/liều).

Mới đây vào tháng 8 năm nay, đứng trước làn sóng dịch bùng phát, bên cạnh việc tiêm chủng miễn phí cho công dân của mình, Chính phủ Indonesia cho phép người nước ngoài sinh sống tại quốc gia này được tiêm chủng có trả phí với mức 49 đô la Mỹ/liều. 

Việt Nam công nhận vaccine Sinopharm

Vắc xin Sinopharm được cung cấp cho hơn 70 quốc gia, trong đó có các quốc gia ở khu vực Đông Nam Á như: Việt Nam, Lào, Campuchia, Thái Lan, Indonesia, Myanmar, Philippines và Singapore.

Chiều 20/6/2021, Ban Đối ngoại T.Ư, Bộ Ngoại giao và Bộ Y tế phối hợp cùng Đại sứ quán Trung Quốc tại Việt Nam tiếp nhận 500.000 liều vaccine Vero Cell của Sinopharm về đến sân bay quốc tế Nội Bài (Hà Nội) và 502.400 bơm kim tiêm dùng 1 lần, loại 1ml. Được biết, đây là lô vaccine Sinopharm và vật tư y tế do Chính phủ Trung Quốc trao tặng. 

Vaccine được triển khai tiêm chủng ưu tiên cho 3 nhóm đối tượng:

  • Những người Trung Quốc đang cư trú và làm việc tại Việt Nam;
  • Người Việt Nam đang có nhu cầu học tập và làm việc tại Trung Quốc;
  • Người dân tại khu vực sát biên giới Trung Quốc.

Đến nay, hơn 450 triệu liều vaccine Sinopharm được sản xuất, 100 triệu liều đã được cung cấp qua hình thức viện trợ của Chính Phủ và bán thương mại cho doanh nghiệp. Trước đó ngày 3/6/2021, Việt Nam chính thức cấp phép sử dụng khẩn cấp có điều kiện vaccine Sinopharm, trong trường hợp phòng, chống dịch bệnh Covid-19. Ngoài vaccine Sinopharm, Việt Nam cũng đã cấp phép cho vaccine AstraZenecaSputnik V, Pfizer, Moderna.

Cuối tháng 8 vừa qua, Việt Nam tiếp nhận thêm 2 triệu liều vắc xin Sinopharm cũng do Chính phủ Trung Quốc tặng để hỗ trợ Việt Nam nhanh chóng chiến thắng bệnh dịch.

Theo Bộ Y tế, trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 có nhiều diễn biến phức tạp, việc cấp phép khẩn cấp cho một loại vaccine Covid-19 mang ý nghĩa quan trọng và cần thiết. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa vắc xin bị bỏ qua các giai đoạn thử nghiệm lâm sàng bắt buộc. Việc cấp phép khẩn cấp vaccine Covid-19 hiện nay vẫn đảm bảo được tính an toàn của vaccine, khi thực hiện đầy đủ quy trình nhằm đánh giá hiệu quả bảo vệ của vaccine.

Tất cả các loại vaccine khi đưa vào sử dụng khẩn cấp tại Việt Nam đều phải tuân thủ quy trình thử nghiệm lâm sàng gồm 3 giai đoạn trên nguyên tắc đảm bảo được 3 yếu tố: an toàn, sinh miễn dịch và hiệu quả bảo vệ.

Cho đến thời điểm hiện tại, vaccine Sinopharm của Trung Quốc vẫn được đánh giá là một trong những loại vaccine hiệu quả trong việc phòng bệnh Covid-19, góp phần giảm thiểu thiệt hại mà dịch bệnh gây ra trên quy mô toàn cầu. Trong thời gian tới, Việt Nam sẽ tiếp tục nhập về thêm nhiều loại vaccine Covid-19 và tiến hành tiêm chủng cho nhiều đối tượng.

