Kinh tế
AI đang làm gì với trí tuệ con người?
Hoàng Hải - Thứ Ba, 22/04/2025 5:24 CH
Vietnet24h - Sự phụ thuộc ngày càng tăng vào các công cụ trí tuệ nhân tạo như ChatGPT hay Gemini không chỉ làm thay đổi cách chúng ta học tập, làm việc mà còn đặt ra câu hỏi lớn hơn: liệu AI có đang âm thầm tái định hình tư duy, trí nhớ và khả năng sáng tạo của con người?
Robert Sternberg – một trong những nhà nghiên cứu hàng đầu về trí tuệ con người – không còn đặt câu hỏi liệu AI sẽ ảnh hưởng đến tư duy hay sáng tạo, mà khẳng định rằng: nó đã làm vậy rồi. Và đó không chỉ là sự thay thế, mà còn là sự “xâm nhập” vào trung tâm của quá trình nhận thức con người – từ ký ức, ngôn ngữ đến khả năng đánh giá đúng sai.
 
Hàng chục nghiên cứu từ các trường đại học hàng đầu như Cornell, Carnegie Mellon, Northwestern cho thấy một xu hướng đáng lo: sự phụ thuộc ngày càng tăng vào AI đi kèm với sự suy giảm trong tư duy phản biện, khả năng ghi nhớ và sự tập trung.
 
Tiến sĩ Michael Gerlich phát hiện người trẻ sử dụng AI thường xuyên có điểm tư duy phản biện thấp hơn người lớn tuổi. Và nghịch lý nằm ở chỗ: họ biết điều đó. Nhiều người thừa nhận không thể tự mình giải quyết vấn đề nếu thiếu đi sự hỗ trợ của AI – một lời thú nhận cho thấy AI không chỉ là công cụ, mà đang dần trở thành “bộ não thứ hai”, thay thế vai trò của bộ não thật.
 
AI giúp chúng ta làm việc nhanh hơn, nhưng tốc độ này đến từ việc bỏ qua hoặc làm lướt quá trình tư duy sâu – thứ làm nên sự khác biệt căn bản giữa con người và máy móc. Những gì từng là thách thức nhận thức – như viết một bài luận, xử lý thông tin mới, lập luận logic – giờ đây được AI “làm thay” chỉ trong vài cú nhấp chuột. Kết quả? Thay vì luyện trí tuệ, ta đang… phó mặc nó.
 
Mức độ ảnh hưởng còn sâu sắc hơn bởi chính các thuật toán AI mà ta tưởng là trung lập. “Để đề xuất một video cho bạn, AI chỉ mất 4 giây”, tiến sĩ Gerlich nói. Và chỉ với từng đó thời gian, nó xác định được bạn nên xem gì, đọc gì, nghĩ gì. Trong một thế giới nơi thông tin được rút gọn thành những mẩu nội dung dễ nuốt, điều duy nhất không được nuốt chính là… tư duy phản biện.
 
Cùng lúc đó, khả năng phân biệt đúng – sai, thật – giả cũng lung lay khi các mô hình ngôn ngữ lớn như GPT-3 có thể tạo ra thông tin sai một cách… thuyết phục. Hiện tượng “ảo giác” trong AI không chỉ là lỗi hệ thống – mà có thể trở thành ảo giác nhận thức tập thể, khi hàng triệu người tin vào thứ được tạo ra từ máy móc, nhưng không ai kiểm chứng bằng lý trí thật sự.
 
Không thể phủ nhận lợi ích AI mang lại – từ giúp xử lý thuế, phân tích y tế, đến hỗ trợ giáo dục. Nhưng song song là nguy cơ con người “bị giản lược” thành một mắt xích thụ động trong chuỗi xử lý thông tin. Khi trí thông minh không còn được tôi luyện bởi nỗ lực và sai lầm, nó có còn là trí thông minh thực sự?
 
Hiệu ứng Flynn từng chứng minh IQ của nhân loại tăng liên tục suốt thế kỷ 20. Nhưng hiện tượng đảo ngược từ thập niên 1980 – trùng với thời kỳ bùng nổ công nghệ – lại cho thấy điều ngược lại đang xảy ra. Và AI có thể là “chất xúc tác” mạnh mẽ nhất cho đà suy giảm ấy.
 
