Pavel Durov - Người sáng lập và giám đốc điều hành của dịch vụ nhắn tin Telegram - đã bị bắt giữ tại một sân bay ở Paris theo lệnh bắt giữ với cáo buộc nền tảng của ông đã được sử dụng để rửa tiền, buôn bán ma túy và các tội danh khác, truyền thông Pháp đưa tin vào Chủ Nhật (25/8).
Pavel Durov, công dân mang hai quốc tịch Pháp và Nga, đã bị bắt giữ tại Sân bay Paris-Le Bourget vào tối thứ Bảy (24/8) sau khi hạ cánh xuống Pháp từ Azerbaijan, theo các đài truyền hình LCI và TF1.
Các điều tra viên từ Văn phòng Chống gian lận Quốc gia, trực thuộc cục hải quan Pháp, đã thông báo cho Durov, 39 tuổi, rằng ông đang bị cảnh sát giam giữ, các đài truyền hình cho biết.
Các đại diện của Durov chưa đưa ra bình luận gì ngay lúc này. Các công tố viên Pháp đã từ chối bình luận về vụ bắt giữ Durov khi được báo giới liên hệ vào Chủ Nhật, theo các quy định trong quá trình điều tra đang diễn ra.
Truyền thông Pháp đưa tin rằng, lệnh bắt giữ Durov được Pháp ban hành theo yêu cầu của đơn vị đặc biệt tại Bộ Nội vụ nước này phụ trách điều tra các tội ác chống lại trẻ vị thành niên. Những tội danh đó bao gồm khai thác tình dục trực tuyến, chẳng hạn như sở hữu và phát tán nội dung lạm dụng tình dục trẻ em và dụ dỗ trẻ em cho mục đích tình dục.
Telegram được Durov và anh trai của ông thành lập sau cuộc đàn áp của chính phủ Nga sau các cuộc biểu tình ủng hộ dân chủ rầm rộ làm rung chuyển Moscow vào cuối năm 2011 và 2012.
Các cuộc biểu tình đã thúc đẩy chính quyền Nga siết chặt không gian kỹ thuật số, thông qua các quy định buộc các nhà cung cấp internet phải chặn các trang web và các nhà mạng di động phải lưu trữ hồ sơ cuộc gọi và tin nhắn có thể được chia sẻ với các dịch vụ an ninh.
Trong môi trường ngày càng bị đàn áp, Telegram và lời lẽ ủng hộ quyền riêng tư của họ đã cung cấp một cách thuận tiện để người Nga giao tiếp và chia sẻ tin tức. Vào năm 2018, cơ quan giám sát truyền thông Nga Roskomnadzor đã có động thái chặn Telegram vì từ chối giao nộp khóa mã hóa, nhưng cuối cùng đã không hạn chế hoàn toàn quyền truy cập vào ứng dụng.
Telegram tiếp tục được sử dụng rộng rãi - bao gồm cả các tổ chức chính phủ - và lệnh cấm đã được dỡ bỏ hai năm sau đó. Vào tháng 3 năm 2024, Roskomnadzor cho biết Telegram đã hợp tác với chính phủ Nga ở một mức độ nhất định và đã xóa hơn 256.000 bài đăng có nội dung bị cấm theo yêu cầu của Roskomnadzor.
Telegram cũng tiếp tục là nguồn tin tức phổ biến ở Ukraine, nơi cả các phương tiện truyền thông và quan chức đều sử dụng nó để chia sẻ thông tin về chiến tranh và đưa ra cảnh báo về tên lửa và không kích.
Trong một tuyên bố được đăng trên nền tảng của mình, Telegram cho biết họ tuân thủ luật pháp EU bao gồm cả luật dịch vụ kỹ thuật số và việc kiểm duyệt của họ "nằm trong tiêu chuẩn của ngành và liên tục được cải thiện".
Durov và công ty nói thêm, "không có gì phải che giấu và thường xuyên đi lại ở châu Âu". "Thật vô lý khi tuyên bố rằng một nền tảng hoặc chủ sở hữu của nền tảng đó phải chịu trách nhiệm về việc lạm dụng nền tảng đó", bài đăng của Telegram cho biết. "Gần một tỷ người dùng trên toàn cầu sử dụng Telegram làm phương tiện giao tiếp và là nguồn thông tin quan trọng. Chúng tôi đang chờ giải quyết nhanh chóng tình hình này. Telegram luôn sát cánh cùng tất cả các bạn".
