Trong làn sóng bùng nổ của trí tuệ nhân tạo tạo sinh (generative AI) toàn cầu, một cái tên Việt đang âm thầm tạo dấu ấn không chỉ bằng sản phẩm công nghệ, mà còn bằng một tầm nhìn riêng biệt: AI Hay. Vòng gọi vốn series A trị giá 10 triệu USD vừa hoàn tất không đơn thuần là một thành công tài chính, mà là lời khẳng định vị thế ngày càng rõ nét của Việt Nam trên bản đồ AI Đông Nam Á – đặc biệt trong cuộc đua phát triển các mô hình và ứng dụng mang bản sắc bản địa.
Khác với nhiều startup AI theo đuổi thị trường toàn cầu ngay từ đầu, AI Hay chọn một con đường đặc thù: tạo ra AI phục vụ chính người Việt – bằng tiếng Việt, cho nhu cầu Việt, với khả năng hiểu ngôn ngữ, văn hóa và thói quen sử dụng Internet đặc trưng. Đây là điều khiến các nhà đầu tư quốc tế như Argor Capital, Square Peg hay Northstar Ventures không chỉ rót vốn, mà còn đặt niềm tin vào một mô hình tăng trưởng độc lập, không phụ thuộc vào hệ sinh thái công nghệ phương Tây.
Sự thành công của AI Hay không tách rời khỏi bối cảnh lớn hơn: Việt Nam đang nổi lên như trung tâm đổi mới AI của khu vực, với tỷ lệ startup AI tạo sinh cao hàng đầu ASEAN (27%) và lượng vốn gọi được năm 2024 đạt 780 triệu USD – chỉ đứng sau Singapore. Trong một thị trường còn non trẻ nhưng tốc độ phát triển thuộc hàng nhanh nhất khu vực, AI Hay là ví dụ điển hình cho cách một startup có thể tận dụng lợi thế văn hóa – ngôn ngữ để xây dựng sản phẩm có chiều sâu và khả năng ứng dụng thực tiễn cao.
Ứng dụng AI Hay – sau hơn một năm ra mắt – đã đạt hơn 10 triệu lượt tải, xử lý hơn 100 triệu câu hỏi mỗi tháng, vươn vào top 5 ứng dụng AI có lượng người dùng cao nhất khu vực, theo thống kê từ Sensor Tower. Không chỉ dừng ở chatbot hay trả lời câu hỏi, nền tảng này đang từng bước tích hợp các tính năng học thuật, hỗ trợ giáo dục, sơ đồ tư duy, giải bài tập... – định hình một không gian "AI học tập" thay vì chỉ là công cụ tra cứu. Đây là một cách tiếp cận mang tính chiến lược dài hạn, khác với nhiều ứng dụng AI tạo sinh hiện nay vốn thiên về sáng tạo nội dung hoặc trợ lý ảo đơn thuần.
Tầm nhìn đó càng được củng cố khi CEO Trần Quang Đức tuyên bố định hướng mới: đưa AI thâm nhập sâu hơn vào giáo dục, giải trí, xây dựng hệ sinh thái các trợ lý ảo mang đậm chất Việt. Đây là hướng đi phù hợp với tinh thần “phổ cập AI” mà Việt Nam xác định trong Nghị quyết 57, đồng thời mở ra không gian mới cho việc phát triển công nghệ có khả năng “trợ lực con người” thay vì thay thế con người.
Không chỉ các con số tăng trưởng, AI Hay còn thể hiện khả năng gắn kết với hạ tầng khu vực, khi trở thành thành viên sớm của Liên minh AI Âu Lạc – một tín hiệu cho thấy họ không đi một mình mà đang tham gia xây dựng chuẩn mực và cộng đồng AI bản địa. Cộng thêm khoản AWS Credit trị giá một triệu USD từ Amazon năm ngoái, startup này đã khéo léo tận dụng các nguồn lực quốc tế để củng cố nội lực Việt.
Trong bối cảnh AI toàn cầu vẫn bị chi phối bởi các "siêu mô hình" đến từ Mỹ hay Trung Quốc, những startup như AI Hay mở ra một hướng đi khác – hướng đi nơi công nghệ không nhất thiết phải thật lớn, nhưng nhất định phải thật gần với người dùng.