Những điều cần biết về vắc xin ngừa COVID-19 Sputnik Light Vietnet24h - Gần đây nước Nga đã tung ra thị trường vắc xin Covid-19 Sputnik Light liều đơn còn được gọi là Gam-COVD-Vac để lưu hành rộng rãi. Tuy nhiên, một số tổ chức y tế trên thế giới cho rằng, cần phải thêm nhiều thử nghiệm nữa để kiểm tra độ tin cậy của loại vắc xin này.
Mọi điều bạn muốn biết về vắc xin Hayat Vax của UAE Vietnet24h - Vào tuần cuối cùng của tháng 3, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất đã tự hào công bố Hayat Vax - sự hợp tác giữa Sinopharm CNBG, một gã khổng lồ dược phẩm quốc doanh của Trung Quốc và G42, một công ty điện toán đám mây và trí tuệ nhân tạo có trụ sở tại Abu Dhabi.
Theo VNVC
Tin khác cùng chuyên mục
Tin đọc nhiều
OpenAI bật mí 5 mẹo dùng ChatGPT mà bạn chưa biết Vietnet24h - Nick Turley, chuyên gia của OpenAI, tiết lộ các tính năng như tải tập tin, tạo GPT tùy chỉnh và sử dụng giọng nói, hứa hẹn thay đổi cách người dùng tương tác với ChatGPT.
Ghi âm cuộc gọi và cải tiến camera: Những điểm nổi bật trong iOS 18.1 của Apple Vietnet24h - Vào tối 28 tháng 10, Apple phát hành phiên bản iOS 18.1, mang đến tính năng ghi âm cuộc gọi lần đầu tiên cho người dùng iPhone. Cùng với đó là những cải tiến cho camera và giao diện, hứa hẹn sẽ nâng cao trải nghiệm người dùng trên các thiết bị mới.
Orion sắp ra mắt: OpenAI mở ra chương mới cho trí tuệ nhân tạo Vietnet24h - Với việc ra mắt mô hình AI mới mang tên Orion vào tháng 12/2024, OpenAI đang tạo ra những bước tiến mạnh mẽ trong lĩnh vực công nghệ. Orion được kỳ vọng sẽ có sức mạnh vượt trội gấp 100 lần GPT-4, đánh dấu một cột mốc quan trọng trong hành trình phát triển trí tuệ nhân tạo tổng quát.
Chỉnh sửa ảnh thông minh với Microsoft Paint nhờ AI Vietnet24h - Microsoft Paint không ngừng cải tiến với sự ra mắt của Generative Fill và Generative Erase. Hai tính năng mới này giúp người dùng dễ dàng thêm hoặc xóa các chi tiết trong ảnh, mang lại trải nghiệm chỉnh sửa ảnh phong phú và trực quan hơn bao giờ hết.
Nút bấm mới trên iPhone 17 Pro: Tích hợp âm lượng và Action Vietnet24h - Thông tin từ các nguồn đáng tin cậy cho thấy iPhone 17 Pro có thể ra mắt với nút bấm đa năng, thay thế cho nút Action và âm lượng riêng biệt, hứa hẹn mang lại trải nghiệm người dùng mới lạ.
Phiên bản iPhone nào đủ sức chạy Apple Intelligence? Vietnet24h - Apple vừa đưa ra thông tin về dung lượng bộ nhớ mà các mẫu iPhone cần để hỗ trợ tính năng Apple Intelligence, cho biết tối thiểu 4 GB dung lượng trống là cần thiết và dự kiến sẽ tăng lên trong tương lai. Điều này được đề cập trong tài liệu hướng dẫn mới nhất của hãng dành cho bản cập nhật iOS 18.1 Developer Beta 5.
Liệu Apple Intelligence có lợi thế hơn Galaxy AI không? Vietnet24h - Tại Hội nghị các nhà phát triển toàn cầu hôm thứ Hai, Apple đã giới thiệu Apple Intelligence, hệ thống AI sẽ được tích hợp trên các sản phẩm từ iPhone đến Macbook.
Apple Intelligence trên iPhone của bạn có thể yêu cầu nâng cấp Vietnet24h - Apple cuối cùng đã lao đầu vào lĩnh vực trí tuệ nhân tạo vào thứ Hai với thông báo về Apple Intelligence.
Khám phá iOS 18: Sức mạnh của trí tuệ nhân tạo trên iPhone 15 Pro/Pro Max Vietnet24h - iOS 18 đem lại chuỗi tính năng AI độc đáo, từ cải thiện Siri đến xử lý dữ liệu mạnh mẽ trên đám mây. Chip A17 Pro và Neural Engine trên iPhone 15 Pro/Pro Max cho phép trải nghiệm toàn diện, trong khi các thiết bị khác chỉ hỗ trợ tính năng AI hạn chế.
