Hai mươi năm trước, Teruyuki Otaguro, một cư dân lâu năm của Kumamoto, đã nhìn thấy một điều gì đó "siêu thực" tại Hồ Ezu, một địa điểm câu cá và chèo thuyền phổ biến của người dân địa phương. Khi đi bộ quanh hồ, anh thấy hàng trăm con cá chép cố gắng luồn lách qua một đường thủy hẹp, một số con bơi chồng lên nhau khi chúng cố gắng thoát khỏi hồ. Trời nóng và đã nhiều ngày không mưa.
"Hình ảnh đó ám ảnh tôi trong một thời gian dài", Otaguro cho biết.
Nguồn chính của hồ, nước phun ra từ lòng đất, đã giảm đáng kể kể từ những năm 1970. Những con cá dường như đang cố gắng thoát khỏi hồ đang bốc hơi vào các con sông nối liền.
Ngày nay, Otaguro là tổng thư ký của hội đồng thẩm thấu ruộng lúa Seta, một tổ chức địa phương ở Kumamoto được thành lập vào năm ngoái nhằm bảo tồn nước ngầm trong khu vực. Tổ chức của ông sắp xếp cho khoảng một chục người nông dân trồng lúa thu thập nước từ những cánh đồng lúa không sử dụng của họ trong vài tháng vào mùa đông để nước thấm trở lại lòng đất. Các tổ chức tương tự khác ở Kumamoto được tài trợ một phần bởi TSMC và các công ty khác hoạt động trong khu vực, bao gồm cả Sony.
TSMC - Nhà sản xuất chip theo hợp đồng lớn nhất thế giới đang xây dựng hai nhà máy ở tỉnh đảo phía nam khi họ cố gắng đa dạng hóa dấu ấn sản xuất của mình, vốn từ lâu đã tập trung ở Đài Loan. Sự xuất hiện của họ tại Kumamoto đã khơi dậy làn sóng đầu tư từ cả các nhà cung cấp Nhật Bản và Đài Loan cho TSMC.
Sản xuất chất bán dẫn đòi hỏi nhiều thứ, từ các kỹ sư giàu kinh nghiệm đến các máy in thạch bản trị giá hàng triệu đô la. Nhưng điều không thường được thảo luận là lượng nước lớn mà nó cần. Các nhà máy sản xuất chip tiên tiến sử dụng vài nghìn tấn nước mỗi ngày, chủ yếu để rửa các tấm silicon như một phần của quy trình sản xuất.
Đây là vấn đề đối với tỉnh Kumamoto và khu vực xung quanh rộng khoảng 1.000 km2. Dân số khoảng 1 triệu người phụ thuộc rất nhiều vào nước ngầm. Nguyên nhân là do đất bị bao phủ bởi tro núi lửa từ Núi Aso ở phía đông, có "độ thấm tương đương với cát ở trạng thái tự nhiên", Tsutomu Ichikawa, giáo sư danh dự tại Đại học Tokai cho biết.
Mưa và nước dùng để canh tác được các cánh đồng lúa hấp thụ với tốc độ cao hơn từ năm đến 10 lần so với các vùng khác của Nhật Bản và nước này dần chảy về phía biển, di chuyển chậm, với tốc độ trung bình khoảng 1 km một năm. Phải mất khoảng 20 năm để lượng mưa gần Núi Aso đến được thành phố Kumamoto. "Đây là khu vực lớn nhất ở Nhật Bản và là một trong những nơi hiếm hoi nhất trên thế giới, nơi một lượng lớn dân số như vậy uống cùng một loại nước ngầm", Ichikawa cho biết.
Cư dân Kumamoto có thể uống nước giàu khoáng chất trực tiếp từ vòi của họ. Khu vực này cũng đã trở thành cơ sở cho các nhà sản xuất bia làm shochu, sake và các loại đồ uống có cồn khác. Suntory đã vận hành một nhà máy bia ở đó từ năm 2003.
"Nước tự nhiên là yếu tố thiết yếu trong sản xuất bia", Suntory nói với Nikkei Asia. "Chúng tôi đã cẩn thận lựa chọn một địa điểm có thể lấy được nguồn nước tự nhiên chất lượng cao và xây dựng nhà máy của chúng tôi tại khu vực này".