Cần một “kỹ năng sống còn”: Tư duy độc lập trong thời đại máy móc
Chúng ta không thể quay lưng với AI – điều đó là không thực tế. Nhưng điều nguy hiểm nhất không phải AI mạnh đến đâu, mà là con người yếu đi thế nào nếu giao phó toàn bộ sức mạnh trí tuệ cho nó.
 
“Chúng ta phải học cách tương tác và thích nghi với AI đúng cách. Nếu không, chúng ta không chỉ khiến bản thân trở nên thừa thãi, mà còn cả khả năng nhận thức của chúng ta cũng vậy”, tiến sĩ Gerlich cảnh báo.
 
Câu hỏi cuối cùng không còn là: “AI sẽ làm gì thay chúng ta?”, mà là:
“Nếu AI làm mọi thứ, chúng ta sẽ còn là ai?”
Chờ đợi AI: Khi smartphone mắc kẹt trong kỳ vọng Vietnet24h - AI được kỳ vọng sẽ cách mạng hóa smartphone, nhưng thực tế, nó chỉ dừng lại ở việc tối ưu ảnh, dịch thuật hay hỗ trợ một số tác vụ cơ bản. Trong khi đó, các cải tiến về camera, pin và thiết kế lại giậm chân tại chỗ. Liệu chúng ta có đang lãng phí cả một thế hệ phần cứng để chờ đợi AI hoàn thiện?
Tin khác cùng chuyên mục
Tin đọc nhiều
Cổ phiếu Super Micro giảm do kế hoạch chào bán trái phiếu chuyển đổi trị giá 2 tỷ đô la Vietnet24h - Cổ phiếu của Super Micro Computer đã giảm vào thứ Hai sau khi nhà sản xuất máy chủ này công bố kế hoạch phát hành trái phiếu chuyển đổi trị giá 2 tỷ đô la.
Cổ phiếu AMD tăng 9% sau khi các nhà phân tích kỳ vọng một sự 'phục hồi' cho nhà sản xuất chip Vietnet24h - Đó là thời điểm các nhà phân tích kỳ vọng nhà sản xuất chip này sẽ phải chịu phần lớn khoản phí 800 triệu đô la mà AMD cho biết sẽ phải chịu do xuất khẩu sang Trung Quốc.
Cổ phiếu SK Hynix tăng vọt lên mức cao nhất trong hơn 2 thập kỷ Vietnet24h - Cổ phiếu của SK Hynix của Hàn Quốc đã mở rộng mức tăng lên mức cao nhất trong hơn 2 thập kỷ vào thứ Ba. Công ty mẹ của công ty, SK Group, được cho là có kế hoạch xây dựng trung tâm dữ liệu AI hợp tác với Amazon Web Services tại Ulsan.
Thế giới có thể phải đối mặt với một "cú sốc Trung Quốc" khác, nhưng nó cũng đi kèm với một tia hy vọng Vietnet24h - Sự gia tăng sản xuất của Trung Quốc đang lan rộng khắp thị trường toàn cầu, gây lo ngại ở châu Á rằng làn sóng nhập khẩu giá rẻ có thể gây sức ép lên các ngành công nghiệp địa phương.
Cổ phiếu của Microsoft đạt kỷ lục mới, giành lại vị trí công ty có giá trị vốn hóa lớn nhất thế giới Vietnet24h - Cổ phiếu Microsoft đã đạt mức kỷ lục đầu tiên vào thứ năm kể từ tháng 7 năm 2024.
Cổ phiếu Tesla tăng 22% vào tháng 5 khi Elon Musk kết thúc thời gian với DOGE của Trump Vietnet24h - Cổ phiếu của hãng sản xuất ô tô Tesla do Elon Musk đứng đầu đã tăng giá vào tháng 5 mặc dù doanh số bán ô tô của công ty tại Trung Quốc và Châu Âu không mấy khả quan.
Apple, Huawei, Xiaomi dẫn đầu bảng xếp hạng 500 thương hiệu tiêu dùng hàng đầu của Trung Quốc Vietnet24h - Theo báo cáo của Đại học Bắc Kinh, bảng xếp hạng này dựa trên hành vi mua sắm trực tuyến của người tiêu dùng trong nước
Cổ phiếu Sony tăng trong phiên giao dịch đầy biến động khi nhà sản xuất PlayStation công bố mua lại cổ phiếu trị giá 1,7 tỷ đô la Vietnet24h - Thu nhập hoạt động trong ba tháng cuối năm tài chính đạt 203,6 tỷ yên, vượt qua ước tính trung bình của các nhà phân tích là 192,2 tỷ yên, mặc dù giảm 11% so với cùng kỳ năm ngoái.