iOS 18: kỷ nguyên mới của trải nghiệm người dùng iPhone Vietnet24h - Apple công bố iOS 18 với công nghệ AI tiên tiến, mang đến khả năng tùy chỉnh không giới hạn với biểu tượng cảm xúc độc đáo và cá nhân hóa. Tính năng mới cho phép tạo emoji tùy chỉnh nhanh chóng, thể hiện chính xác cảm xúc và ngữ cảnh của từng tin nhắn, làm phong phú kho emoji hiện có. iOS 18 sẽ bổ sung nhiều tính năng mới và cải tiến đáng kể như chuyển đổi âm thanh thành văn bản, dịch ngôn ngữ và tóm tắt văn bản, đều được hỗ trợ bởi AI.
Hoa Kỳ hoàn tất khoản tài trợ chip lên tới 6,75 tỷ đô la cho Samsung, Texas Instruments, Amkor Vietnet24h - Bộ Thương mại Hoa Kỳ cho biết hôm thứ Sáu (20/12) rằng, họ đã hoàn tất khoản tài trợ lên tới 4,745 tỷ đô la cho Samsung Electronics của Hàn Quốc và 1,61 tỷ đô la cho Texas Instruments để mở rộng sản xuất chip.
Hàn Quốc bắt đầu sản xuất bộ lọc chip ứng dụng công nghệ nano Vietnet24h - Bộ Công nghiệp Hàn Quốc cho biết hôm thứ Ba rằng, nước này đã khởi động sản xuất bộ lọc trong nước đầu tiên sử dụng công nghệ nano, mở đường cho việc tự cung cấp một sản phẩm quan trọng cần thiết để sản xuất chất bán dẫn.
Facebook, Instagram và các ứng dụng Meta khác ngừng hoạt động do 'sự cố kỹ thuật' Vietnet24h - Nhóm ứng dụng của Meta bao gồm Facebook và Instagram đã ngừng hoạt động vào thứ Tư (11/12), khiến người dùng không thể truy cập các dịch vụ.
TSMC sẽ bắt đầu sản xuất hàng loạt chip 2nm vào năm tới Vietnet24h - TSMC của Đài Loan, công ty đúc chip (sản xuất theo hợp đồng bán dẫn) lớn nhất thế giới, sẽ bắt đầu sản xuất hàng loạt các sản phẩm quy trình 2nm (nanomet, một phần tỷ mét) tiên tiến vào năm tới.
Việt Nam coi NVIDIA là đối tác hàng đầu trong lĩnh vực bán dẫn và trí tuệ nhân tạo Vietnet24h - Đảng và Nhà nước Việt Nam coi tập đoàn công nghệ khổng lồ NVIDIA của Hoa Kỳ là đối tác chiến lược hàng đầu trong lĩnh vực bán dẫn và AI - hai lĩnh vực được ưu tiên để đất nước đột phá trong việc nâng cao năng suất và sức cạnh tranh, Tổng Bí thư Tô Lâm cho biết ngày 6 tháng 12.
ChatGPT tăng trưởng vượt bậc, OpenAI sẵn sàng đối đầu với các đối thủ lớn Vietnet24h - Đạt mốc 300 triệu người dùng hàng tuần, ChatGPT không chỉ là công cụ AI phổ biến mà còn là "vũ khí" chiến lược giúp OpenAI cạnh tranh với các tên tuổi như Google, Amazon, và Meta trên thị trường AI tạo sinh.
CEO của Intel Pat Gelsinger đã ra đi, cổ phiếu công ty tăng 5% Vietnet24h - Hôm thứ Hai, Intel thông báo rằng CEO Pat Gelsinger sẽ nghỉ hưu kể từ ngày 1 tháng 12.
Intel và Bộ Thương mại Hoa Kỳ sắp hoàn tất khoản tài trợ theo Đạo luật CHIPS trị giá khoảng 8 tỷ đô la Vietnet24h - Theo một người hiểu rõ vấn đề này, Intel và Bộ Thương mại sắp hoàn tất khoản tài trợ khoảng 8 tỷ đô la cho nhà sản xuất chip đang gặp khó khăn này.
Trung Quốc có thể trở thành nhà sản xuất PCB lớn nhất thế giới vào năm 2024 Vietnet24h - Theo báo cáo gần đây của các chuyên gia trong ngành, Trung Quốc có thể vượt qua Đài Loan để trở thành nhà sản xuất bảng mạch in (PCB) lớn nhất thế giới vào năm 2024.
