Trong đơn kiện gửi lên Tòa án quận Bắc California, OpenAI cáo buộc Musk đang sử dụng quyền lực truyền thông – cụ thể là nền tảng X (trước đây là Twitter) – để khuấy động dư luận và tạo áp lực lên công ty. Bằng cách tiếp cận hơn 200 triệu người theo dõi, Musk không chỉ định hình nhận thức công chúng mà còn tác động gián tiếp đến môi trường pháp lý xung quanh OpenAI.
Việc OpenAI mô tả hành vi của Musk là “giả tạo” và mang tính “chiếm đoạt” cho thấy họ không còn coi đây là tranh chấp giữa các bên sáng lập, mà là một cuộc tấn công có chủ đích nhằm thay đổi quyền sở hữu hoặc định hướng của công ty. Dưới góc độ chiến lược, đơn kiện là lời khẳng định rằng OpenAI sẽ không để cho bất kỳ cá nhân hay thế lực nào thao túng công nghệ AI vì mục đích riêng.
Câu hỏi lớn đặt ra: Liệu Musk đang bảo vệ một lý tưởng – giữ cho AI phục vụ nhân loại, hay đơn giản là đang tìm cách giành lại quyền lực từ một thực thể mà ông từng giúp tạo ra?
Musk từng là người đồng sáng lập OpenAI với mục tiêu phát triển AI phi lợi nhuận, minh bạch và không chịu ảnh hưởng của các tập đoàn lớn. Nhưng khi OpenAI xoay trục sang mô hình “phi lợi nhuận giới hạn” – cho phép vận hành như một doanh nghiệp để huy động vốn phát triển – ông lập tức chỉ trích và thậm chí kiện công ty. Sự mâu thuẫn ở đây không chỉ là về mô hình kinh doanh, mà còn là về triết lý: AI nên được phát triển ra sao và ai sẽ kiểm soát nó?
Thực tế, chính Musk cũng đang phát triển công nghệ AI riêng với công ty xAI – một thực thể hướng đến việc xây dựng mô hình ngôn ngữ cạnh tranh với ChatGPT. Điều đó khiến các hành động “vì lý tưởng” của ông phần nào mất đi tính chính danh, đặc biệt trong mắt một bộ phận giới quan sát.
OpenAI có thể đã thắng một trận nhỏ khi yêu cầu tòa án bác bỏ lệnh cấm tạm thời từ Musk, nhưng cuộc chiến còn lâu mới kết thúc. Phiên tòa lớn có thể diễn ra vào mùa thu, với nội dung xoay quanh tính hợp pháp trong quá trình chuyển đổi mô hình của OpenAI. Đây sẽ là phiên tòa định hình tương lai phát triển của công nghệ AI – không chỉ cho riêng OpenAI mà cho toàn bộ ngành.
Trong khi đó, Elon Musk vẫn duy trì sự hiện diện như một nhân vật trung tâm trong mọi cuộc thảo luận về AI, dù là qua các công bố công nghệ hay các cuộc tranh chấp pháp lý. Điều đáng chú ý là ông vẫn chưa đưa ra bất kỳ bình luận công khai nào về đơn kiện ngược – một sự im lặng có thể là chiến thuật hoặc là sự chuẩn bị cho một nước đi pháp lý khác.
Vụ kiện giữa OpenAI và Elon Musk không còn đơn giản là tranh chấp nội bộ giữa những người sáng lập. Nó đã vượt khỏi phạm vi của một cuộc chiến thương mại, để trở thành đại diện cho cuộc đấu tranh về đạo đức, quyền lực và kiểm soát trong thời đại trí tuệ nhân tạo. Và trong khi luật pháp đang dần được hình thành để điều chỉnh lĩnh vực này, câu hỏi lớn vẫn còn bỏ ngỏ: Ai sẽ là người bảo vệ AI cho nhân loại, và ai đang tìm cách kiểm soát nó vì lợi ích cá nhân?