Cổ phiếu Nvidia tăng sau báo cáo Trump sẽ chấm dứt lệnh hạn chế xuất khẩu chip Vietnet24h - Cổ phiếu Nvidia tăng sau báo cáo cho biết chính quyền Trump có kế hoạch sửa đổi một loạt các hạn chế về thương mại chip được gọi là quy tắc “khuyến khích AI”.
Cổ phiếu Arm giảm do dự báo yếu Vietnet24h - Arm đạt được doanh thu và lợi nhuận cao nhưng lại đưa ra dự báo đáng thất vọng trong báo cáo quý vào thứ Tư (7/5).
Amazon tuyên bố AI sẽ giúp cắt giảm nhân sự trong vài năm tới Vietnet24h - CEO Andy Jassy cho biết công ty sẽ đẩy mạnh ứng dụng AI tạo sinh và các tác nhân thông minh nhằm tăng hiệu suất, đồng thời giảm nhu cầu nhân lực trong thời gian tới. Động thái này phản ánh làn sóng tự động hóa đang ảnh hưởng sâu sắc tới thị trường lao động công nghệ.
Chính phủ Anh phân bổ nhiều tiền hơn cho nguồn nhân lực bán dẫn Vietnet24h - Chính phủ Anh đã xác nhận kế hoạch phân bổ thêm 35 triệu bảng Anh cho chương trình mở rộng nhân tài bán dẫn.
Apple Ấn Độ đặt mục tiêu tuyển dụng 5.000 nhân viên cho cơ sở ở Hyderabad Vietnet24h - Apple đã tuyển dụng 3.500 người cho trung tâm phát triển của họ tại đây và dự kiến ​​sẽ nâng con số này lên 5.000 người, một viên chức cấp cao của Chính phủ Telangana cho biết.
Trump gia hạn thời hạn TikTok lần thứ ba, lùi quyết định thêm 90 ngày nữa Vietnet24h - Tổng thống Donald Trump có kế hoạch một lần nữa gia hạn thời hạn yêu cầu ByteDance của Trung Quốc phải thoái vốn khỏi hoạt động kinh doanh của TikTok tại Hoa Kỳ hoặc sẽ bị cấm tại quốc gia này.
Tai nạn máy bay Air India: Những điều cần biết về thảm kịch chết người đầu tiên của Boeing Dreamliner Vietnet24h - Chuyến bay 171 của Air India đã bị rơi vào thứ năm ngay sau khi cất cánh từ Ahmedabad, Ấn Độ, trên đường đến London.
Vụ cá cược AI lớn nhất của CEO Meta Vietnet24h - Để hoàn tất thỏa thuận đầu tư 14 tỷ đô la vào Scale AI, Mark Zuckerberg của Meta đang thuê người đồng sáng lập Alexandr Wang để giúp công ty truyền thông xã hội này thực hiện tốt hơn tham vọng về AI của mình.
Trung Quốc siết AI trong kỳ thi đại học: Bảo vệ công bằng hay giới hạn đổi mới? Vietnet24h - Kỳ thi Cao khảo (kỳ thi đại học) tại Trung Quốc, được tổ chức từ ngày 7 đến 10 tháng 6, không chỉ là một cuộc thử thách trí tuệ mà còn là nơi các cơ quan giáo dục và chính quyền thể hiện sự kiểm soát nghiêm ngặt đối với công nghệ, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo (AI). Việc các hãng công nghệ Trung Quốc khóa hoặc hạn chế tính năng AI trong suốt kỳ thi đã dấy lên một cuộc tranh luận sâu sắc về sự công bằng, sáng tạo và tính kiểm soát trong giáo dục.
Cuộc đấu khẩu giữa Trump và Musk gây ra phản ứng từ các tỷ phú, chính trị gia và chuyên gia Vietnet24h - Trump đe dọa sẽ rút lại hàng tỷ đô la trong các hợp đồng của chính phủ dành cho Musk.
NASA bị cắt 6 tỷ USD, hơn 5 sứ mệnh đối mặt nguy cơ hủy bỏ Vietnet24h - Từ con số 24,9 tỷ USD năm 2025, ngân sách NASA dự kiến giảm còn 18,8 tỷ USD vào năm 2026. Hơn 1/3 nhân sự có thể bị cắt giảm và hàng loạt chương trình vũ trụ chiến lược đứng trước nguy cơ dừng hoạt động vĩnh viễn.