Một quan chức tư pháp Pháp cho rằng Durov có thể ra hầu tòa vào Chủ Nhật để xác định liệu anh ta có bị giam giữ hay không. Quan chức này không được phép nêu tên công khai trong quá trình điều tra đang diễn ra.
"Nếu người có liên quan phải ra hầu tòa ngày hôm nay, thì đó chỉ là trong bối cảnh có thể gia hạn biện pháp tạm giam của cảnh sát -- một quyết định phải được đưa ra và thông báo bởi một thẩm phán điều tra", viên chức này cho biết.
Các chính phủ phương Tây thường chỉ trích Telegram vì thiếu kiểm duyệt nội dung trên dịch vụ nhắn tin, mà các chuyên gia cho rằng sẽ mở ra nền tảng nhắn tin có khả năng được sử dụng cho mục đích rửa tiền, buôn bán ma túy và cho phép chia sẻ nội dung liên quan đến việc bóc lột tình dục trẻ vị thành niên.
So với các nền tảng nhắn tin khác, Telegram "kém an toàn hơn (và) lỏng lẻo hơn về mặt chính sách và phát hiện nội dung bất hợp pháp", David Thiel, một nhà nghiên cứu của Đại học Stanford, người đã điều tra việc sử dụng các nền tảng trực tuyến để bóc lột trẻ em, tại Đài quan sát Internet của trường, cho biết.
Ngoài ra, Thiel cho biết Telegram "có vẻ như về cơ bản không phản hồi với cơ quan thực thi pháp luật", đồng thời nói thêm rằng dịch vụ nhắn tin WhatsApp "đã gửi hơn 1,3 triệu báo cáo CyberTipline vào năm 2023 (và) Telegram không gửi báo cáo nào".
Năm 2022, Đức đã phạt 5,125 triệu euro (5 triệu đô la) đối với các nhà điều hành Telegram vì không tuân thủ luật pháp Đức. Văn phòng Tư pháp Liên bang cho biết Telegram FZ-LLC chưa thiết lập được cách thức hợp pháp để báo cáo nội dung bất hợp pháp hoặc chỉ định một thực thể tại Đức để nhận thông báo chính thức.
Cả hai đều là yêu cầu theo luật pháp Đức quản lý các nền tảng trực tuyến lớn.
Năm ngoái, Brazil đã tạm thời đình chỉ Telegram vì không giao nộp dữ liệu về hoạt động của chủ nghĩa tân Quốc xã liên quan đến cuộc điều tra của cảnh sát về vụ xả súng ở trường học vào tháng 11.
Elon Musk, tỷ phú sở hữu trang mạng xã hội X, người tự gọi mình là "người theo chủ nghĩa tuyệt đối về tự do ngôn luận" trong quá khứ, đã đăng "#freePavel" để ủng hộ Durov sau vụ bắt giữ.
Các quan chức chính phủ Nga đã bày tỏ sự phẫn nộ trước vụ bắt giữ Durov, một số người nhấn mạnh rằng phương Tây áp dụng tiêu chuẩn kép về quyền tự do ngôn luận.
"Vào năm 2018, một nhóm gồm 26 tổ chức phi chính phủ, bao gồm Tổ chức Theo dõi Nhân quyền, Tổ chức Ân xá Quốc tế, Freedom House, Phóng viên Không Biên giới, Ủy ban Bảo vệ Nhà báo và nhiều tổ chức khác đã lên án quyết định chặn Telegram của tòa án Nga", phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova cho biết.
"Bạn có nghĩ lần này họ sẽ kháng cáo lên Paris và yêu cầu trả tự do cho Durov không?" Zakharova cho biết trong một bài đăng trên tài khoản Telegram cá nhân của mình.
Các viên chức tại Đại sứ quán Nga ở Paris đã yêu cầu được tiếp cận Durov, Zakharova nói với hãng thông tấn nhà nước Nga RIA Novosti, nhưng bà nói thêm rằng chính quyền Pháp coi quốc tịch Pháp của Durov là quốc tịch chính của anh.
Trong một tuyên bố gửi cho AP vào đầu tháng này, Telegram cho biết họ đang tích cực đấu tranh chống lại việc sử dụng sai mục đích nền tảng của mình.
"Người kiểm duyệt sử dụng kết hợp giám sát chủ động và báo cáo của người dùng để xóa nội dung vi phạm các điều khoản dịch vụ của Telegram. Mỗi ngày, hàng triệu nội dung có hại bị xóa", công ty cho biết.