Việc Thụy Sĩ khánh thành nhà máy điện mặt trời đầu tiên trên thế giới lắp đặt trực tiếp các tấm pin trên một tuyến đường sắt đang hoạt động không chỉ là một bước đi đột phá trong công nghệ năng lượng tái tạo, mà còn mở ra một cuộc cách mạng trong việc tận dụng hạ tầng giao thông để sản xuất điện. Đặt tại huyện Val-de-Travers, hệ thống này là sản phẩm của sự hợp tác giữa công ty Thụy Sĩ Sun-Ways và đối tác vận tải transN, trên một đoạn đường sắt dài 100 m. Tuy nhiên, đằng sau thành công ban đầu của dự án này, có một loạt câu hỏi đặt ra về tính khả thi và hiệu quả lâu dài của việc triển khai mô hình này trên quy mô lớn.

 

Hệ thống năng lượng mặt trời trên đường ray này bao gồm 48 tấm pin quang điện, mỗi tấm có công suất 385 W, tổng công suất đạt 18 kW, dự kiến sẽ cung cấp 16 MWh điện mỗi năm cho lưới điện công cộng. Với thiết kế đặc biệt, các tấm pin được phủ lớp phủ chống phản xạ để hạn chế ánh sáng chói, đồng thời được vệ sinh liên tục nhờ công cụ chổi gắn trên tàu, giúp duy trì hiệu suất sản xuất điện.

 

Tuy nhiên, không phải tất cả đều suôn sẻ. Một nhóm nghiên cứu quốc tế gần đây đã tiến hành đánh giá khả năng lắp đặt các hệ thống pin mặt trời trên hoặc dọc theo đường ray và phát hiện ra những thách thức đáng kể, bao gồm bụi bẩn và áp lực cơ học từ các đoàn tàu chạy qua. Những yếu tố này có thể làm giảm hiệu suất của các tấm pin mặt trời, đồng thời rút ngắn tuổi thọ của hệ thống. Thực tế, việc duy trì hiệu quả sản xuất điện trong điều kiện môi trường như vậy vẫn còn là một câu hỏi lớn, khi mà các yếu tố như bụi, độ ẩm hay thậm chí là sự hao mòn cơ học từ tàu hỏa có thể ảnh hưởng trực tiếp đến công suất hoạt động.

 

Hơn nữa, mặc dù hệ thống này có thể giúp giảm thiểu chi phí lắp đặt và tăng tốc quá trình xây dựng nhờ sự hỗ trợ của các máy móc hiện đại, nhưng tính bền vững của mô hình này trong dài hạn vẫn là một câu hỏi mở. Liệu công nghệ này có thể được nhân rộng và áp dụng trên toàn bộ hệ thống đường sắt không chỉ ở Thụy Sĩ mà còn trên toàn thế giới?

 

Giám đốc điều hành của Sun-Ways, Joseph Scuderi, đã kỳ vọng vào khả năng sản xuất điện trực tiếp trên đường ray và cung cấp năng lượng cho các đoàn tàu, biến hệ thống giao thông này gần như tự cung tự cấp 100%. Với 5.000 km đường ray tại Thụy Sĩ, tiềm năng lắp đặt pin mặt trời có thể đạt gần 2,5 triệu tấm, mở ra cơ hội khổng lồ trong việc phát triển năng lượng tái tạo. Tuy nhiên, việc duy trì và cải thiện hiệu suất trong điều kiện khắc nghiệt vẫn là một thách thức mà Sun-Ways cần đối mặt trong những năm tới.

 

Chưa kể, những lo ngại về khả năng thích ứng của hệ thống với các yếu tố tác động như sự thay đổi thời tiết, bụi bẩn và thậm chí là tác động từ các đoàn tàu cũng làm gia tăng mối quan ngại về tính khả thi của mô hình này khi áp dụng rộng rãi. Mặc dù các chuyên gia đã nhận định rằng việc lắp đặt pin mặt trời trên đường ray có tiềm năng về mặt kinh tế và thương mại, nhưng để đưa mô hình này vào thực tế một cách hiệu quả và bền vững, chắc chắn cần thêm thời gian thử nghiệm và đánh giá kỹ lưỡng.

 

Những thử nghiệm sắp tới trong vòng 3 năm của Sun-Ways sẽ là bước đi quan trọng để đánh giá chính xác mức độ thành công và tiềm năng của mô hình này. Nếu mọi thứ diễn ra thuận lợi, nhà máy điện mặt trời trên đường ray này có thể sẽ trở thành một mô hình mẫu cho các quốc gia khác, mở ra một hướng đi mới trong việc kết hợp hạ tầng giao thông và sản xuất năng lượng tái tạo. Nhưng như mọi đột phá công nghệ, thử thách thực sự của nó chính là khả năng duy trì và tối ưu hóa hiệu quả trong một môi trường đầy biến động và khắc nghiệt.