SK hynix bắt đầu sản xuất chip nhớ flash NAND 321 lớp đầu tiên trên thế giới Vietnet24h - SK hynix cho biết hôm thứ Năm rằng họ đã bắt đầu sản xuất hàng loạt chip nhớ flash NAND 321 lớp dựa trên cell ba cấp đầu tiên trong ngành.
Nhóm nghiên cứu Hàn Quốc phát triển robot ‘Iron Man’ giúp người liệt nửa người đi lại Vietnet24h - Các nhà nghiên cứu Hàn Quốc đã phát triển một robot đeo nhẹ có thể đi đến gần người bị liệt nửa người và gắn chặt người dùng vào thiết bị, cho phép họ đi bộ, vượt chướng ngại vật và leo cầu thang.
LG Innotek phát triển mô-đun camera trong cabin tiên tiến Vietnet24h - LG Innotek đã công bố hôm thứ Ba về việc phát triển một mô-đun camera trong cabin hiệu suất cao dành cho xe được trang bị cảm biến kép RGB-IR năm megapixel. RGB là viết tắt của đỏ, xanh lá cây và xanh lam, trong khi IR là hồng ngoại.
LG Display ra mắt màn hình có thể kéo giãn lên đến 50% Vietnet24h - LG Display đã ra mắt sản phẩm mà họ tuyên bố là màn hình có khả năng kéo dài đầu tiên trên thế giới, có thể kéo dài tới 50% tại Công viên Khoa học LG ở Seoul.
LG Electronics hợp tác với nhà sản xuất chip AI của Hoa Kỳ để phát triển công nghệ cảm biến trong cabin Vietnet24h - Thứ Năm tuần này (5/12), LG Electronics cho biết rằng, họ sẽ hợp tác với nhà sản xuất chip trí tuệ nhân tạo (AI) của Hoa Kỳ là Ambarella để triển khai giải pháp cảm biến trong cabin tiên tiến, theo dõi trạng thái của người lái xe và cabin xe.
Huawei ra mắt công nghệ "nắm và ném" dữ liệu trên smartphone Vietnet24h - Trong sự kiện giới thiệu sản phẩm mới, Huawei đã trình diễn tính năng độc đáo giúp chuyển file giữa hai thiết bị mà không cần chạm vào màn hình. Mate 70 và Mate X6 hứa hẹn sẽ là bước tiến lớn của hãng trong làng công nghệ.
Phát hiện Supersolid: Vật chất vừa có tính chất rắn vừa có tính chất lỏng Vietnet24h - Supersolid, trạng thái vật chất kỳ lạ, cuối cùng đã được quan sát trực tiếp bởi các nhà khoa học. Thành tựu này cung cấp cái nhìn sâu sắc hơn về thế giới lượng tử với những tính chất vượt ngoài hiểu biết thông thường.
Visual Intelligence: bức tranh mới về trí tuệ nhân tạo trên iphone Vietnet24h - Visual Intelligence, một trong những tính năng nổi bật nhất trong bộ công cụ Apple Intelligence, đang thu hút sự chú ý với khả năng nhận diện và tạo hình ảnh, video, và văn bản. Được giới thiệu trong bản iOS 18.2 beta 1, tính năng này hứa hẹn sẽ nâng cao trải nghiệm người dùng smartphone.
OPPO dẫn đầu đổi mới AI với việc triển khai kiến trúc hỗn hợp chuyên gia MoE, mở đường cho những tiến bộ của AI Vietnet24h - Thương hiệu thiết bị thông minh hàng đầu toàn cầu OPPO đã đạt được bước đột phá đáng kể khi trở thành công ty đầu tiên triển khai kiến ​​trúc Hỗn hợp chuyên gia (MoE) trên thiết bị.
Qualcomm ra mắt chip điện thoại thông minh có khả năng tương đương máy tính xách tay để hỗ trợ AI Vietnet24h - Phiên bản mới nhất của dòng Snapdragon sẽ bao gồm thiết kế nội bộ của Qualcomm, vì công ty đầu tư nhiều hơn vào công nghệ trong nước.
Tính giờ trên mặt trăng: thách thức lớn trong cuộc đua khám phá vũ trụ Vietnet24h - Trong cuộc đua không gian đang nóng bỏng hiện nay, một trong những thách thức lớn nhất mà các nhà khoa học phải đối mặt chính là việc định thời gian chính xác trên Mặt Trăng. Mặc dù đây có vẻ là một chi tiết nhỏ, nhưng sự sai lệch về thời gian có thể tạo ra những hệ quả nghiêm trọng trong các sứ mệnh không gian.