Trung Quốc và cuộc cách mạng thú cưng AI: Công nghệ đang lấp đầy khoảng trống cảm xúc Vietnet24h - Khi robot không còn chỉ là công cụ lao động mà trở thành bạn đồng hành, Trung Quốc đang chứng kiến sự trỗi dậy mạnh mẽ của thú cưng AI – từ đồ chơi tinh vi cho giới trẻ đến trợ thủ đắc lực cho người già và trẻ nhỏ. Xu hướng này không chỉ phản ánh nhu cầu gắn kết trong xã hội hiện đại mà còn mở ra một tương lai nơi cảm xúc được số hóa và công nghệ trở thành liệu pháp tâm lý.
iPhone đang làm tổn thương giới trẻ? Người thiết kế ra nó lên tiếng Vietnet24h - Jony Ive, cha đẻ của iPhone, thừa nhận công nghệ smartphone đã dẫn đến những hậu quả đáng lo cho sức khỏe tâm thần. Cùng bà Powell Jobs, ông đang âm thầm phát triển một thiết bị mới để “sửa sai” cho chính di sản của mình.
Meta tìm đến trọng tài để ngăn chặn người tố giác quảng bá cuốn sách tiết lộ tất cả Vietnet24h - Meta đang tìm cách ngăn chặn việc quảng bá cuốn hồi ký mới của một cựu nhân viên có nội dung mô tả công ty theo hướng không hay, bao gồm cả cáo buộc quấy rối tình dục của giám đốc chính sách công ty.
KT kết hợp AI với thể thao, K-pop tại Đại hội Thế giới Di động (MWC) 2025 Vietnet24h - K-Stadium được thiết kế để tăng cường sự tương tác của người hâm mộ bằng AI. Một trong những tính năng chính của nó là hệ thống dịch phụ đề thời gian thực do AI hỗ trợ.
Amazon sẽ giành quyền kiểm soát sáng tạo cho loạt phim James Bond từ gia đình Broccoli Vietnet24h - Amazon sắp giành được quyền sáng tạo đối với loạt phim James Bond béo bở.
Squid Game mùa 2: Cơn sốt hay bẫy lừa đảo tiền số? Vietnet24h - Với sự phổ biến của Squid Game mùa hai, các token liên quan đến bộ phim này đã thu hút hàng triệu USD. Tuy nhiên, không ít nhà đầu tư đã mất trắng khi các token này bị sụt giảm giá trị chỉ trong thời gian ngắn, báo hiệu một làn sóng lừa đảo "rút thảm" trên thị trường tiền số.
Lễ chùa thời công nghệ: Nhật Bản số hóa nghi lễ đầu năm Vietnet24h - Chùa Zojoji, biểu tượng Phật giáo tại Tokyo, đang tiên phong tích hợp công nghệ thanh toán QR cho nghi lễ Saisen, vừa tiện lợi vừa giữ nguyên tinh thần truyền thống.
TikTok gặp rắc rối tại Nga: bị phạt vì không gỡ nội dung cấm Vietnet24h - Vừa qua, TikTok bị phạt gần 30.000 USD tại Nga vì vi phạm các quy định pháp lý về nội dung. Quyết định này cho thấy Nga đang quyết liệt hơn trong việc kiểm soát các nền tảng mạng xã hội.
Hoàn thiện hạ tầng viễn thông tại làng Nủ sau thảm họa lũ quét Vietnet24h - Vừa qua, nhà mạng VNPT đã chính thức khởi công lắp đặt trạm phát sóng di động (BTS) tại khu vực xây dựng bản tái định cư mới cho người dân thôn Làng Nủ, huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai.
Thành công rực rỡ: Black Myth - Wukong thu về gần 1 tỷ USD Vietnet24h - Black Myth: Wukong, tựa game hành động nhập vai của Game Science, đã ghi dấu ấn mạnh mẽ trên thị trường game quốc tế, với doanh thu gần chạm ngưỡng 1 tỷ USD chỉ sau hai tuần ra mắt.
Trải nghiệm âm nhạc kết hợp công nghệ đỉnh cao của Galaxy AI Immersive Vietnet24h - Sự kiện hoành tráng chào đón thế hệ điện thoại gập mới Galaxy Z Fold6 và Galaxy Z Flip6 - nơi âm nhạc và công nghệ hội tụ, thể hiện vị thế tiên phong dẫn đầu kỷ nguyên AI mới đã bùng nổ với 50.000 người tham gia.