Nhưng nguồn nước ngầm bắt đầu suy giảm mạnh vào những năm 1970 khi nhiều đất nông nghiệp được trải nhựa và số lượng các trang trại trồng lúa giảm. Những nỗ lực từ đầu những năm 2000 của chính quyền địa phương nhằm khuyến khích nông dân bổ sung nguồn nước ngầm đã giúp mực nước phục hồi phần nào và tỉnh Kumamoto đã sửa đổi các hướng dẫn của mình để yêu cầu những người sử dụng nước lớn phải trả lại lượng nước họ sử dụng.
Tuy nhiên, sự xuất hiện gần đây của TSMC đã làm dấy lên những lo ngại mới. Nhà sản xuất chip Đài Loan ước tính rằng hai nhà máy của họ sẽ tiêu thụ khoảng 8 triệu tấn nước ngầm, bắt đầu từ năm 2028, một lượng bằng khoảng 5% nguồn cung cấp nước ngầm hàng năm hiện tại ở khu vực Kumamoto.
"Bên cạnh lượng nước ngầm được bơm ra khỏi lòng đất để sử dụng, việc giảm lượng nước thấm [có thể] cũng có khả năng trở thành một vấn đề đáng kể", Ichikawa của Đại học Tokai cho biết. Đường sá và cơ sở hạ tầng mới, được thúc đẩy bởi các khoản đầu tư vào chip, sẽ bao phủ nhiều đất hơn. Ngoài ra, dân số già hóa và giảm sút đã khiến nhiều nông dân từ bỏ ngành này hoàn toàn, ông cho biết.
TSMC đã chủ động bổ sung nguồn cung cấp nước. Theo Kumamoto Groundwater Foundation, một tổ chức về thấm bao gồm 11 thành phố, công ty đã cam kết trả lại khoảng 2 triệu tấn nước ngầm.
JASM, đơn vị điều hành nhà máy Kumamoto của TSMC, gần đây đã công bố quan hệ đối tác với các thành phố và một tập thể nông nghiệp để mua gạo địa phương với giá cao hơn giá thị trường để phục vụ tại căng tin của nhà máy. Quan hệ đối tác này nhằm mục đích thúc đẩy việc trồng lúa trong khu vực, từ đó sẽ dẫn đến việc thẩm thấu nước nhiều hơn.
Khi công bố chương trình vào ngày 6 tháng 8, Chủ tịch JASM Yuichi Horita cho biết công ty "cam kết bảo tồn nguồn tài nguyên quý giá này. ... Chúng tôi liên tục nỗ lực giảm lượng nước tiêu thụ và cải thiện tỷ lệ tái chế thông qua quản lý tài nguyên nước hàng đầu trong ngành".
Trước đó, JASM đã công bố rằng họ có kế hoạch tái chế 75% lượng nước sử dụng tại nhà máy.
Tuy nhiên, các nỗ lực tái tạo nước ngầm do nông dân lãnh đạo phải đối mặt với nhiều thách thức. Ví dụ, nông dân chỉ được trả khoảng 4 yên (3 xu) cho mỗi tấn nước thấm, ít hơn nhiều so với số tiền họ có thể kiếm được từ việc trồng cà rốt. Và nhiều nông dân trong tổ chức của Otaguro đã ở độ tuổi 70 và có thể sẽ sớm nghỉ hưu.
Kimio Katsuya, tổng thư ký của Kumamoto Groundwater Foundation, cho biết một thách thức khác là khiến các nhà cung cấp Đài Loan tham gia vào những nỗ lực này.
"Chúng tôi dự báo rằng vào cuối năm nay, khi [nhà máy của TSMC] bắt đầu hoạt động, các công ty đối tác cũng sẽ bắt đầu hoạt động tích cực hơn tại Kumamoto", ông cho biết. Ông cho biết thêm rằng tổ chức này vẫn chưa nhận được sự tiếp cận từ các nhà cung cấp Đài Loan.
Tuy nhiên, hầu hết nông dân đều tham gia vào công việc khó khăn là nạp lại nguồn nước ngầm để bảo vệ nguồn nước thiết yếu cho cuộc sống của họ.
"JASM không đến với chúng tôi để yêu cầu bất cứ điều gì", Otaguro nói. "Chúng tôi chỉ đang cố gắng thực hiện một dịch vụ cho tương lai của Kumamoto".